นายสมชัย ศรีสุทธิยากร กกต.ด้านกิจการบริหารงานเลือกตั้ง ให้สัมภาษณ์ภายหลังการประชุมการนำเครื่องลงคะแนนเลือกตั้งอิเล็กทรอนิกส์ มาใช้กับการออกเสียงประชามติ และการเลือกตั้งว่า ในการประชุมได้มีการเชิญนักวิชาการหลายสถาบันมาให้ความคิดเห็น เกี่ยวกับการนำเครื่องลงคะแนนอิเล็กทรอนิกส์มาใช้ ว่าควรมีรูปแบบอย่างไรถึงจะเหมาะสม โดยเห็นว่า
1. การเลือกตั้งในอนาคตมีความซับซ้อน ผู้สมัครและพรรคการเมือง อาจมีมากขึ้น และอาจมีการเลือกตั้งแบบโอเพนลิสต์ ที่ประชุมจึงเห็นว่า การพัฒนาเครื่องลงคะแนน จะต้องมีความยืดหยุ่นให้สามารถใช้กับการลงคะแนนรูปแบบต่างๆได้ โดยตัวเครื่องอาจใช้ระบบทัชสกรีน ที่จะสามารถกำหนดโปรแกรม หรือการตั้งคำถามได้หลายคำถาม ตามความต้องการในการนำเครื่องไปใช้ทั้งเลือกตั้ง และประชามติ ส่วนการนับผลคะแนน ยังเห็นว่าในช่วงแรกไม่เหมาะสมที่จะต่อเป็นระบบออนไลน์ เพราะอาจมีปัญหาเรื่องความเชื่อถือ หรือถูกเจาะระบบ หรือแฮกข้อมูลได้ โดยในชั้นแรก เมื่อลงคะแนนที่ไหน ก็ให้นับที่นั่นไปก่อน
2.แนวทางการได้มาซึ่งเครื่องและงบประมาณที่ต้องใช้ เห็นว่าปัจจุบันนักวิชาการไทยมีศักยภาพพัฒนาเครื่อง ไม่จำเป็นต้องซื้อจากต่างประเทศ แต่ต้องกำหนดกรอบว่า จะนำเครื่องไปใช้ในทางใดบ้าง ซึ่ง กกต.ก็จะขอให้สถาบันการศึกษาทำการพัฒนาเครื่องต้นแบบให้เกิดความเหมาะสม ส่วนการผลิตเครื่องจำนวนมากเพื่อนำมาใช้จริงนั้น หลังจากได้รูปแบบที่ชัดเจนของเครื่อง ก็ต้องมีการคิดว่าแหล่งผลิตจะใช้ภายในหรือภายนอกประเทศ 3. การสร้างความเชื่อถือให้เกิดขึ้นกับนักการเมืองและประชาชน เห็นว่าจำเป็นต้องให้พรรคการเมืองและประชาชนมามีส่วนร่วมในการออกแบบเพื่อให้ได้รับการยอมรับ โดยเบื้องต้นการใช้เครื่องลงคะแนน เมื่อมีการลงคะแนนแล้วเครื่องก็จะพิมพ์ผลการลงคะแนนออกมาเพื่อให้ผู้ลงคะแนนนำไปใส่หีบบัตรลงคะแนน และการนับคะแนนให้ทำควบคู่กับกันไป ระหว่างการลงคะแนนด้วยเครื่องและการนับบัตรที่มาจากเครื่อง ซึ่งคิดว่าน่าจะเป็นจุดเริ่มต้นในการสร้างความเชื่อถือได้
"ในการออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญที่กำหนดไว้เบื้องต้นวันที่ 10 ม.ค.59 นั้น กกต.เห็นควรให้มีการใช้เครื่องลงคะแนนในบางหน่วยของการทำประชามติในพื้นที่ กทม. โดยจะเป็นการให้ผู้มีสิทธิ์ออกเสียงเลือกว่าจะลงคะแนนในรูปแบบใด แต่แม้จะใช้สิทธิ์ลงคะแนนโดยเครื่องลงคะแนน เครื่องลงคะแนน ก็จะพิมพ์ผลการลงคะแนนให้ผู้ออกเสียงนำไปหย่อนในหีบบัตรเพื่อนับคะแนนควบคู่กันไป ทั้งนี้เบื้องต้นเครื่องลงคะแนนที่ กกต. มีทั่วประเทศ 200 เครื่อง แต่การนำมาใช้อาจเป็นในบางพื้นที่และบางหน่วยเท่านั้น ซึ่งก่อนหน้านี้จากการนำเครื่องลงคะแนนไปทดสอบในพื้นที่ต่างๆ ได้รับการตอบรับที่ดีจากประชาชนว่ามีความสะดวก รวดเร็ว มีความน่าเชื่อถือ แต่ยังมีปัญหาเรื่องความคุ้นเคยอยู่ จึงต้องมีการประชาสัมพันธ์ให้มากขึ้น" นายสมชัย กล่าว
1. การเลือกตั้งในอนาคตมีความซับซ้อน ผู้สมัครและพรรคการเมือง อาจมีมากขึ้น และอาจมีการเลือกตั้งแบบโอเพนลิสต์ ที่ประชุมจึงเห็นว่า การพัฒนาเครื่องลงคะแนน จะต้องมีความยืดหยุ่นให้สามารถใช้กับการลงคะแนนรูปแบบต่างๆได้ โดยตัวเครื่องอาจใช้ระบบทัชสกรีน ที่จะสามารถกำหนดโปรแกรม หรือการตั้งคำถามได้หลายคำถาม ตามความต้องการในการนำเครื่องไปใช้ทั้งเลือกตั้ง และประชามติ ส่วนการนับผลคะแนน ยังเห็นว่าในช่วงแรกไม่เหมาะสมที่จะต่อเป็นระบบออนไลน์ เพราะอาจมีปัญหาเรื่องความเชื่อถือ หรือถูกเจาะระบบ หรือแฮกข้อมูลได้ โดยในชั้นแรก เมื่อลงคะแนนที่ไหน ก็ให้นับที่นั่นไปก่อน
2.แนวทางการได้มาซึ่งเครื่องและงบประมาณที่ต้องใช้ เห็นว่าปัจจุบันนักวิชาการไทยมีศักยภาพพัฒนาเครื่อง ไม่จำเป็นต้องซื้อจากต่างประเทศ แต่ต้องกำหนดกรอบว่า จะนำเครื่องไปใช้ในทางใดบ้าง ซึ่ง กกต.ก็จะขอให้สถาบันการศึกษาทำการพัฒนาเครื่องต้นแบบให้เกิดความเหมาะสม ส่วนการผลิตเครื่องจำนวนมากเพื่อนำมาใช้จริงนั้น หลังจากได้รูปแบบที่ชัดเจนของเครื่อง ก็ต้องมีการคิดว่าแหล่งผลิตจะใช้ภายในหรือภายนอกประเทศ 3. การสร้างความเชื่อถือให้เกิดขึ้นกับนักการเมืองและประชาชน เห็นว่าจำเป็นต้องให้พรรคการเมืองและประชาชนมามีส่วนร่วมในการออกแบบเพื่อให้ได้รับการยอมรับ โดยเบื้องต้นการใช้เครื่องลงคะแนน เมื่อมีการลงคะแนนแล้วเครื่องก็จะพิมพ์ผลการลงคะแนนออกมาเพื่อให้ผู้ลงคะแนนนำไปใส่หีบบัตรลงคะแนน และการนับคะแนนให้ทำควบคู่กับกันไป ระหว่างการลงคะแนนด้วยเครื่องและการนับบัตรที่มาจากเครื่อง ซึ่งคิดว่าน่าจะเป็นจุดเริ่มต้นในการสร้างความเชื่อถือได้
"ในการออกเสียงประชามติร่างรัฐธรรมนูญที่กำหนดไว้เบื้องต้นวันที่ 10 ม.ค.59 นั้น กกต.เห็นควรให้มีการใช้เครื่องลงคะแนนในบางหน่วยของการทำประชามติในพื้นที่ กทม. โดยจะเป็นการให้ผู้มีสิทธิ์ออกเสียงเลือกว่าจะลงคะแนนในรูปแบบใด แต่แม้จะใช้สิทธิ์ลงคะแนนโดยเครื่องลงคะแนน เครื่องลงคะแนน ก็จะพิมพ์ผลการลงคะแนนให้ผู้ออกเสียงนำไปหย่อนในหีบบัตรเพื่อนับคะแนนควบคู่กันไป ทั้งนี้เบื้องต้นเครื่องลงคะแนนที่ กกต. มีทั่วประเทศ 200 เครื่อง แต่การนำมาใช้อาจเป็นในบางพื้นที่และบางหน่วยเท่านั้น ซึ่งก่อนหน้านี้จากการนำเครื่องลงคะแนนไปทดสอบในพื้นที่ต่างๆ ได้รับการตอบรับที่ดีจากประชาชนว่ามีความสะดวก รวดเร็ว มีความน่าเชื่อถือ แต่ยังมีปัญหาเรื่องความคุ้นเคยอยู่ จึงต้องมีการประชาสัมพันธ์ให้มากขึ้น" นายสมชัย กล่าว
