วานนี้ (13ธ.ค.) คณะกรรมการปฏิรูปการเมือง ที่มีนายเอนก เหล่าธรรมทัศน์ เป็นประธาน ได้จัดรับฟังความคิดเห็น ร่างแผนการปฏิรูปประเทศด้านการเมือง โดยนายเอนกได้เสนอแผน 5 ด้าน 1. การเสริมสร้างวัฒนธรรมทางการเมืองและการมีส่วนร่วมของประชาชนในระบอบประชาธิปไตย 2. กลไกการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งโดยสันติวิธี 3. การกระจายอำนาจการปกครองส่วนท้องถิ่น และการจัดสรรทรัพยากรที่เป็นธรรม 4. การเลือกตั้งที่สุจริตและเที่ยงธรรม 5. การสร้างรัฐธรรมาธิปไตย โดยมีนายสมชัย ศรีสุทธิยากร กกต. นายสุริยะใส กตะศิลา อดีตผู้ประสานงานกลุ่มพันธมิตรฯ นายบรรจง นะแส นายกสมาคมรักษ์ทะเลไทยฯ นายไพบูลย์ นิติตะวัน ผู้ก่อตั้งพรรคประชาชนปฏิรูป นายศุภชัย ใจสมุทร รองเลขาธิการพรรคภูมิใจไทย นายสุภาพ คลี่ขจาย ประธานชมรมผู้ประกอบการโทรทัศน์ในระบบดิจิตอลภาคพื้นดิน พล.อ.เอกชัย ศรีวิลาศ ผอ.สำนักสันติวิธี และธรรมาภิบาล สถาบันพระปกเกล้า เข้าร่วมแสดงความเห็น โดยส่วนใหญ่เป็นห่วงการทำหน้าที่ของ กกต.ชุดใหม่ ว่า จะมีความเป็นกลางหรือไม่ เนื่องจากยังมีข้อครหาว่า ได้รับการแต่งตั้งจากผู้มีอำนาจในปัจจุบัน และเห็นตรงกันว่า การเลือกตั้งครั้งหน้า จะสุจริตเที่ยงธรรม หากคสช.ไม่สืบทอดอำนาจ และลงมาเป็นผู้เล่นทางการเมืองเอง
นายสมชัย กล่าวว่า ประชาธิปไตยที่ดี ต้องมีการเลือกตั้งที่ดี ซึ่งต้องมีปัจจัยหลายอย่าง 1. กติกาต้องดี แต่กติกาใหม่ยากที่จะทำให้เกิดผลสำเร็จในการเลือกตั้ง 2.ผู้จัดการเลือกตั้ง มีการเปลี่ยนแปลงที่คาดว่าจะเข้ารับตำแหน่งช่วงเดือน มี.ค. 61 ต้องจัดการทุกอย่างในเวลาที่จำกัด จะนำไปสู่การจัดการเลือกตั้งที่ดีได้แค่ไหน 3. นักการเมืองผู้เล่น ก็ต้องพยายามเอาชนะเพื่อให้ได้เข้าสู่การเมือง หากใช้วิธีการตามกฎหมายไม่มีปัญหา แต่ผ่านมามีการใช้ 3 อำนาจ คือ อำนาจเงิน อำนาจอิทธิพล และ อำนาจรัฐ เชื่อว่า ทั้งอำนาจเงิน อำนาจอิทธิพล ปัจจุบันเสื่อมถอยลดน้อยลง น่ากลัวที่สุดคือ อำนาจรัฐ ซึ่งเกิดขึ้นทุกยุคสมัยของการเลือกตั้ง ถ้ารัฐบาลปัจจุบันไม่ยุ่งกับพรรคการเมืองไหนเลย ไม่เอาตัวเข้าไปสนับสนุนพรรคการเมือง เพื่อวางแผนสืบทอดอำนาจ การเลือกตั้งครั้งหน้าจะเป็นการเลือกตั้งที่ดี แต่ถ้าคิดว่าจะต้องเข้าไปมีโอกาส มีตำแหน่งในรัฐบาลหน้า อำนาจนี้จะน่ากลัวมาก เพราะจะถูกถ่ายทอดเข้าไปสู่ข้าราชการที่เป็นกลไกของการเลือกตั้ง ยังไม่รวมถึงผู้ที่จัดการเลือกตั้งว่า จะมีความเกรงใจรัฐบาล เพราะได้รับการส่งเสริมเข้ามาหรือไม่ จะมีความกล้าหรือไม่ ลูบหน้าปะจมูกหรือไม่ ถ้าไม่เป็นหนี้บุญคุณต่อกัน จึงเป็นสิ่งที่น่าห่วงว่าจะทำงานได้ดีอย่างเต็มที่หรือไม่
"ถ้าต้องการสังคมที่ไม่มีความขัดแย้ง ต้องทำให้การเลือกตั้งเป็นธรรม แต่กติกาก็ไม่เป็นธรรม ผู้เล่นก็มีความได้เปรียบ เสียเปรียบ ถ้าเป็นอย่างนี้ อย่าหวังว่า หลังเลือกตั้งสังคมจะปกติสุข วันนี้ยังทันที่จะปรับปรุงในเรื่องที่ไม่แฟร์เกม อย่าคิดมุ่งเอาชนะมากเกินไป ถ้าทำให้เกิดความเชื่อมั่นว่าจะมีการเลือกตั้งสุจริตเที่ยงธรรม สังคมปกติสุข ก็จะกลับคืนมา"นายสมชัย กล่าว
ด้านนายศุภชัย มองว่า ว่าที่กกต. ที่ได้มาน่าเป็นห่วงเรื่องความเป็นกลาง แม้จะบอกว่าเป็นสเปกเทพ เชื่อว่าชุดใหม่จะทำได้ไม่ดีกว่าชุดปัจจุบัน พร้อมตั้งข้อสังเกตว่า หากรัฐบาลชุดนี้ ต้องการจะสืบทอดอำนาจ อีกไม่นานความจริงจะปรากฏ และเห็นว่าการที่ยังไม่ปลดล็อกพรรคการเมือง อาจเป็นเพราะอยู่ระหว่างเตรียมการบางอย่าง จึงเชื่อว่าการเลือกตั้งที่จะเกิดขึ้น จะไม่เป็นไปโดยสุจริต เที่ยงธรรม ถ้าคสช. ลงมาเป็นผู้เล่นด้วย ทั้งนี้ยังเห็นว่าควรมีการบรรจุอำนาจกองทัพไว้ในรธน. เพื่อให้เกิดการถ่วงดุล ให้เห็นชัดเจนว่า อำนาจกองทัพ เป็นอำนาจที่มีอยู่จริง และควรถูกตรวจสอบ ถ่วงดุล เหมือนองค์กรอิสระ
พล.อ.เอกชัย กล่าวว่า การเลือกตั้ง ส.ส.นั้น กติกาตามรธน. จะทำให้ไม่มีพรรคไหนได้เสียงข้างมากจนจัดตั้งรัฐบาลได้ ซึ่งจะเป็นปัญหา ทำให้ต้องเป็นรัฐผสมหลายพรรค พร้อมกับวิเคราะห์ ปัญหาที่จะเกิดขึ้นหลังการเลือกตั้ง ว่า ที่กำหนดให้การนับคะแนนในเขตเลือกตั้ง 325 เขตก่อน หากเกิดปัญหานับไม่ได้ เพราะมีการร้องเรียน มีการฟ้องร้อง ก็จะเกิดวิกฤตการฟ้องร้อง จนทำให้นับคะแนนปาร์ตี้ลิสต์ ไม่ได้ นอกจากนี้ หากมีบางหน่วยเกิดปัญหาต้องระงับการเลือกตั้งในหน่วย การนับคะแนนทั้งประเทศ ก็ยังทำไม่ได้ ดังนั้นที่ระบุว่าต้องประกาศจำนวน ส.ส.ร้อยละ 95 เพื่อนำไปสู่การเปิดประชุมสภาก็จะแทบเป็นไปไม่ได้เลย ซึ่งจะนำไปสู่วิกฤตเลือกตั้งทั้งหมด อีกทั้งไม่มีเขียนในรธน. ว่า หากเกิดปัญหาในการเลือกตั้งแล้วจะมีองค์กรไหนเข้ามาแก้ปัญหาความขัดแย้ง
ด้าน นายเอนก กล่าวสรุปว่า เห็นด้วยกับข้อเสนอของผู้ที่เข้าร่วมรับฟังความเห็นว่าแผนการปฏิรูปการเมืองมีการเขียนไว้หมดแล้ว คณะกรรมการทำหน้าที่เพียงแค่รวบรวม และเรียบเรียง และเห็นด้วยว่า ผู้ที่อยู่ในบัญชีรายชื่อนายกรัฐมนตรี ในการเลือกตั้ง ควรให้มีการดีเบต
นายสมชัย กล่าวว่า ประชาธิปไตยที่ดี ต้องมีการเลือกตั้งที่ดี ซึ่งต้องมีปัจจัยหลายอย่าง 1. กติกาต้องดี แต่กติกาใหม่ยากที่จะทำให้เกิดผลสำเร็จในการเลือกตั้ง 2.ผู้จัดการเลือกตั้ง มีการเปลี่ยนแปลงที่คาดว่าจะเข้ารับตำแหน่งช่วงเดือน มี.ค. 61 ต้องจัดการทุกอย่างในเวลาที่จำกัด จะนำไปสู่การจัดการเลือกตั้งที่ดีได้แค่ไหน 3. นักการเมืองผู้เล่น ก็ต้องพยายามเอาชนะเพื่อให้ได้เข้าสู่การเมือง หากใช้วิธีการตามกฎหมายไม่มีปัญหา แต่ผ่านมามีการใช้ 3 อำนาจ คือ อำนาจเงิน อำนาจอิทธิพล และ อำนาจรัฐ เชื่อว่า ทั้งอำนาจเงิน อำนาจอิทธิพล ปัจจุบันเสื่อมถอยลดน้อยลง น่ากลัวที่สุดคือ อำนาจรัฐ ซึ่งเกิดขึ้นทุกยุคสมัยของการเลือกตั้ง ถ้ารัฐบาลปัจจุบันไม่ยุ่งกับพรรคการเมืองไหนเลย ไม่เอาตัวเข้าไปสนับสนุนพรรคการเมือง เพื่อวางแผนสืบทอดอำนาจ การเลือกตั้งครั้งหน้าจะเป็นการเลือกตั้งที่ดี แต่ถ้าคิดว่าจะต้องเข้าไปมีโอกาส มีตำแหน่งในรัฐบาลหน้า อำนาจนี้จะน่ากลัวมาก เพราะจะถูกถ่ายทอดเข้าไปสู่ข้าราชการที่เป็นกลไกของการเลือกตั้ง ยังไม่รวมถึงผู้ที่จัดการเลือกตั้งว่า จะมีความเกรงใจรัฐบาล เพราะได้รับการส่งเสริมเข้ามาหรือไม่ จะมีความกล้าหรือไม่ ลูบหน้าปะจมูกหรือไม่ ถ้าไม่เป็นหนี้บุญคุณต่อกัน จึงเป็นสิ่งที่น่าห่วงว่าจะทำงานได้ดีอย่างเต็มที่หรือไม่
"ถ้าต้องการสังคมที่ไม่มีความขัดแย้ง ต้องทำให้การเลือกตั้งเป็นธรรม แต่กติกาก็ไม่เป็นธรรม ผู้เล่นก็มีความได้เปรียบ เสียเปรียบ ถ้าเป็นอย่างนี้ อย่าหวังว่า หลังเลือกตั้งสังคมจะปกติสุข วันนี้ยังทันที่จะปรับปรุงในเรื่องที่ไม่แฟร์เกม อย่าคิดมุ่งเอาชนะมากเกินไป ถ้าทำให้เกิดความเชื่อมั่นว่าจะมีการเลือกตั้งสุจริตเที่ยงธรรม สังคมปกติสุข ก็จะกลับคืนมา"นายสมชัย กล่าว
ด้านนายศุภชัย มองว่า ว่าที่กกต. ที่ได้มาน่าเป็นห่วงเรื่องความเป็นกลาง แม้จะบอกว่าเป็นสเปกเทพ เชื่อว่าชุดใหม่จะทำได้ไม่ดีกว่าชุดปัจจุบัน พร้อมตั้งข้อสังเกตว่า หากรัฐบาลชุดนี้ ต้องการจะสืบทอดอำนาจ อีกไม่นานความจริงจะปรากฏ และเห็นว่าการที่ยังไม่ปลดล็อกพรรคการเมือง อาจเป็นเพราะอยู่ระหว่างเตรียมการบางอย่าง จึงเชื่อว่าการเลือกตั้งที่จะเกิดขึ้น จะไม่เป็นไปโดยสุจริต เที่ยงธรรม ถ้าคสช. ลงมาเป็นผู้เล่นด้วย ทั้งนี้ยังเห็นว่าควรมีการบรรจุอำนาจกองทัพไว้ในรธน. เพื่อให้เกิดการถ่วงดุล ให้เห็นชัดเจนว่า อำนาจกองทัพ เป็นอำนาจที่มีอยู่จริง และควรถูกตรวจสอบ ถ่วงดุล เหมือนองค์กรอิสระ
พล.อ.เอกชัย กล่าวว่า การเลือกตั้ง ส.ส.นั้น กติกาตามรธน. จะทำให้ไม่มีพรรคไหนได้เสียงข้างมากจนจัดตั้งรัฐบาลได้ ซึ่งจะเป็นปัญหา ทำให้ต้องเป็นรัฐผสมหลายพรรค พร้อมกับวิเคราะห์ ปัญหาที่จะเกิดขึ้นหลังการเลือกตั้ง ว่า ที่กำหนดให้การนับคะแนนในเขตเลือกตั้ง 325 เขตก่อน หากเกิดปัญหานับไม่ได้ เพราะมีการร้องเรียน มีการฟ้องร้อง ก็จะเกิดวิกฤตการฟ้องร้อง จนทำให้นับคะแนนปาร์ตี้ลิสต์ ไม่ได้ นอกจากนี้ หากมีบางหน่วยเกิดปัญหาต้องระงับการเลือกตั้งในหน่วย การนับคะแนนทั้งประเทศ ก็ยังทำไม่ได้ ดังนั้นที่ระบุว่าต้องประกาศจำนวน ส.ส.ร้อยละ 95 เพื่อนำไปสู่การเปิดประชุมสภาก็จะแทบเป็นไปไม่ได้เลย ซึ่งจะนำไปสู่วิกฤตเลือกตั้งทั้งหมด อีกทั้งไม่มีเขียนในรธน. ว่า หากเกิดปัญหาในการเลือกตั้งแล้วจะมีองค์กรไหนเข้ามาแก้ปัญหาความขัดแย้ง
ด้าน นายเอนก กล่าวสรุปว่า เห็นด้วยกับข้อเสนอของผู้ที่เข้าร่วมรับฟังความเห็นว่าแผนการปฏิรูปการเมืองมีการเขียนไว้หมดแล้ว คณะกรรมการทำหน้าที่เพียงแค่รวบรวม และเรียบเรียง และเห็นด้วยว่า ผู้ที่อยู่ในบัญชีรายชื่อนายกรัฐมนตรี ในการเลือกตั้ง ควรให้มีการดีเบต