ผมไม่ใช่นักประวัติศาสตร์หรือนักโบราณคดีศึกษา แต่เมื่อต้นปี 2550 นี้ ได้ข่าวเรื่องการเปลี่ยนแปลงวันรำลึกครบรอบปีของวัน “ยุทธหัตถี” ของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช จากวันที่ 25 มกราคม ซึ่งเคยทราบตามๆ กันมานาน จนกองทัพไทยได้ถือเอาวันนี้เป็น “วันกองทัพไทย” ให้เลื่อนไปเป็นวันที่ 18 มกราคม โดยอ้างว่าผลการตรวจสอบความถูกต้องกันใหม่เป็นอย่างนี้
บังเอิญผมสนใจเรื่อง “ปฏิทินสุริยคติ” มาตั้งแต่เมื่อเกิด “สึนามิ” ในปลายปี 2547 เมื่อประเทศไทยได้รับความเสียหายครั้งใหญ่ รวมทั้งการสูญเสีย “คุณพุ่ม” ผู้มีความสามารถพิเศษในการคำนวณวันต่างๆ ได้อย่างแม่นยำ เป็นแรงบันดาลใจให้ผมสนใจคิดหาวิธีและฝีกฝนเป็นงานอดิเรก
จากข้อมูลที่อ้างว่า “พระนเรศวรฯ ทรงกระทำยุทธหัตถี” กับ พระมหาอุปราชา “...ในวันจันทร์ เดือน 2 แรม 2 ค่ำ ปีมะโรง จุลศักราช 954...” เมื่อได้คำนวณแล้วตรงกับปี พ.ศ. 2135 จริง แต่ไม่ว่าจะเป็นวันที่ 25 หรือ 18 มกราคม (ซึ่งห่างกัน 7 วัน จะเป็นวันในสัปดาห์วันเดียวกัน) ปรากฏว่า ไม่ตรงกับวันจันทร์ แต่ไปตรงกับวันเสาร์ ในปฏิทินของประเทศยุโรปที่เปลี่ยนจากปฏิทิน Julian เป็น Gregorian ตั้งแต่เดือนตุลาคม ค.ศ. 1582 และไปตรงกับวันอังคาร ตามปฏิทินของประเทศอังกฤษและสหรัฐ ซึ่งเปลี่ยนจากปฏิทิน Julian เป็น Gregorian ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1752 (ตาม www.CalendarHome.com/tyc/original.html และ www.timeanddate.com/calendar/)
ด้วยความสงสัย ผมจึงสอบถามไปยังราชบัณฑิตสถาน ก็ได้รับคำชี้แจงว่า ในเรื่องวันยุทธหัตถีนี้ อาจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร เป็นผู้ตรวจสอบและมีรายละเอียดลงพิมพ์ในวารสาร “โลกประวัติศาสตร์” เล่มที่ 1 จึงเข้าไปค้นดูในwww.http://academic.obec.go.th/History_world/history_world.php ซึ่งมีรายละเอียดพร้อมด้วยสูตรในการคำนวณด้วย และยืนยันว่า ยุทธหัตถึ ตรงกับวันจันทร์ที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2135
และเมื่อได้ค้นดูการเปรียบเทียบปฏิทินจันทรคติกับสุริยคติ ในโหราศาสตร์ออนไลน์ ใน www.payakorn.com ก็บอกว่า วันที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2135 ตรงกับวันจันทร์ แรม 2 ค่ำ เดือน 2 เช่นเดียวกัน แต่บอกว่าเป็น ปีวอก (ถ้าจะให้เป็นวันแรม 2 ค่ำ เดือน 2 ปีมะโรง จะเป็นวันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2131 ซึ่งยิ่งแตกต่างกันไปมาก)
ปัญหาจึงมีว่า ในเมื่อปัจจุบันประเทศไทยเราก็ใช้ปฏิทินสุริยคติแบบ Gregorian เช่นเดียงกับต่างประเทศ แต่ทำไมเมื่อนับถอยหลังไปถึงวันยุทธหัตถีแล้ว จึงได้วันของสัปดาห์ไม่ตรงกัน
ผมจึงลองค้นดูปฏิทินสุริยคติ - จันทรคติ ใน www.payakorn.com ดู ปรากฏว่า ไม่มีการปรับเปลี่ยนจาก Julian มาเป็น Gregorian เลย ไม่ว่าในช่วงเดือนตุลาคมของปี พ.ศ. 2125 (ค.ศ. 1582) หรือช่วงเดือนกันยายน พ.ศ. 2295 (ค.ศ. 1782) เลย
ผมจึงอยากทราบว่า
1. ประเทศไทยเราใช้ปฏิทินสุริยคติที่เปลี่ยนจาก Julian มาเป็นแบบ Gregorian ในปีไหน
2. หรือว่าเรานับถอยหลังเป็นแบบ Gregorian ไปทั้งหมด จึงได้วันที่ 18 (และ 25) มกราคม พ.ศ. 2135 เป็นวันจันทร์ (ซึ่งไม่น่าจะเป็นเช่นนั้น)
3. และ “วันกองทัพไทย” จะต้องเปลี่ยนไหม ?
บังเอิญผมสนใจเรื่อง “ปฏิทินสุริยคติ” มาตั้งแต่เมื่อเกิด “สึนามิ” ในปลายปี 2547 เมื่อประเทศไทยได้รับความเสียหายครั้งใหญ่ รวมทั้งการสูญเสีย “คุณพุ่ม” ผู้มีความสามารถพิเศษในการคำนวณวันต่างๆ ได้อย่างแม่นยำ เป็นแรงบันดาลใจให้ผมสนใจคิดหาวิธีและฝีกฝนเป็นงานอดิเรก
จากข้อมูลที่อ้างว่า “พระนเรศวรฯ ทรงกระทำยุทธหัตถี” กับ พระมหาอุปราชา “...ในวันจันทร์ เดือน 2 แรม 2 ค่ำ ปีมะโรง จุลศักราช 954...” เมื่อได้คำนวณแล้วตรงกับปี พ.ศ. 2135 จริง แต่ไม่ว่าจะเป็นวันที่ 25 หรือ 18 มกราคม (ซึ่งห่างกัน 7 วัน จะเป็นวันในสัปดาห์วันเดียวกัน) ปรากฏว่า ไม่ตรงกับวันจันทร์ แต่ไปตรงกับวันเสาร์ ในปฏิทินของประเทศยุโรปที่เปลี่ยนจากปฏิทิน Julian เป็น Gregorian ตั้งแต่เดือนตุลาคม ค.ศ. 1582 และไปตรงกับวันอังคาร ตามปฏิทินของประเทศอังกฤษและสหรัฐ ซึ่งเปลี่ยนจากปฏิทิน Julian เป็น Gregorian ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1752 (ตาม www.CalendarHome.com/tyc/original.html และ www.timeanddate.com/calendar/)
ด้วยความสงสัย ผมจึงสอบถามไปยังราชบัณฑิตสถาน ก็ได้รับคำชี้แจงว่า ในเรื่องวันยุทธหัตถีนี้ อาจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร เป็นผู้ตรวจสอบและมีรายละเอียดลงพิมพ์ในวารสาร “โลกประวัติศาสตร์” เล่มที่ 1 จึงเข้าไปค้นดูในwww.http://academic.obec.go.th/History_world/history_world.php ซึ่งมีรายละเอียดพร้อมด้วยสูตรในการคำนวณด้วย และยืนยันว่า ยุทธหัตถึ ตรงกับวันจันทร์ที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2135
และเมื่อได้ค้นดูการเปรียบเทียบปฏิทินจันทรคติกับสุริยคติ ในโหราศาสตร์ออนไลน์ ใน www.payakorn.com ก็บอกว่า วันที่ 18 มกราคม พ.ศ. 2135 ตรงกับวันจันทร์ แรม 2 ค่ำ เดือน 2 เช่นเดียวกัน แต่บอกว่าเป็น ปีวอก (ถ้าจะให้เป็นวันแรม 2 ค่ำ เดือน 2 ปีมะโรง จะเป็นวันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2131 ซึ่งยิ่งแตกต่างกันไปมาก)
ปัญหาจึงมีว่า ในเมื่อปัจจุบันประเทศไทยเราก็ใช้ปฏิทินสุริยคติแบบ Gregorian เช่นเดียงกับต่างประเทศ แต่ทำไมเมื่อนับถอยหลังไปถึงวันยุทธหัตถีแล้ว จึงได้วันของสัปดาห์ไม่ตรงกัน
ผมจึงลองค้นดูปฏิทินสุริยคติ - จันทรคติ ใน www.payakorn.com ดู ปรากฏว่า ไม่มีการปรับเปลี่ยนจาก Julian มาเป็น Gregorian เลย ไม่ว่าในช่วงเดือนตุลาคมของปี พ.ศ. 2125 (ค.ศ. 1582) หรือช่วงเดือนกันยายน พ.ศ. 2295 (ค.ศ. 1782) เลย
ผมจึงอยากทราบว่า
1. ประเทศไทยเราใช้ปฏิทินสุริยคติที่เปลี่ยนจาก Julian มาเป็นแบบ Gregorian ในปีไหน
2. หรือว่าเรานับถอยหลังเป็นแบบ Gregorian ไปทั้งหมด จึงได้วันที่ 18 (และ 25) มกราคม พ.ศ. 2135 เป็นวันจันทร์ (ซึ่งไม่น่าจะเป็นเช่นนั้น)
3. และ “วันกองทัพไทย” จะต้องเปลี่ยนไหม ?