หลายปีก่อนผมได้พบกับเจ้าหน้าที่การทูตจากประเทศในกลุ่มยุโรปตะวันออก ก่อนที่จะเริ่มคุยกันในร้านอาหารถึงเรื่องเหตุการณ์ต่างๆ ทั้งในและต่างประเทศ นักการทูตรายนั้นได้ขอร้องให้ผมเก็บโทรศัพท์มือถือ “ไอโฟน” ใส่ในกระเป๋า ปิดซิป แล้วเอาวางไว้บนเก้าอี้ข้างๆ
“เอาไปวางไว้ไกลๆ ตัวเท่าไหร่ได้ก็ยิ่งดี” เขาแนะนำ เมื่อผมถามว่า “ทำไม” ก็ได้รับคำตอบว่าหน่วยข่าวกรองของสหรัฐฯ มีขีดความสามารถดักฟังการสนทนาของเราโดยสั่งให้ไมโครโฟนใน “ไอโฟน” เปิดแล้วถ่ายทอดทุกคำพูดในการสนทนาให้ผู้ดักฟังได้รับรู้หมด
ผมเชื่อว่าเป็นเช่นนั้นจริง และผู้ที่สนทนากับผมน่าจะเป็นเจ้าหน้าที่อยู่ในเครือข่ายของวงการสืบหาข้อมูล หรือเจ้าหน้าที่จารชน แม้เนื้อหาการพูดคุยไม่มีเรื่องสำคัญเกี่ยวกับความลับ ความมั่นคงก็ตาม การระวังตัวเช่นนั้นเพื่อไม่ให้ฝ่ายตรงข้ามรู้ความเคลื่อนไหว
แม้กระทั่งฝ่ายเดียวกันก็ไม่น่าไว้ใจ ในวงการจารชน ย่อมมีพวกสายลับ 2 หน้าเสมอ! ในหนังเกี่ยวกับสายลับจารชน สะท้อนความเป็นจริงในด้านการปฏิบัติการข่าวกรอง การแพร่กระจายข้อมูลเท็จ การแอบเก็บข้อมูลลับเพื่อประโยชน์ในการแบล็กเมล์
เมื่อ 2 วันก่อน ข้อสงสัยว่าหน่วยข่าวกรองของสหรัฐฯ ทำเช่นนั้นจริงหรือก็ได้รับการยืนยัน เมื่อ “วิกิลีกส์” ได้เปิดเผยเอกสารลับ ฟ้องให้เห็นว่าหน่วยงานซีไอเอ หรือสำนักข่าวกรองกลางของสหรัฐฯ มีขีดความสามารถเจาะเครื่องมือสื่อสารอุปกรณ์ต่างๆ เพื่อดักฟัง
วิกิลีกส์ ซึ่งได้สร้างผลงานแสบๆ หลายประการ อ้างว่า เอกสารลับกว่า 9,000 ฉบับที่นำมาเปิดเผยลงบนเว็บไซต์ มาจากหน่วยงานของซีไอเอ นับว่าการเปิดโปงข้อมูลข่าวกรองชั้นความลับจำนวนมากที่สุด เป็นการเสียหน้าอย่างมากสำหรับสำนักข่าวกรองซีไอเอ
ซีไอเอเชื่อว่าข้อมูลเบื้องต้นระบุว่าการได้ข้อมูลต่างๆ เหล่านี้ไม่ได้เป็นฝีมือของกลุ่มซึ่งอยู่ในประเทศเป็นปฏิปักษ์ต่อสหรัฐฯ แต่อาจกลัวว่าเป็นการเสียหน้าถ้ายอมรับว่าจารชนหรือนักแฮ็กในประเทศเป็นปฏิปักษ์สามารถทำให้ซีไอเอได้อาย ปกปิดเอกสารลับไม่ได้
ทุกวันนี้ยังจับมือใครดมไม่ได้ว่าใครเป็นตัวการเอาข้อมูลลับไปให้ “วิกิลีกส์” เมื่อพยายามสืบเสาะหาร่องรอย เจ้าหน้าที่ซีไอเอสงสัยว่าน่าจะเป็นกรณี “เกลือเป็นหนอน” คือคนในซีไอเอเองที่ได้สร้างวีรกรรมแสบครั้งนี้ อาจเป็นเรื่องไม่พอใจซีไอเอเป็นส่วนตัว
]เป็นปฏิบัติการฉีกหน้าองค์กรสายลับอย่างยับเยิน ที่เจ็บปวดก็คือ หน่วยงานจารชน งานสายลับแห่งนี้ไม่สามารถสืบหาตัวแสบได้ “วิกิลีกส์” บอกอีกว่า เอกสารที่โดนเปิดโปงมีโค้ดลับจำนวนหลายร้อยล้านบรรทัด ทำให้รู้ถึงพลังการสอดแนมของซีไอเอได้อย่างเต็มที่
เจ้าหน้าที่ซีไอเอได้ประเมินว่าขีดความสามารถของนักแฮ็กครั้งนี้คงไม่ได้ใช้อุปกรณ์ทันสมัย เพราะข้อมูลมาจากเครื่องที่ใช้ระบบการบันทึกข้อมูลรุ่นเก่า แถมยังแก้เกี้ยวว่าข้อมูลทั้งหมดสามารถเก็บในแผ่นดิสก์รุ่นเก่าขนาด 3.5 นิ้วเพียงไม่กี่แผ่นก็ได้หมด
ที่น่าตกใจก็คือเอกสารลับได้บอกให้เรารู้ว่าแฮกเกอร์ของซีไอเอสามารถใช้อุปกรณ์อื่นๆ นอกเหนือจากโทรศัพท์มือถือทุกระบบ ให้เป็นอุปกรณ์ดักฟัง ไม่ว่าจะเป็นโทรทัศน์ยี่ห้อซัมซุง สมาร์ทโฟนระบบแอนดรอยด์ หรือแบบใดก็ตาม ไม่สามารถป้องกันการแฮ็กได้
ผู้คุ้นเคยกับงานข่าวกรองได้บอกให้ผมทราบว่าตัวเองได้นำโทรศัพท์มือถือไปรัสเซีย และไหว้วานให้ “พรรคพวก” จัดการถอดระบบซึ่งทำให้ซีไอเอหรือหน่วยอ่านอื่นๆ เปิดไมโครโฟนในไอโฟนแล้วดักฟังการสนทนาได้ เมื่อรัสเซียทำได้ หน่วยงานอื่นก็คงทำได้
คนธรรมดาอย่างเรา คงไม่จำเป็นต้องป้องกันถึงขนาดนั้น ถ้ามีความลับอะไรจริง ก็ไม่มีทางรอดพ้นจากการสืบโดยฝ่ายตรงข้ามไปได้ มีเคล็ดลับง่ายๆ คือ “ถ้าไม่อยากให้ผู้อื่นรู้เรื่องความลับ ก็อย่าทำเรื่องลับๆ” เพียงแค่นี้ก็อยู่อย่างสบายไร้กังวลแล้ว
สำหรับหน่วยงานข่าวกรอง งานจารชน ข้อมูลเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง การได้รู้เรื่องคนอื่น รู้มากกว่าคนอื่น ถือเป็นความได้เปรียบ การถูกเปิดโปงว่าฝ่ายใดทำอะไรได้แค่ไหน เท่ากับเหมือนโดนจับแก้ผ้าล่อนจ้อนให้ชาวบ้านเห็นหมดว่ามีแผลเป็น จุดบกพร่องอย่างไรบ้าง
การถูกเปิดโปงข้อมูลเช่นนี้ซีไอเอจึงแค้นมาก ถือว่าเป็นการช่วยเหลือศัตรูให้รู้ว่าซีไอเอทำอะไรได้แค่ไหน และยังสร้างความระแวงว่าการเจาะเอาข้อมูล การดักฟัง อาจถูกนำไปใช้กับชาวอเมริกันก็ได้ แม้มีกฎหมายห้ามซีไอเอปฏิบัติการภายในประเทศก็ตาม
นอกจากจะเสียหน้าหมอไม่รับเย็บแล้ว ซีไอเอต้องเร่งหามาตรการป้องกันการโดนแฮ็กซ้ำโดยมือที่มองไม่เห็น เป็นการควบคุมไม่ให้ผลของความเสียหายกระจายจนกระทบต่อระบบการเก็บข้อมูลโดยรวม และทำให้ไม่น่าเชื่อถือเพราะความลับไม่เป็นความลับ
งานนี้น่าจะทำให้ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์รู้สึกกระอักกระอ่วน ก่อนหน้านี้ตัวเองก็บอกว่าข้อมูลซีไอเอไม่น่าเชื่อถือ โดยเฉพาะการปล่อยข่าวเรื่องอิรักมีอาวุธร้ายแรง จนทำให้สหรัฐฯ รวมกองกำลังพันธมิตรบุกโจมตีเข้ายึดอิรัก จับซัดดัม ฮุสเซนแขวนคอ
ช่วงที่ทรัมป์รณรงค์หาเสียงในศึกเลือกตั้งชิงเก้าอี้ประธานาธิบดี ทรัมป์กล่าวชื่นชม “วิกิลีกส์” ซึ่งได้เปิดโปงข้อมูลเกี่ยวกับผู้จัดการรณรงค์ของพรรคเดโมแครต ซึ่งมีบทบาทในการเตะตัดขาคู่แข่งของฮิลลารี คลินตัน จนทำให้นางได้เป็นตัวแทนของพรรคเดโมแครต
ช่วงนี้ทรัมป์ยังหวาดผวาว่าช่วงหาเสียงนั้นโอบามาอาจสั่งให้หน่วยข่าวกรองแอบดักฟังการสนทนาทางโทรศัพท์ของตัวเองก็ได้ และอาจมีการดักฟังในอาคารทรัมป์ ทาวเวอร์เพื่อสอดแนมความเคลื่อนไหว ดังนั้น ทรัมป์อยากให้สภาคองเกรสตั้งทีมสอบสวนเรื่องนี้
เรื่องนี้คงลากยาวอีกนาน ซีไอเอได้ร้องขอให้หน่วยงานเอฟบีไอเข้าสอบสวน สืบสวนหาตัวมือเปิดเอกสารลับ ผู้เชี่ยวชาญต่างเร่งประเมินความเสียหายจากการแฮ็ก เพราะอุปกรณ์ต่างๆ ที่ซีไอเอแฮ็กผลิตโดยบริษัทอเมริกันเช่นแอปเปิล โดยเจ้าตัวก็ไม่รู้เรื่อง
“เอาไปวางไว้ไกลๆ ตัวเท่าไหร่ได้ก็ยิ่งดี” เขาแนะนำ เมื่อผมถามว่า “ทำไม” ก็ได้รับคำตอบว่าหน่วยข่าวกรองของสหรัฐฯ มีขีดความสามารถดักฟังการสนทนาของเราโดยสั่งให้ไมโครโฟนใน “ไอโฟน” เปิดแล้วถ่ายทอดทุกคำพูดในการสนทนาให้ผู้ดักฟังได้รับรู้หมด
ผมเชื่อว่าเป็นเช่นนั้นจริง และผู้ที่สนทนากับผมน่าจะเป็นเจ้าหน้าที่อยู่ในเครือข่ายของวงการสืบหาข้อมูล หรือเจ้าหน้าที่จารชน แม้เนื้อหาการพูดคุยไม่มีเรื่องสำคัญเกี่ยวกับความลับ ความมั่นคงก็ตาม การระวังตัวเช่นนั้นเพื่อไม่ให้ฝ่ายตรงข้ามรู้ความเคลื่อนไหว
แม้กระทั่งฝ่ายเดียวกันก็ไม่น่าไว้ใจ ในวงการจารชน ย่อมมีพวกสายลับ 2 หน้าเสมอ! ในหนังเกี่ยวกับสายลับจารชน สะท้อนความเป็นจริงในด้านการปฏิบัติการข่าวกรอง การแพร่กระจายข้อมูลเท็จ การแอบเก็บข้อมูลลับเพื่อประโยชน์ในการแบล็กเมล์
เมื่อ 2 วันก่อน ข้อสงสัยว่าหน่วยข่าวกรองของสหรัฐฯ ทำเช่นนั้นจริงหรือก็ได้รับการยืนยัน เมื่อ “วิกิลีกส์” ได้เปิดเผยเอกสารลับ ฟ้องให้เห็นว่าหน่วยงานซีไอเอ หรือสำนักข่าวกรองกลางของสหรัฐฯ มีขีดความสามารถเจาะเครื่องมือสื่อสารอุปกรณ์ต่างๆ เพื่อดักฟัง
วิกิลีกส์ ซึ่งได้สร้างผลงานแสบๆ หลายประการ อ้างว่า เอกสารลับกว่า 9,000 ฉบับที่นำมาเปิดเผยลงบนเว็บไซต์ มาจากหน่วยงานของซีไอเอ นับว่าการเปิดโปงข้อมูลข่าวกรองชั้นความลับจำนวนมากที่สุด เป็นการเสียหน้าอย่างมากสำหรับสำนักข่าวกรองซีไอเอ
ซีไอเอเชื่อว่าข้อมูลเบื้องต้นระบุว่าการได้ข้อมูลต่างๆ เหล่านี้ไม่ได้เป็นฝีมือของกลุ่มซึ่งอยู่ในประเทศเป็นปฏิปักษ์ต่อสหรัฐฯ แต่อาจกลัวว่าเป็นการเสียหน้าถ้ายอมรับว่าจารชนหรือนักแฮ็กในประเทศเป็นปฏิปักษ์สามารถทำให้ซีไอเอได้อาย ปกปิดเอกสารลับไม่ได้
ทุกวันนี้ยังจับมือใครดมไม่ได้ว่าใครเป็นตัวการเอาข้อมูลลับไปให้ “วิกิลีกส์” เมื่อพยายามสืบเสาะหาร่องรอย เจ้าหน้าที่ซีไอเอสงสัยว่าน่าจะเป็นกรณี “เกลือเป็นหนอน” คือคนในซีไอเอเองที่ได้สร้างวีรกรรมแสบครั้งนี้ อาจเป็นเรื่องไม่พอใจซีไอเอเป็นส่วนตัว
]เป็นปฏิบัติการฉีกหน้าองค์กรสายลับอย่างยับเยิน ที่เจ็บปวดก็คือ หน่วยงานจารชน งานสายลับแห่งนี้ไม่สามารถสืบหาตัวแสบได้ “วิกิลีกส์” บอกอีกว่า เอกสารที่โดนเปิดโปงมีโค้ดลับจำนวนหลายร้อยล้านบรรทัด ทำให้รู้ถึงพลังการสอดแนมของซีไอเอได้อย่างเต็มที่
เจ้าหน้าที่ซีไอเอได้ประเมินว่าขีดความสามารถของนักแฮ็กครั้งนี้คงไม่ได้ใช้อุปกรณ์ทันสมัย เพราะข้อมูลมาจากเครื่องที่ใช้ระบบการบันทึกข้อมูลรุ่นเก่า แถมยังแก้เกี้ยวว่าข้อมูลทั้งหมดสามารถเก็บในแผ่นดิสก์รุ่นเก่าขนาด 3.5 นิ้วเพียงไม่กี่แผ่นก็ได้หมด
ที่น่าตกใจก็คือเอกสารลับได้บอกให้เรารู้ว่าแฮกเกอร์ของซีไอเอสามารถใช้อุปกรณ์อื่นๆ นอกเหนือจากโทรศัพท์มือถือทุกระบบ ให้เป็นอุปกรณ์ดักฟัง ไม่ว่าจะเป็นโทรทัศน์ยี่ห้อซัมซุง สมาร์ทโฟนระบบแอนดรอยด์ หรือแบบใดก็ตาม ไม่สามารถป้องกันการแฮ็กได้
ผู้คุ้นเคยกับงานข่าวกรองได้บอกให้ผมทราบว่าตัวเองได้นำโทรศัพท์มือถือไปรัสเซีย และไหว้วานให้ “พรรคพวก” จัดการถอดระบบซึ่งทำให้ซีไอเอหรือหน่วยอ่านอื่นๆ เปิดไมโครโฟนในไอโฟนแล้วดักฟังการสนทนาได้ เมื่อรัสเซียทำได้ หน่วยงานอื่นก็คงทำได้
คนธรรมดาอย่างเรา คงไม่จำเป็นต้องป้องกันถึงขนาดนั้น ถ้ามีความลับอะไรจริง ก็ไม่มีทางรอดพ้นจากการสืบโดยฝ่ายตรงข้ามไปได้ มีเคล็ดลับง่ายๆ คือ “ถ้าไม่อยากให้ผู้อื่นรู้เรื่องความลับ ก็อย่าทำเรื่องลับๆ” เพียงแค่นี้ก็อยู่อย่างสบายไร้กังวลแล้ว
สำหรับหน่วยงานข่าวกรอง งานจารชน ข้อมูลเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง การได้รู้เรื่องคนอื่น รู้มากกว่าคนอื่น ถือเป็นความได้เปรียบ การถูกเปิดโปงว่าฝ่ายใดทำอะไรได้แค่ไหน เท่ากับเหมือนโดนจับแก้ผ้าล่อนจ้อนให้ชาวบ้านเห็นหมดว่ามีแผลเป็น จุดบกพร่องอย่างไรบ้าง
การถูกเปิดโปงข้อมูลเช่นนี้ซีไอเอจึงแค้นมาก ถือว่าเป็นการช่วยเหลือศัตรูให้รู้ว่าซีไอเอทำอะไรได้แค่ไหน และยังสร้างความระแวงว่าการเจาะเอาข้อมูล การดักฟัง อาจถูกนำไปใช้กับชาวอเมริกันก็ได้ แม้มีกฎหมายห้ามซีไอเอปฏิบัติการภายในประเทศก็ตาม
นอกจากจะเสียหน้าหมอไม่รับเย็บแล้ว ซีไอเอต้องเร่งหามาตรการป้องกันการโดนแฮ็กซ้ำโดยมือที่มองไม่เห็น เป็นการควบคุมไม่ให้ผลของความเสียหายกระจายจนกระทบต่อระบบการเก็บข้อมูลโดยรวม และทำให้ไม่น่าเชื่อถือเพราะความลับไม่เป็นความลับ
งานนี้น่าจะทำให้ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์รู้สึกกระอักกระอ่วน ก่อนหน้านี้ตัวเองก็บอกว่าข้อมูลซีไอเอไม่น่าเชื่อถือ โดยเฉพาะการปล่อยข่าวเรื่องอิรักมีอาวุธร้ายแรง จนทำให้สหรัฐฯ รวมกองกำลังพันธมิตรบุกโจมตีเข้ายึดอิรัก จับซัดดัม ฮุสเซนแขวนคอ
ช่วงที่ทรัมป์รณรงค์หาเสียงในศึกเลือกตั้งชิงเก้าอี้ประธานาธิบดี ทรัมป์กล่าวชื่นชม “วิกิลีกส์” ซึ่งได้เปิดโปงข้อมูลเกี่ยวกับผู้จัดการรณรงค์ของพรรคเดโมแครต ซึ่งมีบทบาทในการเตะตัดขาคู่แข่งของฮิลลารี คลินตัน จนทำให้นางได้เป็นตัวแทนของพรรคเดโมแครต
ช่วงนี้ทรัมป์ยังหวาดผวาว่าช่วงหาเสียงนั้นโอบามาอาจสั่งให้หน่วยข่าวกรองแอบดักฟังการสนทนาทางโทรศัพท์ของตัวเองก็ได้ และอาจมีการดักฟังในอาคารทรัมป์ ทาวเวอร์เพื่อสอดแนมความเคลื่อนไหว ดังนั้น ทรัมป์อยากให้สภาคองเกรสตั้งทีมสอบสวนเรื่องนี้
เรื่องนี้คงลากยาวอีกนาน ซีไอเอได้ร้องขอให้หน่วยงานเอฟบีไอเข้าสอบสวน สืบสวนหาตัวมือเปิดเอกสารลับ ผู้เชี่ยวชาญต่างเร่งประเมินความเสียหายจากการแฮ็ก เพราะอุปกรณ์ต่างๆ ที่ซีไอเอแฮ็กผลิตโดยบริษัทอเมริกันเช่นแอปเปิล โดยเจ้าตัวก็ไม่รู้เรื่อง