xs
xsm
sm
md
lg

คลื่นลูกที่ 4 กับทฤษฎี 2 สูง

เผยแพร่:   โดย: ไสว บุญมา

ในช่วงนี้มีการเสนอทฤษฎีต่างๆ กันอย่างต่อเนื่อง เรื่องราวเกี่ยวกับทฤษฎี 2 สูงดูจะเงียบไปหลังผู้เป็นต้นคิดเสนอทฤษฎีใหม่ออกมาชื่อว่า 3 สูงกับหนึ่งต่ำ ซึ่งเป็นเพียงการคิดแบบกำปั้นทุบดิน ส่วนทฤษฎี 2 สูงซึ่งเงียบไปก็มิมีอะไรมากนอกจากข้อเสนอสำหรับสนับสนุนนายทุนให้ทำกำไรได้ง่ายขึ้นเท่านั้น อย่างไรก็ดี มีทฤษฎีชื่อเดียวกันอันเป็นแนวคิดที่มีความสำคัญยิ่งกว่า ทว่ามีความหมายต่างกันและไม่ค่อยมีการอ้างถึง ฐานของแนวคิดสำหรับทฤษฎี 2 สูงที่ไม่ค่อยมีการอ้างถึงนี้อยู่ที่ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีที่มีอานุภาพสูงขึ้น และระดับของคุณธรรมที่อาจต่ำลงส่งผลให้โลกประสบปัญหาสาหัส ปัญหาจะยิ่งสาหัสขึ้นไปตราบใดที่อานุภาพของเทคโนโลยีกับความแข็งแกร่งของคุณธรรมยังตกอยู่ในสภาพไม่สมดุลกัน ยิ่งกว่านั้น อานุภาพของเทคโนโลยีอาจมีโทษมหันต์หากผู้ใช้รู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือไม่อ่านบทเรียนจากประวัติศาสตร์

อานุภาพของเทคโนโลยีที่เป็นข่าวใหญ่ในช่วงนี้ แต่มิค่อยได้กล่าวถึงกันจากมุมมองของเทคโนโลยีได้แก่การฆาตกรรมนายคิม จองนัมในสนามบินกัวลาลัมเปอร์ เมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ทางการมาเลเซียสรุปว่าคนร้ายใช้สารพิษชนิดทำลายประสาทอย่างรวดเร็วเพียงหยดเดียวป้ายจมูกนายคิมซึ่งตายภายในเวลาไม่กี่นาที สารพิษนั้นมีอานุภาพในการทำลายล้างสูงมากจึงถูกห้ามตามข้อตกลงขององค์การสหประชาชาติมิให้นำมาใช้ในการทำอาวุธ เนื่องจากมันผลิตยาก ผู้ที่ถูกกล่าวหาว่านำมาใช้ในการสังหารนายคิมย่อมผลิตเองไม่ได้ทำให้ต้องรับมาจากบางประเทศที่ผลิตสารพิษนั้นเก็บไว้ ด้วยเหตุนี้จึงมีการสันนิษฐานกันอย่างกว้างขวางว่าที่มาของสารพิษคือเกาหลีเหนือ ซึ่งสื่อรายงานว่าทางการของเกาหลีใต้คาดว่ามีสารพิษนั้นเก็บไว้สำหรับใช้ทำอาวุธหลายพันตัน ส่วนสาเหตุของการสังหารนั้นเกิดจากการแย่งชิงอะไรกันสักอย่างระหว่างสองพี่น้องตระกูลคิม

ข่าวใหญ่เกี่ยวกับการตายของนายคิมดูจะกลบข่าวเกี่ยวกับคำเตือนของบิล เกตส์ เมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์เกือบหมด นายเกตส์เตือนว่า อีกไม่ช้าไม่นานผู้ก่อการร้ายจะสามารถใช้อาวุธชีวภาพที่ทำจากเชื้อโรคฆ่าคนได้ไม่น้อยกว่าปีละ 30 ล้านคน เทคโนโลยีใหม่ที่ผู้ก่อการร้ายใช้จะเกิดจากความก้าวหน้าทางชีววิศวกรรม ซึ่งจะทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ในสังคมมนุษย์เป็นครั้งที่ 4 เฉกเช่นเทคโนโลยีที่ทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ในอดีต เทคโนโลยีชีววิศวกรรมจะมีประโยชน์มากต่อมนุษย์ แต่ในขณะเดียวกันมันจะแฝงคำสาปมาด้วยไม่ต่างกับเทคโนโลยีรุ่นก่อนๆ หากนำไปใช้แบบไร้คุณธรรม หรือรู้เท่าไม่ถึงการณ์ มันจะทำให้เกิดความเสียหายร้ายแรงมาก

เทคโนโลยีที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ในสังคมมนุษย์ครั้งแรก หรือคลื่นลูกที่ 1 ได้แก่การรู้จักการทำเกษตรกรรมเริ่มจากในย่านเสี้ยวจันทร์อันอุดม (Fertile Crescent) ของแถบตะวันออกกลางเมื่อราวหมื่นปีที่ผ่านมา เทคโนโลยีนั้นทำให้เกิดการตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนถาวรแทนการเร่ร่อนหาของป่าและล่าสัตว์ไปตามฤดูกาลส่งผลให้ผู้คนอยู่ดีกินดีและมีความสะดวกสบายส่งผลให้อายุยืนยาวขึ้น พวกเขามีเวลาแสวงหาความรู้และเทคโนโลยีใหม่ซึ่งนำไปสู่การสร้างความรุ่งเรืองของสังคมเมืองต่างๆ การใช้เทคโนโลยีใหม่แบบรู้เท่าไม่ถึงการณ์ นำไปสู่การทำลายป่าไม้และใช้ทรัพยากรธรรมชาติแบบล้างผลาญ พฤติกรรมนั้นพร้อมกับจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้นนำไปสู่การแย่งชิงกันอย่างเข้มข้นจนคุณธรรมตกต่ำลง และในที่สุดเกิดสงครามอย่างกว้างขวางทำให้ความรุ่งเรืองของสังคมเมืองต่างๆ ในย่านเสี้ยวจันทร์อันอุดมล่มสลายลง

เทคโนโลยีที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ครั้งต่อมา หรือคลื่นลูกที่ 2 ได้แก่การรู้จักสร้างเครื่องจักรกลสำหรับใช้แทนแรงงานคน แรงงานสัตว์ และแรงงานธรรมชาติ เทคโนโลยีชุดนี้เอื้อให้มนุษย์มีความอยู่ดีกินดีและมีความสะดวกสบายทำให้อายุยืนยาวขึ้นอีก ในขณะเดียวกัน มันทำให้จำนวนคนเพิ่มขึ้นอย่างไม่หยุดยั้ง ทั้งที่มีเทคโนโลยีใหม่ซึ่งสามารถช่วยควบคุมการเกิดได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว

จำนวนคนที่เพิ่มขึ้นนำไปสู่การใช้ทรัพยากรธรรมชาติเพิ่มขึ้นในอัตราเร่ง เนื่องจากคนจำนวนมากต้องการใช้เกินความจำเป็นแบบไร้ขีดจำกัดเพราะขาดความยับยั้งชั่งใจและไร้เหตุผล ทรัพยากรถูกทำลายและลดลงไปอย่างต่อเนื่องส่งผลให้เกิดการแย่งชิงกันอย่างเข้มข้น การแย่งชิงกันนี้ต่างกับที่เกิดขึ้นในยุคก่อนเนื่องจากมันกระจายออกไปทั่วโลกแทนที่จะจำกัดอยู่ในย่านหนึ่งย่านใดเช่นในกรณีเสี้ยวจันทร์อันอุดม การแย่งชิงกันนำไปสู่การใช้อาวุธที่สร้างจากเทคโนโลยีใหม่อันได้แก่อาวุธปรมาณูเมื่อตอนก่อนจบสงครามโลกครั้งที่ 2 เทคโนโลยีนี้อาจใช้ผลิตพลังไฟฟ้าได้มหาศาล แต่ในขณะเดียวกันมันอาจฆ่าคนได้ทีละนับล้านคนหากนำไปใช้ได้ด้านการทำอาวุธ สารพิษที่ฆ่านายคิม จองนัมเป็นผลิตผลของเทคโนโลยีที่เกิดตั้งแต่ในสมัยคลื่นลูกที่ 2 และอาจฆ่าคนได้ครั้งละมากๆ หากนำมาใช้ในการทำอาวุธ
(นครฮิโรชิมาหลังถูกอาวุธปรมาณูเมื่อ 6 สิงหาคม 2488)
เทคโนโลยีที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่ครั้งล่าสุด หรือคลื่นลูกที่ 3 ได้แก่เทคโนโลยีดิจิตอลซึ่งใช้แทนสมองของคน รวมทั้งในคอมพิวเตอร์ขนาดเล็กใหญ่และในระบบอินเทอร์เน็ต เทคโนโลยีนี้ทำให้การสื่อสารและการส่งข้อมูลสามารถทำได้ภายในพริบตาไม่ว่าจะอยู่ในส่วนไหนของโลก ชาวโลกยิ่งมีความอยู่ดีกินดีและสะดวกสบายทำให้อายุยืนยาวขึ้น ในขณะเดียวกัน จำนวนคนก็เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง และส่วนใหญ่ต้องการใช้ทรัพยากรเพิ่มขึ้นแบบไม่มีที่สิ้นสุดในสภาวการณ์ที่ทรัพยากรร่อยหรอลงเรื่อยๆ

ในปัจจุบัน การใช้ทรัพยากรที่เพิ่มขึ้นไปแบบไม่หยุดยั้งและการแย่งชิงกันอย่างเข้มข้นแสดงออกมาในรูปของความฉ้อฉลและการทำสงครามระหว่างคนกับธรรมชาติและระหว่างคนกับคนเอง สงครามสองด้านนี้ยังผลให้เกิดความเสียหายร้ายแรงมากรวมทั้งจากอาวุธทำลายล้างสูงที่ควบคุมด้วยเทคโนโลยีดิจิตอล โดยผู้ใช้ไม่ต้องเสี่ยงชีวิตเพราะอาจนั่งอยู่ห่างจากสนามรบเป็นพันกิโลเมตร
(อาวุธบังคับจากแดนไกลซึ่งผู้ใช้ไม่ต้องเสี่ยงชีวิต)
อนึ่ง ความเสียหายร้ายแรงจากอานุภาพของเทคโนโลยีดิจิตอลมิได้เกิดขึ้นเมื่อมันถูกนำไปใช้ในอาวุธเท่านั้น มันยังสร้างความเสียหายร้ายแรงได้จากคนไร้คุณธรรมเพียงคนเดียวอีกด้วย ตัวอย่างได้แก่การปล่อยโปรแกรมไวรัสเข้าไปในระบบอินเทอร์เน็ตซึ่งสร้างความเสียหายไปทั่วโลก ย้อนไปในสมัยคลื่นลูกที่ 1 คนไร้คุณธรรมอาจใช้ดาบสร้างความเสียหาย แต่เขาทำได้เฉพาะกับสิ่งของและบุคคลที่อยู่รอบๆ ตัวเขาเท่านั้น ในสมัยคลื่นลูกที่ 2 คนไร้คุณธรรมอาจใช้ปืนสร้างความเสียหาย แต่ก็ทำได้เฉพาะกับสิ่งของและผู้ที่อยู่ในพิสัยของปืนเท่านั้น ด้วยเหตุนี้ หากเทคโนโลยีมีอานุภาพสูงขึ้นไปเรื่อยๆ โดยปราศจากการเพิ่มขึ้นของระดับความแข็งแกร่งทางคุณธรรม ความเสียหายร้ายแรงมีโอกาสเพิ่มขึ้นเป็นทวีคูณดังที่มีตัวอย่างให้เห็นเป็นที่ประจักษ์

ณ วันนี้ ส่วนหน้าของคลื่นลูกที่ 4 ปรากฏให้เห็นแล้ว มันเกิดจากการสนธิกันของเทคโนโลยีดิจิตอลกับความก้าวหน้าทางด้านชีววิทยา จะเห็นว่าเริ่มมีการปรับเปลี่ยนพันธุกรรมทั้งในพืชและสัตว์ และมีการรักษาโรคร้ายในคนด้วยวิธีใหม่ๆ รวมทั้งการใช้อวัยวะที่สร้างขึ้นจากเซลล์ที่มีชีวิต นอกจากนั้น มีการสร้างชีวิตขึ้นใหม่ในรูปของการถอดร่างกาย (cloning) ของแกะ หากไม่มีข้อตกลงระหว่างประเทศที่ห้ามมิให้ใช้เทคโนโลยีใหม่นี้ถอดร่างกายของมนุษย์ ตอนนี้อาจมีการทดลองถอดร่างกายของมนุษย์แล้วก็ได้

เทคโนโลยีของคลื่นลูกที่ 4 จะช่วยให้มนุษย์เรามีความสะดวกสบายมากขึ้นและอายุยืนยาวขึ้นตามแนวโน้มที่เป็นมา ผู้เชี่ยวชาญคาดการณ์ว่า อีกไม่นานสตรีเกาหลีใต้โดยทั่วไปจะมีอายุไขเกิน 80 ปี เทคโนโลยีใหม่นี้จะมีผลทำให้จำนวนคนบนผิวโลกเพิ่มขึ้นในภาวะที่ทรัพยากรร่อยหรอลงอย่างต่อเนื่อง นั่นหมายความว่า ถ้าแต่ละคนยังต้องการใช้ทรัพยากรเกินความจำเป็นเพิ่มขึ้นอย่างไม่หยุดยั้งดังที่เป็นมา การแย่งชิงกันซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญของการทำให้เกิดปัญหาคุณธรรมนับวันจะยิ่งเข้มข้น หนึ่งในผลพวงที่ตามมาคือปัญหาการก่อการร้ายที่จะมีการใช้เชื้อโรคเป็นอาวุธดังที่บิล เกตส์พูดถึง

ในสภาพที่โลกมีทรัพยากรลดลง ทางออกสำคัญที่จะทำให้การแย่งชิงกันลดลงได้แก่การจำกัดจำนวนคนและความต้องการของแต่ละคนที่จะใช้ทรัพยากรเกินความจำเป็น การจะทำเช่นนั้นได้ ทุกคนจะต้องมีจิตใจที่แข็งแกร่งกว่าเท่าที่เป็นมาในอดีตถึงปัจจุบัน ความแข็งแกร่งนี้จะมีบทบาทสำคัญในการเสริมระดับคุณธรรมให้แข็งแกร่งและในการลดการแย่งชิงลง ความแข็งแกร่งนี้คือฐานที่สองของทฤษฎี 2 สูงที่โลกยุคคลื่นลูกที่ 4 จำเป็นต้องมีเพื่อการอยู่ต่อไปได้อย่างยั่งยืน

เรื่องราวที่เล่ามานั้นเป็นด้านหนึ่งของทฤษฎี 2 สูงซึ่งต้องการความสมดุลกันระหว่างอานุภาพของเทคโนโลยีกับระดับของคุณธรรม ทฤษฎีนี้อาจขยายต่อไปได้ถึงการใช้อำนาจ กล่าวคือ อำนาจยิ่งเบ็ดเสร็จเด็ดขึ้นเท่าไร ผู้ใช้ต้องยิ่งมีระดับคุณธรรมสูงขึ้นเท่านั้น ในปัจจุบัน เมืองไทยมีกฎหมายมาตรา 44 ผู้ใช้กฎหมายนี้จะต้องมีระดับคุณธรรมสูงมาก หากไม่มี หรือขาดไป ความเสียหายร้ายแรงจะตามมาแบบหาทางแก้ไม่ทัน
กำลังโหลดความคิดเห็น