ซาราวัก : มาเลเซีย

ซาราวักเป็นรัฐหนึ่งของมาเลเซีย ตั้งอยู่บนเกาะบอร์เนียวในส่วนซึ่งเป็นของมาเลเซีย อีกส่วนหนึ่งเป็นดินแดนของอินโดนีเซีย เดิมซาราวักอยู่ภายใต้การปกครองของสุลต่านแห่งบรูไน แต่สุลต่านได้ยกในส่วนนี้ให้กับ James Brooke ชาวอังกฤษให้เป็นราชาปกครอง โดยมีการสืบทอดด้วยชาวอังกฤษอีกสองคนในวงศ์วานว่านเครือของ James Brooke ทั้งสามคนนี้ถูกเรียกว่า The White Rajahs หรือผู้ปกครองนครผิวขาว ซึ่งทั้งสามคนได้มีส่วนในการวางรากฐานของการปกครองบริหารรวมตลอดทั้งการพัฒนาการศึกษา การเลิกประเพณีที่ผิดกฎหมายสมัยใหม่ของเผ่าต่างๆ

ปัจจุบันนี้ซาราวักซึ่งเป็นรัฐหนึ่งของมาเลเซีย มีประชากรประมาณ 2.5 ล้านคน แต่มีพื้นที่ใหญ่กว่าประเทศมาเลเซียด้านตะวันตกอันมีกัวลาลัมเปอร์เป็นเมืองหลวง ตามข้อตกลงนั้นซาราวักจะเป็นรัฐหนึ่งที่อยู่ในมาเลเซียแต่ยังสงวนสิทธิบางอย่างเช่นการอพยพเข้าเมือง ดังนั้น ผู้ที่เดินทางไปมาเลเซียเมื่อเข้าสู่รัฐซาราวักก็ต้องแสดงพาสปอร์ตแม้จะมาจากกัวลาลัมเปอร์ก็ตาม เมืองหลวงชื่อเมือง Kuching ซึ่งภาษาท้องถิ่นหมายถึงแมว เนื่องจากเดิมนั้นมีแมวป่าอยู่เป็นจำนวนมากจึงมีการตั้งชื่อว่า Kuching หรือเมืองแห่งแมว ในเมืองจะปรากฏรูปปั้นของแมวตามสี่แยกต่างๆ บางครั้งมีรูปปั้นแมวอยู่เป็นกลุ่มกลางสี่แยก

ในส่วนของความสัมพันธ์ระหว่างซาราวักและประเทศอื่นนั้นมีปัญหาสำคัญก็คือ การเดินทางจากกัวลาลัมเปอร์โดยเครื่องบินต้องใช้เวลา 1 ชั่วโมง 40 นาที เท่าๆ กับการเดินทางจากกัวลาลัมเปอร์สู่กรุงเทพฯ และที่สำคัญคือไม่มีสายการบินที่บินตรงระหว่างกรุงเทพฯ และเมือง Kuching ซึ่งทำให้ซาราวักพลาดโอกาสอันสำคัญยิ่งที่จะติดต่อและสัมพันธ์กับประเทศอื่นโดยตรง ทั้งๆ ที่ซาราวักมีธรรมชาติที่สวยงาม เหมาะกับการท่องเที่ยวเชิงนิเวศวิทยา อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวจึงไม่พัฒนามากนัก แต่มีข้อสังเกตที่สำคัญคือ เมือง Kuching เป็นเมืองที่มีแม่น้ำซาราวักไหลผ่าน มีความสงบ ประชาชนมีสีหน้าที่มีความสุขและเป็นมิตร อาชญากรรมต่ำ คนที่อยู่ที่นี่บอกว่าที่นี่เป็นแหล่งซึ่งปลอดจากภัยธรรมชาติ ปลอดจากอาชญากรรม คนต่างศาสนาต่างเผ่าพันธุ์ เช่น มาเลย์ จีน และชนพื้นเมืองเผ่าต่างๆ เช่นเผ่าดายัคต่างอยู่ร่วมกันอย่างสันติ มีทั้งชาวพุทธ ทั้งชาวคริสต์ ทั้งชาวมุสลิม อยู่กันอย่างสมานฉันท์มาตลอด ชาวจีนที่อยู่ที่นี่ตั้งรกรากมาแล้วกว่า 200 ปี กล่าวได้ว่าเมือง Kuching ทั้งเมืองคือเมืองจีนนั่นเอง

คณะกรรมาธิการสามัญการต่างประเทศ สภาผู้แทนราษฎร ได้เข้าเยี่ยมเยียนและพบปะกับมุขมนตรีของซาราวัก ซึ่งเป็นนักการเมืองที่ต่อสู้มาตั้งแต่วัย 26 ปี จนมาถึงปัจจุบันอายุย่างเข้า 70 ปี เป็นบุคคลที่มีประสบการณ์ทางการเมืองมาก มีประวัติการต่อสู้อย่างโชกโชน นอกจากนั้นยังได้พบปะกับหอการค้าและนักลงทุนต่างๆ ข้อมูลที่ได้จากการพบปะครั้งนี้ก็คือ

ประการที่หนึ่ง ผู้บริหาร เจ้าหน้าที่ และชาวเมือง Kuching ได้ให้การต้อนรับคณะผู้แทนจากประเทศไทยอย่างกระตือรือร้นยิ่ง ทั้งนี้อาจเนื่องจากข้อเท็จจริงที่ว่า ซาราวักอยู่ค่อนข้างจะห่างไกลจากแผ่นดินใหญ่ และการมาเยี่ยมเยียนไม่สะดวก จึงถือเป็นเกียรติที่มีอาคันตุกะจากประเทศไทยมาเยี่ยมเยียนอย่างเป็นทางการ

ประการที่สอง มีการพูดถึงความร่วมมือในทางการค้าและการลงทุนระหว่างประเทศไทยและซาราวัก โดยสินค้าขาเข้าสำคัญที่สั่งจากประเทศไทยได้แก่ ข้าว ส่วนที่ประเทศไทยสั่งเข้าจากซาราวักได้แก่ ไม้แปรรูปเพื่อนำมาทำเฟอร์นิเจอร์ นอกเหนือจากนั้นยังมีสินค้าอื่นๆ อีกเป็นจำนวนมากที่สามารถจะส่งไปจำหน่ายในซาราวักได้ แต่เป็นที่น่าเสียดายว่าการติดต่อระหว่างภาคเอกชนของซาราวักและประเทศไทยยังไม่ก้าวหน้าไปเท่าที่ควร จึงน่าจะเป็นภาระของสภาหอการค้า สภาอุตสาหกรรม ดำเนินการโดยรีบด่วน

ประการที่สาม ตัวแทนจากฝ่ายซาราวักได้พูดถึงสินค้าการเกษตรจากประเทศไทยและความชำนัญการของคนไทย รวมทั้งโอกาสผู้ลงทุนในภาคเกษตรจากประเทศไทย ประเด็นสำคัญก็คือเนื่องจากประเทศไทยมีความเจนจัดในเรื่องการเกษตร และเนื่องจากซาราวักมีแผ่นดินกว้างใหญ่ไพศาล การลงทุนด้านการเกษตรจึงน่าเป็นสิ่งที่เป็นไปได้อย่างมาก ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดก็คือ มีภัตตาคารแห่งหนึ่งเจ้าของเป็นชาวมาเลเซียเชื้อสายจีนไหหลำ เปิดภัตตาคารจีน ไทย ญี่ปุ่น และเวียดนาม โดยมีกุ๊กจากเมืองไทยประมาณเกือบ 20 คน ทำงานอยู่ที่นั่น นอกจากนี้ยังมีการทำอาหารกลางวันส่งให้โรงเรียนต่างๆ ถึงหมื่นกว่าคนต่อวัน ภัตตาคารแห่งหนึ่งต้องสั่งลูกสุกรจากเวียดนามเพื่อนำมาทำเป็นหมูหันเดือนละ 1,000 ตัว และต้องใช้ห่านเดือนละ 30,000 ตัว นี่คือตัวอย่างของการเกษตรที่นักธุรกิจไทยน่าจะไปลงทุนได้ หรือส่งสินค้าไปขายแข่งกับประเทศอื่นได้

ประการที่สี่ ในส่วนของการก่อสร้างและการอสังหาริมทรัพย์นั้นก็ยังมีความต้องการอยู่มาก ทางฝ่ายตัวแทนภาคเอกชนของซาราวักหวังว่าจะมีนักธุรกิจไทยที่มีความสนใจมาลงทุนในกิจการดังกล่าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ในส่วนของบ้านที่อยู่อาศัย หรือโรงแรมขนาดใหญ่เพื่อต้อนรับนักท่องเที่ยวที่จะเพิ่มจำนวนขึ้นถ้ามีการส่งเสริมอย่างจริงจัง

ประการที่ห้า การประมงน้ำลึกก็เป็นอีกส่วนหนึ่งที่ทางฝ่ายซาราวักอยากจะร่วมลงทุนกับนักธุรกิจไทย เนื่องจากประทับใจในความชำนัญการและการจัดการ ซึ่งก็ได้มีการติดต่อกันบ้างแล้วในระดับหนึ่ง แต่การประมงน้ำลึกนี้น่าจะมีการติดต่อระหว่างสองฝ่ายอย่างจริงจังเพื่อจะได้ขยายความร่วมมือให้กว้างขวางยิ่งขึ้น

ประการที่หก การท่องเที่ยวเชิงนิเวศวิทยาสามารถกระทำได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งนักท่องเที่ยวที่ต้องการชมธรรมชาติ นก และสัตว์ป่าต่างๆ ซึ่งมีอยู่เป็นจำนวนมหาศาล สายการบินบางสายของประเทศไทยเช่นบางกอกแอร์เวย์สน่าจะมีส่วนอย่างมากในการที่จะเชื่อมระหว่างกรุงเทพฯ กับเมือง Kuching ถ้ามีการเจรจากันอย่างจริงจังในเรื่องนี้

จากการพบปะระหว่างเจ้าหน้าที่และภาคเอกชนของซาราวักกับคณะกรรมาธิการต่างประเทศ สภาผู้แทนราษฎร ชี้ให้เห็นถึงช่องว่างที่สำคัญของประเทศภายในภูมิภาค ทั้งๆ ที่ซาราวักเป็นแหล่งที่แหมาะแก่การลงทุน การค้าและการท่องเที่ยว แต่ก็ปรากฏว่าคนไทยส่วนใหญ่ไม่รู้จักรัฐซาราวักซึ่งเป็นรัฐที่น่าสนใจของมาเลเซีย ทั้งหลายทั้งปวงดังกล่าวนี้เกิดจากความคับแคบของภาคเอกชนของทั้งสองฝ่าย รวมตลอดทั้งความไม่พยายามที่จะสำรวจหาตลาดอย่างทั่วถึงของภาคสาธารณะของทั้งสองประเทศ สิ่งที่น่าจะทำให้เกิดขึ้นโดยเร็วก็คือการสร้างความสนใจและการชี้แนะให้เห็นถึงโอกาสที่ทั้งสองประเทศจะได้ประโยชน์ซึ่งกันและกัน

ตัวอย่างอีกตัวอย่างหนึ่งของความไม่ค่อยมีประสิทธิภาพในการบริหารจัดการก็คือ ข้อเท็จจริงที่ว่าคนไทยสามารถที่จะเห็นหิมะบนภูเขาโดยใช้เวลาบินเพียง 2 ชั่วโมงครึ่ง จากประเทศไทยไปสู่เมืองลี่เจียงในมณฑลยูนนานของจีน ตรงนั้นเป็นบริเวณที่เย็นสบายสามารถขึ้นไปเล่นสกีบนภูเขาได้ กล่าวอีกนัยหนึ่งเพียงชั่ว 2 ชั่วโมงครึ่ง ก็สามารถพานักท่องเที่ยวไปชมหิมะได้ แต่ปรากฏว่าการจัดการการท่องเที่ยวของจีนยังไม่พัฒนาเท่าที่ควร ทำให้ความร่วมมือระหว่างประเทศจีนในส่วนนี้กับประเทศไทยประสบอุปสรรคต่างๆ นอกจากนั้นบรรยากาศการท่องเที่ยวยังถูกทำลายโดยทัวร์ศูนย์เหรียญ ซึ่งเป็นทัวร์ราคาถูกแต่นักท่องเที่ยวซึ่งหลงกลจะถูกบังคับให้ซื้อสินค้าเพื่อผู้จัดทัวร์จะได้ค่าคอมมิชชัน บางครั้งก็ถูกปล่อยเกาะโดยไม่เหลียวแล

ที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ก็เพื่อจะชี้ให้เห็นว่า ประเทศต่างๆ ในภูมิภาคและที่ไกลออกไปยังรอการเปิดความสัมพันธ์ในด้านการค้า การลงทุน การท่องเที่ยว และความร่วมมือในด้านต่างๆ อีกมากมาย ขึ้นอยู่กับความสนใจการมีข้อมูล ความรู้ และความกระตือรือร้นของภาคเอกชนและภาครัฐ

ซาราวักและเมือง Kuching และประเทศไทย เป็นตัวอย่างอีกตัวอย่างหนึ่งที่สามารถจะพัฒนาความสัมพันธ์ที่เข้มข้นกว่าที่เป็นอยู่ในด้านการค้า การลงทุน และการท่องเที่ยว โดยมีภาคเอกชนเป็นตัวหลักเสริมในการสนับสนุนของภาครัฐ

**********
ศ.ดร.ลิขิต ธีรเวคิน ราชบัณฑิต
www.dhiravegin.com
e-mail: likhit@dhiravegin.com