xs
xsm
sm
md
lg

กลยุทธ์แห่งชัยชนะในประเทศจีน

เผยแพร่:   โดย: ยุทธศักดิ์ คณาสวัสดิ์

จีนนับเป็นตลาดขนาดใหญ่ที่หอมหวนเย้ายวนให้นักลงทุนต่างชาติเข้าไปลงทุนเพื่อแสวงหาโอกาสทางธุรกิจ เนื่องจากมีประชากรมากถึง 1,300 ล้านคน รวมถึงอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจสูงมาก อย่างไรก็ตาม หนทางเข้าไปดำเนินธุรกิจในจีนนั้นไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ มีหลายบริษัทประสบความล้มเหลวและขาดทุนจำนวนมาก

หลายฝ่ายจึงพยายามศึกษาว่าทำไมบางบริษัทถึงประสบผลสำเร็จอย่างมาก ขณะที่บางบริษัทกลับประสบกับความล้มเหลว ซึ่งสามารถสรุปเกี่ยวกับเคล็ดลับในการลงทุนในประเทศจีนได้หลายประการ

ประการแรก ผู้บริหารระดับสูงจะต้องให้ความสำคัญเกี่ยวกับการลงทุนในประเทศจีน โดยไม่ได้มองว่าจีนเป็นเพียงแค่ประเทศหนึ่งที่จะไปดำเนินธุรกิจเท่านั้น แต่จะกำหนดว่าธุรกิจในประเทศจีนนับเป็นความเป็นความตายของบริษัท จะต้องส่งคนที่ยอดเยี่ยมที่สุดไปปฏิบัติงานในประเทศจีน พร้อมกับทุ่มเททรัพยากรจำนวนมากในการทำธุรกิจในประเทศจีน เป็นต้นว่า กรณีของบริษัทซัมซุง ผู้บริหารในประเทศจีนจะเป็น 1 ใน 3 ของผู้บริหารระดับสูงสุดของทั้งบริษัท ส่วนบริษัทโกดักได้ย้ายสำนักงานใหญ่สำหรับภูมิภาคเอเชียมายังประเทศจีน ขณะที่นาย Michael Dell ผู้บริหารของบริษัท Dell Computer ได้เดินทางมายังประเทศจีนทุกปี

พร้อมกันนี้ บริษัทจะต้องปรับกระบวนการบริหารงานภายในเพื่อรองรับนโยบายให้ความสำคัญกับการลงทุนในประเทศจีน เป็นต้นว่า บริษัทข้ามชาติอาจจะกำหนดนโยบายเป็นการทั่วไปว่าการลงทุนต่างประเทศจะต้องมีผลตอบแทนกลับคืนมาภายใน 2 ปี แต่กรณีของประเทศจีนนั้น เป้าหมายนี้อาจจะไม่สามารถบรรลุได้ ดังนั้น จำเป็นจะต้องปรับปรุงกฎระเบียบสำหรับการลงทุนในประเทศจีนเป็นการเฉพาะ โดยคำนึงถึงผลตอบแทนในระยะยาว

ประการที่สอง จะต้องไม่มาทำธุรกิจในประเทศจีนโดยหวังว่ารูปแบบการดำเนินธุรกิจจะต้องเหมือนกับในประเทศที่ตนเองคุ้นเคย โดยจะต้องปรับตัวและยอมรับถึงความแตกต่างทางวัฒนธรรม โดยในกรณีของชาวตะวันตก จะมีทัศนะว่าสัญญาที่ลงนามไปแล้วว่าข้อกำหนดที่ทั้งสองฝ่ายต้องปฏิบัติตาม แต่สำหรับชาวจีนไม่เคร่งครัดในสัญญานัก โดยจะต้องมีการเจรจาต่อรองกันอย่างสม่ำเสมอ

ขณะเดียวกันจะต้องเตรียมตัวและเตรียมใจให้พร้อมเพื่อรับความเสี่ยงในการดำเนินธุรกิจซึ่งมีอยู่มากมาย เป็นต้นว่า

-ผู้จัดการหรือผู้ถือหุ้นอาจจะจัดตั้งบริษัทของตนเอง (Parallel Factory) ซึ่งอยู่ไม่ห่างไกลนัก โดยสั่งซื้อชิ้นส่วนจากผู้ขายรายเดียวกัน ผลิตสินค้าเหมือนๆ กัน เพื่อแข่งขันกับบริษัทที่ตนเองทำงานหรือร่วมทุนด้วย

-บริษัทอาจจะเผชิญปัญหาว่าผู้บริหารฉ้อโกงโดยออก LC เพื่อสั่งซื้อเครื่องจักรซึ่งไม่มีตัวตน แล้วเบิกเงินจำนวนนั้นที่ฮ่องกง จากนั้นก็หลบหนีไป

-ผู้ร่วมทุนชาวจีนอาจจะแอบโยกย้ายเครื่องจักรออกจากบริษัทอย่างไร้ร่องรอยในช่วงตรุษจีนซึ่งเป็นช่วงหยุดทำงานหลายวันติดต่อกัน

ขณะเดียวกันจะต้องพิจารณาเตรียมการล่วงหน้าเพื่อหาแนวทางแก้ไขหากสถานการณ์ที่อาจจะเกิดขึ้น เป็นต้นว่า เคยมีบริษัทต่างประเทศประสบปัญหาว่ากรณีปลดผู้จัดการชาวจีนออกไปนั้น บรรดากรรมการบริษัทที่เป็นชาวจีนไม่มาประชุม ทำให้ไม่ครบองค์ประชุม และแม้ปลดผู้บริหารคนนั้นออกไปเป็นผลสำเร็จ แต่ผู้บริหารคนนั้นอาจจะยังคงเดินทางมาโรงงานเพื่อทำงานตามปกติ และยังสั่งการในโรงงานเหมือนกับไม่มีอะไรเกิดขึ้น ทำให้โรงงานเปรียบเสมือนกับมีผู้จัดการ 2 คน ก่อให้เกิดความวุ่นวายภายในบริษัท

บางบริษัทจึงได้เตรียมพร้อมแก้ไขสถานการณ์เอาไว้ล่วงหน้า เป็นต้นว่า การปลดพนักงานจะต้องดำเนินการประชุมกรรมการบริษัทกันอย่างลับๆ และรับรองมติโดยทันที จากนั้นจะใช้โทรศัพท์มือถือสั่งการไปยังบุคลากรของบริษัทให้จัดการเปลี่ยนแปลงเอกสารให้ยกเลิกอำนาจหน้าที่ของผู้จัดการคนนั้นๆ โดยด่วน โดยกำหนดต้องดำเนินการอย่างรวดเร็วและมั่นใจว่าจะไม่มีสิ่งผิดพลาดเกิดขึ้น

ประการที่สาม พยายามออกแบบผลิตภัณฑ์สำหรับจำหน่ายในประเทศจีนโดยเฉพาะ เพื่อให้สามารถสนองความต้องการของตลาดได้มากขึ้น พร้อมกับแสวงหาช่องทางจำหน่ายเพื่อเจาะตลาดในเชิงลึก เป็นต้นว่า บริษัทชาร์ปเดิมจะผลิตจำหน่ายสินค้าในจีนตามรูปแบบผลิตภัณฑ์ที่จำหน่ายในประเทศอื่นๆ แต่ประสบปัญหาในด้านการแข่งขัน ดังนั้น ปัจจุบันได้ก่อตั้งแผนกออกแบบผลิตภัณฑ์ขึ้นในประเทศจีนเพื่อให้สอดคล้องกับรสนิยมชาวจีนมากขึ้นและสินค้ามีราคาเหมาะสม

ขณะที่บริษัทโซนี่ก็ได้ก่อตั้งศูนย์ออกแบบผลิตภัณฑ์ขึ้นที่นครเซี่ยงไฮ้ นับเป็นศูนย์ออกแบบแห่งที่ห้าของบริษัทถัดจากศูนย์ออกแบบที่กรุงโตเกียว นครลอสแองเจสิส กรุงลอนดอน และสิงคโปร์

สำหรับบริษัทรถยนต์ฮุนไดก่อนวางตลาดรถยนต์ Elantra ในจีนเมื่อปี 2547 ได้ส่งวิศวกรและผู้เชี่ยวชาญด้านการตลาดมากถึง 20 คน เดินทางมายังประเทศจีนเพื่อศึกษาเป็นเวลา 3 เดือน เกี่ยวกับรสนิยมของผู้บริโภค ดังนั้น รถยนต์ฮุนไดที่วางจำหน่ายในจีนจึงประสบผลสำเร็จค่อนข้างมาก เนื่องจากดัดแปลงให้สอดคล้องกับรสนิยมของชาวจีนหลายประการ เป็นต้นว่า แชสซีแข็งแกร่งมากขึ้น ยางรถยนต์ขนาดความกว้างมากขึ้น ฯลฯ เพื่อให้สามารถแล่นได้อย่างนุ่มนวลในสภาพถนนที่ไม่เรียบในประเทศจีน

ส่วนร้าน KFC ในประเทศจีน นอกจากจะจำหน่ายไก่ทอดตามสูตรดั้งเดิมแล้ว ยังพยายามหาเมนูที่สอดคล้องกับรสนิยมของชาวจีนโดยเฉพาะมาเป็นตัวชูโรง เป็นต้นว่า แซนด์วิชไส้ไก่ที่มีรูปลักษณ์คล้ายคลึงกับเป็ดปักกิ่ง โดยนำไก่ทอดพร้อมกับแตงกวาใส่ไว้ตรงกลางของแซนด์วิช นอกจากนี้ ยังนำเสนอเมนูแตกต่างกันตามฤดูกาล เป็นต้นว่า ในฤดูใบไม้ผลิตจะจำหน่ายหน่อไม้ ในฤดูร้อนจำหน่ายรากบัว ในช่วงฤดูหนาวจะมีโจ๊กและซุปร้อนๆ

ยิ่งไปกว่านั้น จะต้องคำนึงว่าจีนเป็นประเทศกว้างใหญ่ ประชาชนมีรสนิยมแตกต่างกัน เป็นต้นว่า กรณีของคนอาศัยในมณฑลเสฉวนจะไม่นิยมรับประทานอาหารเปรี้ยว แต่นิยมอาหารรสชาติมัน ดังนั้น กรณีร้านอาหารไทยจะจำหน่ายต้มยำกุ้งให้ขายดีในมณฑลเสฉวน จะต้องเปลี่ยนสูตรอาหารใหม่ จากเดิมใส่มะนาวก็เปลี่ยนมาเป็นใส่นมแทน ซึ่งหากคนไทยมารับประทานแล้ว อาจจะแปลกใจ โดยนึกว่าเป็นแกงข่ากุ้งแทนที่จะเป็นต้มยำกุ้ง

ประการที่สี่ ตั้งเป้าหมายเกี่ยวกับประเทศจีนไว้อย่างชัดเจนและกำหนดเอาไว้ระดับสูง เป็นต้นว่า กรณีของบริษัท GE ได้กำหนดยอดขายในประเทศจีนไว้ที่ระดับ 5,000 ล้านเหรียญสหรัฐฯ พร้อมกับกำหนดยอดการจัดหาสินค้าจากประเทศจีนที่ระดับ 5,000 ล้านเหรียญสหรัฐฯ เช่นกันภายในปี 2548

ขณะเดียวกันต้องกำหนดตลาดเป้าหมายให้ชัดเจน โดยบางครั้งเรามักวิเคราะห์กันง่ายๆ ว่าคนจีนรายได้ต่ำ จึงส่งสินค้าราคาต่ำมาจำหน่ายในประเทศจีน ผลปรากฏว่าจำหน่ายไม่ได้ เนื่องจากไม่สามารถแข่งขันด้านราคากับสินค้าจำนวนมากซึ่งบริษัทจีนวางจำหน่ายอยู่แล้ว

ขณะที่บางบริษัทประสบผลสำเร็จในการจำหน่ายสินค้าซึ่งมีราคาแพงเนื่องจากความจริงแล้วจีนมีบุคคลที่ร่ำรวยจำนวนมาก เป็นต้นว่า บริษัท La Bonneterie Cevenole ประสบผลสำเร็จในการจำหน่ายเสื้อผ้ายี่ห้อมองตากู (Montagu) ซึ่งผลิตในฝรั่งเศส โดยส่งออกมาจำหน่ายในประเทศจีนคิดเป็นสัดส่วนสูงถึง 80% ของปริมาณการผลิตทั้งหมด

ประการที่ห้า พยายามสร้างความกลมกลืนเข้ากับคนท้องถิ่น โดยขณะกรณีนักลงทุนไต้หวันและฮ่องกงประสบผลสำเร็จในด้านนี้มากกว่านักธุรกิจชาติอื่นๆ เนื่องจากมักจะพบปะสังสรรค์กับคนจีน ทำให้มีเพื่อนฝูงชาวจีนจำนวนมาก ซึ่งจะส่งผลดีในการติดต่อธุรกิจมากมาย ดังนั้น บ่อยครั้งที่นักธุรกิจไต้หวันหรือฮ่องกงสามารถเจรจาธุรกิจสำเร็จระหว่างรับประทานอาหารหรือขณะร้องเพลงที่สถานคาราโอเกะ

ประการที่หก เน้นความสำคัญของความสัมพันธ์กับราชการและประชาสัมพันธ์ เป็นต้นว่า กรณีของบริษัทเป๊ปซี่ได้ให้ความสัมพันธ์เป็นพิเศษกับการพัฒนาความสัมพันธ์กับรัฐบาลกลางของจีน ขณะที่ให้ความสัมพันธ์กับรัฐบาลท้องถิ่นไม่มากนัก

ขณะที่นายบิลล์ เกตส์ ผู้บริหารของบริษัทไมโครซอฟท์พยายามเอาใจผู้นำรัฐบาลจีนอย่างเต็มที่ โดยได้เดินทางไปประเทศจีนหลายครั้ง เป็นต้นว่า เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2546 โดยได้มีโอกาสเข้าพบนายเจียงเจ๋อหมิน ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีและเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์ พร้อมกันนี้ ได้เข้าเยี่ยมคารวะข้าราชการระดับสูงคนอื่นๆ ของจีน เพื่อให้ฝ่ายจีนผ่อนคลายความกังวลกรณีใช้โปรแกรมวินโดวส์ของบริษัทไมโครซอฟต์

อย่างไรก็ตาม นักลงทุนจะต้องตระหนักถึงข้อจำกัดว่าแม้มีความสัมพันธ์ที่ดีมากกับเจ้าหน้าที่ระดับสูงของจีนมากเพียงใดก็ตาม โดยถือว่าข้าราชการเหล่านั้นต่างเป็นเพื่อนฝูงหรือมิตรสนิท แต่ก็ต้องระมัดระวังเช่นเดียวกัน โดยนักลงทุนบางคนประสบปัญหาและไปขอความช่วยเหลือจากเจ้าหน้าที่เหล่านี้ อาจจะไม่ได้รับความช่วยเหลือตามที่คาดหวังเอาไว้ ยิ่งไปกว่านั้น บางครั้งเจ้าหน้าที่เหล่านี้แทนที่จะให้ความช่วยเหลือ กลับไปเข้าข้างฝ่ายตรงข้ามก็เป็นได้
กำลังโหลดความคิดเห็น