คิดถึงกมล สมวิเชียร

2-3 เดือนที่ผ่านมา ผมถึงคิดถึงเพื่อนรักคนหนึ่งบ่อยผิดปรกติ ได้ส่งสำเนาจดหมายฉบับสุดท้ายของเขาไปให้อังสนา น้องสาวคนเล็กที่อเมริกา กำชับให้โทรศัพท์ไปติดต่อให้ได้ความว่าเขากำลังเป็นอะไรอยู่หรือไม่ เขาเคยเป็นครูสอนอังสนาอยู่ที่คณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ

จนแล้วจนเล่า อังสนาก็ติดต่อกมลไม่สำเร็จ และต่อไปนี้ก็ไม่มีวันติดต่อได้แล้ว แม้ว่าจะเป็นวันวาเลนไตน์ก็ไม่มีทาง

จดหมายฉบับสุดท้ายของกมลแปลกกว่าฉบับอื่นๆ แถมส่งมาทางเรือกินเวลาเป็นสัปดาห์ ในนั้นกมลบอกว่าอยากไปอยู่กับผมที่ upstate New York ซึ่งเป็นที่ที่เขาพบรักกับมาเรีย ภริยาคู่ทุกข์คู่ยากชาวฟิลิปปินส์ ครั้งที่กมลได้ทุนฟุลไบร้ท์ไปเรียนปริญญาโทที่มหาวิทยาลัยSyracuse โรงเรียนเก่าของเพื่อนอีกคนหนึ่งที่เปลี่ยนวิชาไปเรียนจนได้ปริญญาเอกการศึกษาที่นั่น คือ เจริญ คันธวงศ์ อธิการบดีผู้ร่วมก่อตั้งมหาวิทยากรุงเทพ เจริญกับกมลเข้าขณะรัฐศาสตร์ก่อนผมซึ่งมัวแต่ไปเข้าคณะอื่น แต่เราก็สนิทกันเป็นเพื่อนกันมาแต่ต้น

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กมลกับผมดวงสมพงษ์กันเป็นพิเศษ สมัยที่ผมไปอยู่ออกซฟอร์ด กมลอยู่ลอนดอน เพื่อเขียนวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกที่ SOAS หรือ School of Oriental and African Studies อันมีชื่อเสียงของมหาวิทยาลัยลอนดอน กมลเป็นหนึ่งในสามที่ร่วมกับผมจุติ "คิดถึงเมืองไทย" ขึ้นมา อีกคนคือวารินทร์ วงศ์หาญเชาวน์ ตอนนั้นอยู่ที่มหาวิทยาลัยคอร์เนล เมือง Ithaca ห่างจาก Syracuse ของกมล แค่ขับรถสบายๆ ชั่วโมงเดียวเท่านั้นเอง

กมลมีลูกชายคนแรกที่อังกฤษ เขาให้ชื่อว่าวิทยานิพนธ์ เกิดหลังลูกชายคนที่สองของผมที่เกิดเมืองออกซฟอร์ด แต่กมลติดใจลูกคนโตของผม ที่ตอนนี้เป็นลูกเขยเพื่อนอีกคนหนึ่งคือปราศัย ทรงสุรเวทย์ กมลเรียกโต้งว่า เมาเซตุง เพราะเขาว่าหน้าอ้วนเหมือนเมาเซตุง เจอกันหรือเขียนจดหมายมาเมื่อไร กมลก็ถามถึงเมาเซตุงทุกที

ตอนที่อยู่อังกฤษ ผมได้รับจดหมายจากอาจารย์เสนีย์ ปราโมช คุณหญิงเลขา และคุณพิชัย รัตตกุล ชักชวนให้มาสมัครผู้แทนกรุงเทพ ผมไม่สามารถตอบสนองได้ แต่ได้เที่ยวชักชวนผู้นำนักเรียนไทยทั้งหลายทั้งผู้ใหญ่และเด็กรวมทั้งกมลและยงยุทธ ยุทธวงศ์ให้พากันสนับสนุนพรรคประชาธิปัตย์ให้ขับเคี่ยวกับทหาร โดยไม่ต้องกระจัดกระจายไปพรรคต่างๆ จึงจะมีพลังทัดเทียมพอสู้กันได้ จำได้ว่าผมถูกโห่ฮิ้วว่าช่างคร่ำครึเสียเต็มประดาที่เชียร์พรรคประชาธิปัตย์

แต่โชคชะตาก็ทำให้กมล ต้องมาสมัครผู้แทนแข่งกับผมในเขตเดียวกันในเขตพระนคร-สัมพันธวงศ์และปทุมวัน กมลอยู่ในทีมอาจารย์เสนีย์ พรรคประชาธิปัตย์ ในขณะที่ผมร่วมทีมกับอาทิตย์ อุไรรัตน์ในนามพลังใหม่ ถ้าหากบุญสนองกับทีมในนามพรรคสังคมนิยมแห่งประเทศไทยไม่แย่งคะแนนเราไปมากโข ผมกับอาทิตย์อาจทำให้กมลกับอาจารย์เสนีย์สอบตกก็ได้ นั่นเป็นเรื่องของการเมือง แต่ส่วนตัวผมกับกมลยังคงรักใคร่และสนิทสนมกันอย่างเดิมไม่มีเปลี่ยนแปลง

ยิ่งกว่านั้น ทัศนะและการทำงานของกมลจะกระเดียดมาใกล้กับผมมากกว่าพรรคที่เขาสังกัดด้วยซ้ำ ยิ่งนานวันเท่าไรดูเหมือนว่ากมลระอาใจกับพรรคประชาธิปัตย์มากขึ้นทุกที จนกระทั่งในที่สุดก็ถึงขั้นสาปส่ง กมลขมขื่นและทนไม่ได้ที่อาจารย์เสนีย์ในฐานะนายกรัฐมนตรียอมให้สมัครเอาทหารมาขู่ถึงขนาดเซ็นใบลาออกปล่อยให้ทหารปฏิวัติเข่นฆ่านักศึกษาในเหตุการณ์ 6 ตุลามหาโหด

นั่นเป็นฟางเส้นสุดท้ายที่ทำให้กมลตัดสินใจตัดขาดกับการเมืองและประเทศไทย ไปสอนหนังสือจนได้เป็นโปรเฟสเซอร์อยู่อเมริกา ผมไปเยี่ยมเยียนค้างที่บ้านกมลหลายหนที่บ้านติดกับแคมปัสของมหาวิทยาลัยแคลร์มอนต์

ผมนึกไม่ถึงว่าจะได้ข่าวการจากไปของกมล จนแล้วจนรอดกมลก็ไม่มีโอกาสรู้ถึงเหตุผลที่ผมยังไม่ได้ตอบจดหมายฉบับสุดท้ายของเขา ที่แปลกกว่าฉบับอื่นๆ จนกระทั่งผมต้องส่งไปให้อังสนาช่วยติดตามดังที่เล่ามาตอนต้น

ในที่สุด มันก็เป็นเช่นนี้เอง เราก็จากกันโดยไม่ทันได้อำลา

ไปดีเถิดกมล ถึงอย่างไรเมืองไทยก็คงถูลู่ถูกังไปอย่างเดิมจนถึงชาติหน้าแหละ เชื่อเราเถอะ อย่าห่วงเลย

ปราโมทย์ นาครทรรพ

หมายเหตุ
R.I.P. Dr. Kamol Somvichian
ดร.กมล สมวิเชียร อดีตรองเลขาธิการพรรคประชาธิปัตย์ ถึงแก่กรรม
กมล สมวิเชียร Ph.D.ศาสตราจารย์ทางด้านรัฐศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยลาเวิร์น (U of La Verne) และ
ทางด้านบริหารธุรกิจและการจัดการ มหาวิทยาลัยแปซิฟิก สเตทส์ (Pacific States U) รัฐแคลิฟอร์เนีย
อดีตเลขาธิการนายกรัฐมนตรีในสมัย ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช เป็นนายกรัฐมนตรี
ถึงแก่กรรม เมื่อวันพุธที่ 8 กุมภาพันธ์ 2017
ครอบครัวจะทำพิธีสวดพระอภิธรรมและฌาปนกิจ ณ
Memory Garden Memorial Park and Mortuary
455 W. Central Ave, Brea, CA 92821 โทรศัพท์ 714-529-3961
วันอาทิตย์ที่ 19 กุมภาพันธ์ 2017 เวลา 14.30 น.
จึงขอกราบเรียนเชิญ ญาติมิตร เพื่อนฝูง รวมถึงลูกศิษย์ลูกหาและผู้ที่เคารพนับถือ ไปร่วมพิธีโดยพร้อมเพรียงกันตามวัน เวลา และสถานที่ดังกล่าว