อาจารย์ ดร. อานนท์ ศักดิ์วรวิชญ์
สาขาวิชาวิเคราะห์ธุรกิจและการวิจัย
สาขาวิทยาการประกันภัยและการบริหารความเสี่ยง
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
http://as.nida.ac.th/th/
สาขาวิชาวิเคราะห์ธุรกิจและการวิจัย
สาขาวิทยาการประกันภัยและการบริหารความเสี่ยง
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
http://as.nida.ac.th/th/
เรื่องสลากกินแบ่งรัฐบาลขายเกินราคานั้น เป็นเรื่องที่ คสช. พยายามแก้ไขมาโดยตลอด พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีก็ได้ประกาศมาหลายครั้งว่าจะควบคุมราคา แต่สุดท้ายก็ยังแก้ปัญหาไม่ได้ จนท้ายที่สุดได้ใช้มาตรา 44 ของรัฐธรรมนูญชั่วคราวแห่งราชอาณาจักรไทยในการแก้ไขปัญหา
สาเหตุหลักนั้นมาจากการที่สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลไม่ยอมรับความเสี่ยงอันเกิดจากการขายสลากได้ไม่หมด โดยเฉพาะเลขที่ไม่สวย เช่น 001, 002, 003 เป็นต้น และมีการใช้ระบบโควต้า โดยจัดสรรโควตาให้ ยี่ปั๊ว ไป ทำให้เกิดห้าเสือนอนกินกองสลาก ที่ใครอยากได้สลากกินแบ่งไปขายก็ต้องยอมซื้อในราคาแพง วิธีการค้าดังกล่าวเป็นวิธีการค้าแบบโบราณ ที่การกระจายสินค้าจำเป็นต้องมีคนกลาง เพื่อให้การกระจายทั่วถึงและมีคนกลางมารับผิดชอบความเสี่ยงแทน (ซึ่งแท้จริงแล้วก็ไม่ได้เสี่ยงมาก เพราะสลากมีการควบคุมจำนวนที่พิมพ์ไว้อยู่แล้ว)
ทางเลือกของการค้าสมัยใหม่นั้นคือการตัดคนกลาง (Intermediaries) ออกไป สินค้าอย่างสลากกินแบ่งรัฐบาลไม่ต้องมียี่ปั๊วเลยก็ได้ มีแต่ผู้ค้ารายย่อย หากมีการนำสลากออนไลน์เข้ามาขายก็เกรงว่าจะทำให้คนพิการ คนตาบอด คนยากจน พ่อค้าแม่ค้ารายย่อยพากันตกงานไปเสียหมด โดยเฉพาะถ้าสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลจะนำหวยออนไลน์ดังกล่าวยกไปให้ธุรกิจใหญ่ๆ เป็นผู้ประมูล ก็จะเกิดปัญหาคนกลางเช่นนี้อีกเช่นกัน และลงท้ายจะเป็นการเตะหมูเข้าปากหมา โดยที่คนพิการ ผู้ค้ารายย่อย จะไม่ได้ประโยชน์อะไรขึ้นมา
ทางออกทางหนึ่งในการแก้ปัญหาคือยกเลิกสลากกินแบ่งแบบที่พิมพ์จำหน่ายผ่านระบบโควต้าแบบนี้ ซึ่งจะมีผู้เสียผลประโยชน์อย่างมากมาย (กลุ่มยี่ปั๊วและห้าเสือนอนกินกองสลากเดิมที่ได้โควต้าไป) แต่วิธีการทำได้โดยง่ายมากในการขจัดคนกลางเหล่านี้ด้วยเทคโนโลยีสารสนเทศ เราสามารถใช้แทบเล็ต (Tablet) แม้กระทั่งสมาร์ทโฟน (Smart phone) มาเป็นตัวกลางในการขายสลากกินแบ่งรัฐบาลออนไลน์ และใช้อุปกรณ์ต่อพ่วง Portable printer ซึ่งเป็นเครื่องพิมพ์ขนาดพกพา สามารถพิมพ์สลากกินแบ่งออกมาได้เลย ไม่แตกต่างจาก lotto ของสหรัฐอเมริกา
อุปกรณ์เหล่านี้มีการออกแบบมาสำหรับคนตาบอดหรือคนพิการ เช่น Tablet มีระบบสั่นเมื่อสัมผัสหน้าจอทำให้คนตาบอดรับรู้ใช้งานได้ มีระบบอ่านออกเสียงหรือสั่งการทำงานด้วยเสียง ดังนั้นคนตาบอดหรือคนพิการก็ยังสามารถทำอาชีพขายสลากกินแบ่งรัฐบาลได้ตามเดิม เพียงแต่ลงทุนแรกเริ่มในการซื้ออุปกรณ์ และอุปกรณ์เหล่านี้หากซื้อจำนวนมากๆ ก็จะมีราคาถูกลงมาก สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลควรกำหนดให้ผู้พิการ คนตาบอดที่จดทะเบียนแล้วสามารถเข้ามาซื้ออุปกรณ์เหล่านี้และเป็นตัวแทนจำหน่ายได้ โดยเสรี ไม่ต้องผ่านพ่อค้าคนกลางอีกต่อไป หากต้องการช่วยเหลือคนจน ผู้ค้ารายย่อยอย่างแท้จริง ระบบจำหน่ายสลากกินแบ่งดังกล่าวข้างต้นจะให้เฉพาะผู้ค้ารายย่อยหรือคนพิการก็ยังได้ ไม่จำเป็นต้องให้กับร้านค้าสะดวกซื้อที่มีอยู่เกลื่อนเมืองทุกหัวระแหง
สำหรับหน่วยงานหรือองค์การเอกชนที่ยังอาศัยรายได้จากการออกสลากกินแบ่งรัฐบาลเพื่อเป็นรายได้ในการดำเนินงานเช่น องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก ก็ยังสามารถทำความตกลงกับสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลได้เหมือนเดิม Lotto หรือ lottery ออนไลน์ดังกล่าวนี้ อาจจะมีความหลากหลายมากกว่าเดิมได้โดยง่าย ไม่ต้องยุ่งยากในการพิมพ์ เพราะใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศในการ customize ได้โดยตรง อาจจะมี lotto ของรัฐบาล และมี lotto ขององค์การทหารผ่านศึกร่วมกับสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลก็ได้
รูปแบบการค้าสลากกินแบ่งแบบใหม่ดังกล่าวแสดงในรูปด้านล่างนี้ ผู้ขายสลากแค่มี Tablet และ portable printer แม้คนตาบอดก็ขายสลากกินแบ่งได้ เชื่อมต่อไปยัง server ของสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล การเชื่อมต่อดังกล่าว อาจจะทำได้ทั้งระบบ online หรือ off-line ในท้องถิ่นทุรกันดาร โดยค่อยมาเชื่อมต่อไปยัง server ของสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลเมื่อสามารถต่อกับอินเตอร์เน็ตได้แล้ว เมื่อผู้ซื้อสลากจ่ายสลาก ผู้ขายสลากก็เพียงพิมพ์สลากให้กับผู้ซื้อ ก็เป็นอันว่าจบกระบวนการซื้อขาย ตัดคนกลาง เสือนอนกินกองสลาก ออกไปได้ทั้งหมด ไม่มีระบบโควตา การค้าขายสลากเป็นไปอย่างเสรี ให้เกิดการแข่งขันกัน และห้ามจำหน่ายเกินราคาควบคุม เมื่อไม่มีคนกลางเช่นนี้ คนพิการหรือคนตาบอดจะได้กำไรเต็มเม็ดเต็มหน่วยจากการขายสลากตามราคา ไม่ต้องไปเสียค่าหัวคิวให้กับยี่ปั๊วหรือห้าเสือนอนกินกองสลากอีกต่อไป วิธีการนี้จะเป็นการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนไปตลอดกาล และไม่ต้องอาศัยมาตรา 44 เพราะผู้ค้ารายย่อยมีกำไรเต็มเม็ดเต็มหน่วยตามสมควรไม่ต้องมีคนกลางอีกต่อไป ก็ขอฝากพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชาและพลตรีอภิรักษ์ คงสมพงษ์ ให้ช่วยรับความคิดนี้ไปพิจารณาด้วยครับผม