xs
xsm
sm
md
lg

ระบุสื่อยุคทักษิณาธิปไตยใช้ทั้งเงิน-อำนาจควบคุม

เผยแพร่:   โดย: MGR Online

“รังสรรค์ ธนะพรพันธุ์” ระบุสื่อยุคทักษิณาธิปไตย เน้นข่าวฟาสต์ฟู้ด มากกว่าคุณภาพ ถูกรุกคืบครองงำทุกวงการแบบครบวงจร ใช้อำนาจเงินปิดกั้น งัดกฎหมายหมิ่นประมาทเป็นเครื่องมือตอบโต้สื่อฝ่ายตรงข้าม

วานนี้(17 พ.ค.)ที่สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย นายรังสรรค์ ธนะพรพันธุ์ กีรติยาจารย์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวปาฐกถา ในวาระครบรอบมูลนิธิอิศรา อมันตกุล ในหัวข้อ “Mc Journalism ภายใต้ระบบทักษิณาธิปไตย” โดยแบ่งประเด็นในการปาฐกถา 3 ส่วน คือ 1.Mc Journalism 2. ระบอบทักษิณาธิปไตย และ 3. Mc Journalism ภายใต้ระบบทักษิณาธิปไตย

นายรังสรรค์ กล่าวถึงพัฒนาการของสื่อมวลชนโดยการเปรียบเทียบกับฟาสต์ฟู้ด McDonald ว่า สื่อมวลชนหนังสือพิมพ์ในประเทศที่พัฒนาแล้ว ทั้งในยุโรปตะวันตกและสหรัฐอเมริกากำลังอยู่ในขบวนการเปลี่ยนแปลงเป็น Mc Journalism หนังสือพิมพ์ไทยกำลังเป็นไปในทิศทางเดียวกัน หลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2 ข่าวได้ถูกแปรสภาพเป็นสินค้า ส่วนหนึ่งเป็นผลจากพลังทุนนิยมและความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ส่งผลให้กลุ่มทุนซึ่งครอบคลุมทั้งหนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ และโทรทัศน์ผ่านดาวเทียม ตลอดจน Information technology อื่นๆ รวมทั้งภาพยนต์และดนตรีกลายเป็นกลุ่มทุนที่มีบทบาทยิ่งในสังคมประเทศที่พัฒนาแล้ว และในสังคมเศรษฐกิจโลก

นายรังสรรค์ กล่าวว่า ธุรกิจของสื่อมวลชนและธุรกิจหนังสือพิมพ์กลายเป็นพื้นที่ ของกลุ่มทุนและรอคอยการลงทุนของกลุ่มทุนซึ่ง อิศรา อมันตกุล เรียกว่า “ธนบดีชน” โครงสร้างการเป็นเจ้าของธุรกิจหนังสือพิมพ์ เปลี่ยนแปลงไปมากในช่วงครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา ทั้งในเชิงปริมาณและคุณภาพ

นายรังสรรค์ กล่าวว่าข่าวแปรสภาพเป็นสินค้าและหนังสือพิมพ์ต้องผลิตสินค้า เพื่อสนองความต้องการของผู้บริโภค ด้วยเหตุนี้หนังสือพิมพ์ในปัจจุบันจึงมีลักษณะเป็น Consumer Journalism โดยเฉพาะอย่างยิ่งหนังสือพิมพ์ที่เป็น National Newspaper ซึ่งต้องพึ่งผู้บริโภคในตลาดล่าง จึงไม่น่าประหลาดใจที่หนังสิอพิมพ์เหล่านี้ให้ความสำคัญกับข่าวไลฟ์สไตล์ และผู้มีชื่อเสียง ไฮโซ ขณะที่ข่าวนอกกระแสตลาดจะมีพื้นที่ให้น้อยทำให้เกิดสำนักข่าวทางเลือก เช่น สำนักข่าวประชาธรรม

รายงานข่าวต้องสั้นเพราะผู้บริโภคไม่ต้องการอ่านข่าวยาวๆ พลังตลาดยังมีผลต่อการใช้ภาษาในการรายงานข่าวด้วย รายงานข่าวจะต้องใช้ Simple Sentence และลดทอน Complex Sentence ข่าวหน้าหนึ่งต้องจบภายในหน้า ไม่ต้องอ่านหน้าสอง เช่น USA TODAY ได้ชื่อว่าเป็น Mc Paper ลักษณะในการนำเสนอข่าวที่กล่าวมา คือ การเขียนข่าวให้อ่านง่ายมีประโยคสั้นๆ ข่าวไม่ต้องยาว

ศ.ดร.รังสรรค์ กล่าวว่า สำหรับหลักการที่ 2 ของ Mcdonization คือความสามารถที่จะประเมินเป็นตัวเลขได้ การให้ความสำคัญกับสิ่งที่นับและประเมินเชิงปริมาณได้เป็นหลักการที่สำคัญ ผลของหลักการนี้ คือ ปริมาณสำคัญกว่าคุณภาพ McDonald เน้นเรื่อง Big Mac แต่ไม่ได้เน้นความอร่อย เวลาที่ fast food เหล่านี้โฆษณาไม่ได้มีการพูดถึงรสชาติ หนังสือพิมพ์ไทยให้เริ่มความสำคัญกับปริมาณ คือ ยอดพิมพ์จะกลายเป็นดัชนีวัดความสำเร็จ นอกจากนี้ ยังให้ความสำคัญกับจำนวนหน้า มีหลายเซกชั่นมากขึ้น มีโฆษณาหนาเป็นปึกๆ แม้จะไม่ได้มีรายได้เข้ามาชัดเจนก็ตาม

ในสังคมตะวันตก สื่อมวลชนได้มีการเปลี่ยนโฉมจากหนังสือพิมพ์แบบบรอดชีต เป็นแทบลอยด์ เรียกว่ากระบวนการ Tabloidization ซึ่งมีความชัดเจนในสื่อมวลชนในอังกฤษและอเมริกา กระบวนการนี้กำลังเกิดขึ้นทั่วโลก ประเทศไทยก็เช่นเดียวกัน หลายฉบับมีการพิมพ์ฉบับแทบลอยด์เป็นฉบับแทรกอยู่ในหนังสือพิมพ์แบบบรอดชีต

ศ.ดร.รังสรรค์ กล่าวถึงหลักการที่ 4 ของแมคโดนัลด์ว่า มีการควบคุมกำลังพนักงาน และผู้บริโภคโดยใช้เทคโนโลยี รูเพริต์ เมอร์ด็อก เจ้าแห่งธุรกิจสื่อใช้เทคโนโลยีในการจัดการกับสหภาพแรงงานได้ แต่หนังสือพิมพ์ไทยในเรื่องนี้ยังไม่มีปรากฎ แต่ Mc Journalism กำลังปรากฎในสังคมไทย สื่อโดยเฉพาะหนังสือพิมพ์กำลังเปลี่ยนจาก แรงกดดันของทุนนิยม โชคดีที่ยังไม่เป็น Junk journalism มีผลกระทบที่เกิดขึ้นกับกระบวนการเหล่านี้

Mc Journalism ถูกกำกับโดยตลาด การผลิตข่าวเพื่อตอบสนองความต้องการผู้บริโภคจะเป็นเป้าหมายหลัก ข่าวไม่ได้ผลิตเพื่อสนองตอบประโยชน์สาธารณะ ความหลากหลายของข่าวมีน้อยลง และโครงสร้างข่าวของหนังสือพิมพ์หลายๆ ฉบับมีแนวโน้มที่จะเหมือนกันมากขึ้น การนำเสนอข่าวมีลักษณะป้อนเข้าปาก เพราะตลาดไม่ต้องการข่าวที่เขียนละเอียด ซับซ้อน แต่ต้องการข่าวที่อ่านง่ายในเวลาอันสั้น

นายรังสรรค์ กล่าวถึงประเด็นที่ 2 คือระบอบทักษิณาธิปไตย ว่า มีประเด็นสำคัญ 4 ประเด็น ประกอบด้วย ระบอบทักษิณาธิปไตยก่อเกิดได้อย่างไร 2.ระบอบทักษิณาธิปไตย เติบโตได้อย่างไร 3. มีผลต่อการเมืองไทยอย่างไร และ4.มีผลต่อสื่อมวลชนอย่างไร

นายรังสรรค์ กล่าวว่ารัฐธรรมนูญ ปี 2540 ตั้งความหวังที่จะพัฒนาระบอบการเมืองการปกครองของไทยให้เป็นระบอบประชาธิปไตยที่สมบูรณ์มากกว่าเดิม แต่แทนที่จะพัฒนาไปสู่ประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ กลับพัฒนาไปสู่ระบอบทักษิณาธิปไตย ซึ่งเป็นระบอบการเมืองการปกครองของ พ.ต.ท.ทักษิณ โดยพ.ต.ท.ทักษิณ เพื่อพ.ต.ท.ทักษิณ

ระบอบทักษิณาธิปไตย ก่อเกิดจากปัจจัยที่ประกอบกัน 3 อย่างคือ 1.การออกแบบรัฐธรรมนูญเพื่อให้มี Strong Government (รัฐบาลเข้มแข็ง)และ Strong Prime Minister (นายกรัฐมนตรีเข้มแข็ง) และเพื่อให้ระบบการเมือง การปกครองแปรเปลี่ยนจากระบบพหุพรรค เป็นทวิพรรค 2.ความอ่อนแอของกลุ่มทุนการเมืองเดิม ซึ่งเป็นผลมาจากวิกฤตการณ์ทางการเงินเมื่อปี 2540 ที่มีผลในการทำลายกลุ่มทุนทางการเงินและกลุ่มทุนอุตสาหกรรมส่วนใหญ่ และ 3. ฐานการเงินอันมั่นคงของ พ.ต.ท.ทักษิณ เอง

“ระบอบทักษิณาธิปไตย เป็นระบอบการเมืองการปกครองที่ปราศจาก Check & Balance (ตรวจสอบและถ่วงดุล) โอกาสที่จะใช้อำนาจในการฉ้อฉลและฉ้อราษฎร์บังหลวงมีมาก ในฐานะที่เป็น Democratic Oligarchy (การปกครองระบอบคณาธิปไตย) ผู้ทรงอำนาจภายใต้ระบอบนี้จึงไม่ต้องการความเป็นธรรมาภิบาล”

นายรังสรรค์ กล่าวว่า ระบอบทักษิณาธิปไตยจะมีผลต่อสื่อมวลชนอย่างไร ผู้ทรงอำนาจภายใต้ระบอบทักษิณาธิปไตยไม่ต้องการให้ผู้ที่อยู่ภายใต้การปกครอง มีความเห็นต่างจากผู้ปกครอง หากผู้ปกครองชี้นำว่าไม่มีการฉ้อราษฎร์บังหลวงในกรณีสนามบินสุวรรณภูมิ ก็เป็นหน้าที่ของผู้ที่อยู่ใต้ปกครองต้องเชื่อฟังผู้ปกครอง เพราะผู้ปกครองได้มีผู้ที่ถูกกล่าวหาว่าให้สินบนมายืนยันว่าไม่ได้ให้สินบนแต่ประการใด

“ระบอบทักษิณาธิปไตย มีวิธีการควบคุมกำกับและตรวจสอบสื่อได้หลายวิธี ประการที่ 1. คือกลุ่มทุนทักษิณาธิปไตย รุกคืบเข้าไปยึดพื้นที่ในธุรกิจสื่อสารมวลชน 2. กลุ่มทุนทักษิณาธิปไตย ผนึกกำลังไม่ใช้จ่ายโฆษณาประชาสัมพันธ์ในสื่อ ที่มีความคิดเป็นปรปักษ์กับระบอบประชาธิปไตย 3. ผู้ทรงอำนาจในระบอบทักษิณธิปไตย ควบคุมและกำกับการใช้จ่ายงบประชาสัมพันธ์ของหน่วยงานราชการ

4.กลุ่มทุนสื่อสารมวลชนและนักหนังสือพิมพ์ต้องถูกตรวจสอบการเสียภาษีและการฟอกเงิน 5.ผู้ทรงอำนาจในระบอบทักษิณาธิปไตย ใช้กลไกการประชาสัมพันธ์ของรัฐตอบโต้สื่อที่มีพฤติกรรมที่ไม่เป็นไทยรักไทย 6. การใช้กฎหมายหมิ่นประมาทเป็นเครื่องมือ”

นายรังสรรค์ กล่าวว่า ในประการสุดท้ายคือ Mc Journalism ภายใต้ระบอบทักษิณาธิปไตย หาก Mc Journalism ยังคงขยายตัวภายใต้ระบอบทักษิณาธิปไตย สิ่งที่จะเกิดกับสังคมไทยคือจะไม่มีพื้นที่สาธารณะสำหรับสาธารณประโยชน์ด้วยกระบวนการเปลี่ยนแปลงสื่อมวลชน โดยเฉพาะหนังสือพิมพ์ให้เป็น Mc Journalism 2. การขยายตัวของ Mc Journalism จะช่วยเสริมความแข็งแกร่งของระบอบเผด็จการจากการเลือกตั้งในนามระบอบทักษิณาธิปไตย

"เมื่ออิศรา อมันตกุล เขียนเรื่องสั้นเรื่อง เค้าตะโกนถามนายกรัฐมนตรี ในทศวรรษ 2490 ท่านให้คำตอบว่า เสียงตะโกนนั้นไร้ความหมาย ภายใต้ระบอบทักษิณาธิปไตย เสียงตะโกนถามนายกรัฐมนตรี ยิ่งไร้ความหมายได้จริง เพราะแม้จะได้ยินแต่ไม่ได้ฟัง" นายรังสรรค์กล่าว
กำลังโหลดความคิดเห็น