ในช่วงสามสี่ปีที่ผ่านมา เชื่อว่าคำว่าลองสเตย์ (Longstay) คงเป็นที่คุ้นหูกันดีสำหรับหลายๆ ท่าน และมักจะเป็นที่รู้จักในแง่ของการเดินทางจากประเทศแม่ไปพำนักระยะยาวใช้ชีวิตหลังเกษียณอายุในต่างประเทศเป็นส่วนใหญ่ ดังที่ภาครัฐของไทยเองก็มีนโยบายที่ดึงดูดผู้สูงอายุต่างชาติให้เข้ามาพำนักระยะยาวในประเทศไทยมากขึ้นเช่นกัน
อย่างไรก็ดี ความหมายที่แท้จริงของลองสเตย์หรือการพำนักระยะยาวในประเทศที่ไม่ใช่บ้านเกิดเมืองนอนของตนนั้น ไม่จำเป็นต้องเป็นการพำนักระยะยาวของผู้สูงอายุเท่านั้น เพราะการเดินทางไปใช้ชีวิตและได้เรียนรู้สิ่งต่างๆ ทั้งสิ่งแวดล้อม ขนบธรรมเนียม วัฒนธรรม ประเพณี ฯลฯ ที่แตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ สามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกวัยและทุกเชื้อชาติ
ดังนั้น ความหมายของการพำนักระยะยาวจึงอาจรวมถึงการไปพำนักด้วยวัตถุประสงค์อื่นๆ ได้อีกมาก เช่น เพื่อปฏิบัติงาน เพราะปัจจุบันโลกธุรกิจก้าวหน้าไปอย่างมาก บริษัทข้ามชาติจากหลายประเทศเปิดกิจการหรือสาขาในประเทศต่างๆ ทั่วโลกแทบจะในทุกวินาที เพื่อรับการศึกษาในสถานศึกษารูปแบบต่างๆ เช่น การฝึกอบรม การเป็นนักเรียนแลกเปลี่ยน ฯลฯ เพื่อรับการรักษาสุขภาพโดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศที่มีสภาพภูมิอากาศที่เหมาะต่อการรักษาโรคที่ตนเจ็บป่วย เพื่อเก็บตัวเพื่อฝึกหัด/ฝึกซ้อมทางการกีฬาในประเทศที่มีความเชี่ยวชาญในกีฬาประเภทนั้นๆ เป็นพิเศษ เป็นต้น
ทั้งนี้ ไม่ว่าจะเป็นการพำนักระยะยาวด้วยเหตุผลใด ระยะเวลาจะเป็นสิ่งกำหนดว่าการเดินทางในครั้งนั้นเป็นการพำนักระยะยาวหรือไม่
ประโยชน์ของการมีผู้พำนักระยะยาว
การเดินทางเข้ามาใช้ชีวิตในฐานะผู้พำนักระยะยาวของชาวต่างชาติ มีบทบาทและส่งผลต่อเนื่องไปยังผู้คนหลายกลุ่ม ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อประเทศที่เป็นเจ้าบ้านเป็นอย่างมาก
ประโยชน์ที่เห็นได้ชัดเป็นลำดับแรกคือการนำเงินตราต่างประเทศเข้ามาใช้จ่ายเป็นมูลค่ามหาศาล เพราะการพำนักอาศัยไม่ว่าจะในประเทศใดผู้พำนักย่อมต้องมีชีวิตประจำวันไม่น้อยไปกว่าเจ้าของประเทศ กล่าวคือ มีการเช่าที่พัก การรับประทานอาหาร การหากิจกรรมต่างๆ ทำในวันว่าง ซึ่งมีทั้งการเข้าชมมหรสพ การออกกำลังกาย การเรียนหลักสูตรพิเศษต่างๆ กิจกรรมเหล่านี้ล้วนเกิดค่าใช้จ่ายที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
ประโยชน์ในลำดับถัดมาคือก่อให้เกิดการจ้างงานและสร้างรายได้ เนื่องจากในกิจกรรมต่างๆ ที่ผู้พำนักระยะยาวเข้ามาเกี่ยวข้องย่อมต้องมีผู้ให้บริการ เช่น โรงแรมมีพนักงานรับโทรศัพท์ พนักงานทำความสะอาด พนักงานรักษาความปลอดภัย, ภัตตาคาร/ร้านอาหาร มีพ่อครัว พนักงานเสิร์ฟ พนักงานทำความสะอาด ต่อเนื่องไปยังผู้ขายวัตถุดิบ เจ้าของสวน เจ้าของฟาร์มต่างๆ ฯลฯ เป็นต้น นับเป็นการเชื่อมโยงต่อเนื่องอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
ผลพลอยได้อีกประการจากการเข้ามาพำนักระยะยาวของชาวต่างชาติคือการถ่ายทอดทักษะบางประการ เนื่องจากส่วนหนึ่งของชาวต่างชาติที่เข้ามาพำนักระยะยาว คือกลุ่มชาวต่างชาติที่เกษียณอายุจากการทำงานมาแล้ว ประสบการณ์และความรู้ที่ชาวต่างชาติกลุ่มนี้มีอาจถ่ายทอดต่อมายังชุมชนที่ผู้เกษียณอายุเหล่านี้เข้าไปเกี่ยวข้องได้
นอกจากนี้เมื่อชาวต่างประเทศเดินทางเข้ามาพำนักระยะยาวและได้เรียนรู้ถึงวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณี ย่อมเกิดความประทับใจ ความเข้าใจที่ถูกต้อง ซึ่งจะก่อให้เกิดการกลับมาเยี่ยมเยือนซ้ำ และอาจมีการบอกต่อไปยังคนใกล้ชิดหรือคนรู้จัก นับเป็นการประชาสัมพันธ์ประเทศในทางอ้อมได้อีกด้วย
ประเทศไทยกับความพร้อมในการรองรับการพำนักระยะยาว
ประเทศไทยเป็นจุดหมายปลายทางที่ชาวต่างชาติจากทั่วทุกมุมโลกให้ความสนใจเพราะมีภูมิอากาศอบอุ่นตลอดปี ลักษณะทางภูมิประเทศมีทั้งเทือกเขา และหมู่เกาะ จึงสามารถสนองตอบความต้องการของผู้มาเยือนได้หลายรูปแบบ
จากการสำรวจความคิดเห็นของนักท่องเที่ยวต่างชาติโดยสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย พบว่านอกเหนือไปจากแหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติแล้ว คนไทยยังเป็นชนชาติที่มีน้ำใจ มีอัธยาศัยไมตรี และมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่อย่างมากเมื่อเปรียบเทียบกับชนชาติอื่น อีกทั้งอาหารไทยก็เป็นอาหารที่ได้รับความนิยมมากเป็นลำดับต้นๆ ด้วย
ดังนั้น การคำนึงถึงความสามารถในการรองรับชาวต่างประเทศที่เดินทางเข้ามาพำนักจึงเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ โดยเฉพาะความสามารถในการรองรับในด้านของสถานบริการและสถานประกอบการ ซึ่งบริการลำดับต้นๆ ที่จะต้องคำนึงถึงได้แก่ที่พักอาศัย และ สถานพยาบาล
ในส่วนของที่พักอาศัยนั้น ปัจจุบันประเทศไทยมีโรงแรมและรีสอร์ตเปิดให้บริการทั่วประเทศกว่า 500 แห่ง ขณะเดียวกัน ผู้ให้บริการโรงแรมและรีสอร์ตหลายแห่งก็ให้ความสนใจในธุรกิจเกี่ยวกับการพำนักระยะยาวมากขึ้น ปัจจุบันจึงมีการปรับรูปแบบการบริหารมาจับตลาดการเข้าพักในลักษณะระยะยาว โดยเน้นการทำสัญญาเข้าพักอย่างน้อย 1 เดือน มากขึ้น
นอกจากโรงแรมและรีสอร์ตแล้วประเทศไทยยังมีที่พักอาศัยในรูปแบบอื่นไว้รองรับความต้องการของชาวต่างชาติอีกหลายแบบ เช่น คอนโดมิเนียม อพาร์ทเมนท์ อาคารชุด บ้านจัดสรร ทั้งที่สร้างเสร็จแล้วแต่จำหน่ายไม่หมดตามโครงการ จึงมีทั้งจำหน่ายและเปิดให้เช่าเป็นรายเดือนและรายวันแตกต่างกันไป อีกทั้งยังมีที่พักอาศัยรูปแบบเดียวกันที่อยู่ระหว่างการก่อสร้างใหม่ เมื่อรวมไปถึงอาคารที่อยู่ระหว่างการเป็นหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPL) และอีกหลายอาคารที่พร้อมจะปรับปรุงรูปใหม่เพื่อรองรับความต้องการของตลาด
สำหรับการบริการในส่วนของสถานพยาบาลนั้น ปัจจุบันประเทศไทยมีโรงพยาบาลกว่า 400 แห่งทั่วประเทศ ทั้งโรงพยาบาลแบบรักษาโรคทั่วไปและโรงพยาบาลเฉพาะด้าน ตลอดจนสถานบริการประเภทคลินิกอีกจำนวนมาก ทำให้ประเทศไทยมีความพร้อมในการให้บริการด้านสุขภาพอย่างเต็มที่ นอกจากนี้ยังมีการแพทย์ทางเลือกที่เริ่มเป็นที่นิยมมากขึ้น โดยนำพืชสมุนไพรและหัตถบำบัดมาใช้ในการรักษา จึงเป็นจุดเด่นที่ทำให้บริการด้านสุขภาพของประเทศไทยได้รับความสนใจจากต่างชาติไม่น้อย
นอกจากความพร้อมในแง่ของสภาพภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ลักษณะนิสัยของคนไทย และความพร้อมด้านสถานบริการดังที่กล่าวมาเบื้องต้นแล้ว สภาวะทางเศรษฐกิจของประเทศไทยที่มีอัตราค่าครองชีพค่อนข้างต่ำ มีเสถียรภาพทางการเมืองและความมั่นคงของประเทศ ทั้งเป็นประเทศที่มีเสรีภาพในการเลือกนับถือศาสนา และมีขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมที่สืบทอดมาเป็นระยะเวลายาวนาน ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่เสริมให้ชาวต่างชาติสนใจเดินทางมาเยือนประเทศไทยมากขึ้นอีกด้วย
อย่างไรก็ตาม แม้ประเทศไทยจะมีความพร้อมและมีปัจจัยสนับสนุนการเข้ามาพำนักระยะยาวของชาวต่างชาติ แต่ในบางเรื่อง เช่น ระบบขนส่งมวลชน สาธารณูปโภค โทรคมนาคม ที่ยังไม่ได้มาตรฐาน เพราะไม่มีจัดการหรือประสานงานระหว่างหน่วยงานอย่างเป็นระบบ สิ่งเหล่านี้กลายเป็นจุดอ่อนที่ทำให้ชาวต่างชาติอาจตัดสินใจไม่เดินทางมาในประเทศไทย ด้วยเหตุนี้ ภาครัฐจึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญในการแก้ไขปัญหาต่างๆ เหล่านี้มากยิ่งขึ้น
การพำนักระยะยาวกับการให้การส่งเสริมการลงทุน
ในส่วนของการให้การส่งเสริมการลงทุน กิจการที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเข้ามาพำนักระยะยาวของชาวต่างประเทศซึ่งได้รับการส่งเสริมการลงทุน อาจแบ่งได้เป็น 3 กลุ่มตามวัตถุประสงค์การพำนัก ได้แก่ การพำนักเพื่อการท่องเที่ยวและรับบริการด้านสุขภาพ การพำนักเพื่อการศึกษา และ การพำนักเพื่อการปฏิบัติงาน
สำหรับการเข้ามาพำนักเพื่อการท่องเที่ยวและรับบริการด้านสุขภาพนั้น กิจการที่ให้การส่งเสริม ได้แก่ธุรกิจโรงแรม บ้านพักและศูนย์สวัสดิการสำหรับผู้สูงอายุ และ ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพ ซึ่งกิจการโรงแรมจะได้รับสิทธิประโยชน์ที่แตกต่างกันไปตามเขตที่ตั้งสถานประกอบการ ขณะที่กิจการบ้านพักและศูนย์สวัสดิการสำหรับผู้สูงอายุ และ กิจการศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพ จะได้รับการยกเว้นอากรขาเข้าเครื่องจักรตามเขตที่ตั้งเท่านั้น
ส่วนการพำนักเพื่อการศึกษานั้น กิจการที่ให้การส่งเสริมการลงทุนคือกิจการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ได้แก่ โรงเรียนนานาชาติ ศูนย์ฝึกฝนวิชาชีพ ซึ่งชาวต่างชาติอาจเข้ามาใช้บริการในฐานะนักเรียนหรืออาจอยู่ในฐานะอาจารย์ผู้สอน ทั้งนี้ เนื่องจากกิจการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์เป็นกิจการที่จัดอยู่ในกลุ่มกิจการที่ให้ความสำคัญเป็นพิเศษ จึงได้รับสิทธิประโยชน์สูงสุด ได้รับยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคลเป็นเวลา 8 ปี ยกเว้นอากรขาเข้าเครื่องจักร และได้รับสิทธิประโยชน์อื่นตามเขตที่ตั้ง
ขณะที่การพำนักเพื่อการปฏิบัติงาน นั้น แม้ว่าหลายประเภทกิจการที่สำนักงานให้การส่งเสริมจะต้องมีชาวต่างชาติเดินทางเข้ามาปฎิบัติงานในประเทศไทย แต่เมื่อเปรียบเทียบกันแล้วกิจการสำนักงานปฏิบัติการภูมิภาค (Regional Operating Headquarters) และ กิจการสนับสนุนการค้าและการลงทุน เป็นสองประเภทกิจการที่มีชาวต่างชาติมาปฎิบัติงานในประเทศไทยเป็นระยะเวลายาวนานกว่ากิจการประเภทอื่น มีหน้าที่ในการกำกับดูแลกิจการของบริษัทในเครือหรือบริษัทที่เกี่ยวข้อง ในที่นี้จึงจะกล่าวถึงเพียงสองประเภทกิจการนี้เท่านั้น และเนื่องจากกิจการทั้งสองประเภทไม่มีการลงทุนสร้างสถานประกอบการ หากเป็นการดำเนินการในลักษณะให้คำปรึกษาและกำกับดูแล สิทธิประโยชน์ที่ได้รับจึงเป็นเพียงการอำนวยความสะดวกในการดำเนินธุรกิจ และได้รับสิทธิประโยชน์ที่ไม่เกี่ยวกับภาษีอากรเท่านั้น
การเปิดให้การส่งเสริมกิจการสนับสนุนการพำนักระยะยาว
เมื่อรัฐบาลมีนโยบายสนับสนุนให้ชาวต่างชาติเดินทางเข้ามาพำนักในประเทศไทยมากยิ่งขึ้น หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องรวมทั้ง บีโอไอ จึงให้ความร่วมมือในการส่งเสริมการพำนักระยะยาวด้วยมาตรการที่แตกต่างกัน
สำหรับการดำเนินงานของสำนักงานฯ นั้นเมื่อให้การส่งเสริมกิจการพำนักระยะยาวไปแล้ว ลำดับต่อมาคือการพยายามหาลู่ทางอื่น ๆ ในการสนับสนุนเพิ่มเติม และเมื่อเล็งเห็นว่ามีธุรกิจบริการรูปแบบใหม่ที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน โดยเป็นธุรกิจที่อำนวยความสะดวกให้แก่ชาวต่างชาติที่เดินทางมาพำนักในประเทศไทย อาทิ การอำนวยความสะดวกในการขอวีซ่า การประสานงานการจองที่พักและสถานที่ต่างๆ การจัดโปรแกรมเข้ารับบริการตรวจสุขภาพ เป็นต้น อย่างไรก็ดีธุรกิจเหล่านี้ยังไม่อยู่ในข่ายได้รับการส่งเสริมการลงทุนจากบีโอไอ
บีโอไอ จึงได้นำเสนอเรื่องการให้การส่งเสริมการลงทุนแก่กิจการสนับสนุนการพำนักระยะยาวต่อคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ซึ่งที่ประชุมพิจารณาแล้วมีมติเห็นควรเปิดให้การส่งเสริมแก่กิจการสนับสนุนการพำนักระยะยาว โดยกำหนดเงื่อนไข ต้องได้รับความเห็นชอบจากหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้อง ให้ได้รับสิทธิและประโยชน์ที่ไม่เกี่ยวกับภาษีอากรเท่านั้น จะต้องจัดหาให้มีบริการต่างๆ เช่น ที่พัก การดูแลสุขภาพ และการท่องเที่ยว เป็นต้น นับเป็นการดำเนินงานอีกก้าวของสำนักงานฯ ในการสนองตอบต่อนโยบายของรัฐบาล และเป็นการช่วยเหลือแก่ผู้ประกอบการให้ดำเนินธุรกิจได้โดยสะดวกมากยิ่งขึ้น
อย่างไรก็ดี ความหมายที่แท้จริงของลองสเตย์หรือการพำนักระยะยาวในประเทศที่ไม่ใช่บ้านเกิดเมืองนอนของตนนั้น ไม่จำเป็นต้องเป็นการพำนักระยะยาวของผู้สูงอายุเท่านั้น เพราะการเดินทางไปใช้ชีวิตและได้เรียนรู้สิ่งต่างๆ ทั้งสิ่งแวดล้อม ขนบธรรมเนียม วัฒนธรรม ประเพณี ฯลฯ ที่แตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ สามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกวัยและทุกเชื้อชาติ
ดังนั้น ความหมายของการพำนักระยะยาวจึงอาจรวมถึงการไปพำนักด้วยวัตถุประสงค์อื่นๆ ได้อีกมาก เช่น เพื่อปฏิบัติงาน เพราะปัจจุบันโลกธุรกิจก้าวหน้าไปอย่างมาก บริษัทข้ามชาติจากหลายประเทศเปิดกิจการหรือสาขาในประเทศต่างๆ ทั่วโลกแทบจะในทุกวินาที เพื่อรับการศึกษาในสถานศึกษารูปแบบต่างๆ เช่น การฝึกอบรม การเป็นนักเรียนแลกเปลี่ยน ฯลฯ เพื่อรับการรักษาสุขภาพโดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศที่มีสภาพภูมิอากาศที่เหมาะต่อการรักษาโรคที่ตนเจ็บป่วย เพื่อเก็บตัวเพื่อฝึกหัด/ฝึกซ้อมทางการกีฬาในประเทศที่มีความเชี่ยวชาญในกีฬาประเภทนั้นๆ เป็นพิเศษ เป็นต้น
ทั้งนี้ ไม่ว่าจะเป็นการพำนักระยะยาวด้วยเหตุผลใด ระยะเวลาจะเป็นสิ่งกำหนดว่าการเดินทางในครั้งนั้นเป็นการพำนักระยะยาวหรือไม่
ประโยชน์ของการมีผู้พำนักระยะยาว
การเดินทางเข้ามาใช้ชีวิตในฐานะผู้พำนักระยะยาวของชาวต่างชาติ มีบทบาทและส่งผลต่อเนื่องไปยังผู้คนหลายกลุ่ม ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อประเทศที่เป็นเจ้าบ้านเป็นอย่างมาก
ประโยชน์ที่เห็นได้ชัดเป็นลำดับแรกคือการนำเงินตราต่างประเทศเข้ามาใช้จ่ายเป็นมูลค่ามหาศาล เพราะการพำนักอาศัยไม่ว่าจะในประเทศใดผู้พำนักย่อมต้องมีชีวิตประจำวันไม่น้อยไปกว่าเจ้าของประเทศ กล่าวคือ มีการเช่าที่พัก การรับประทานอาหาร การหากิจกรรมต่างๆ ทำในวันว่าง ซึ่งมีทั้งการเข้าชมมหรสพ การออกกำลังกาย การเรียนหลักสูตรพิเศษต่างๆ กิจกรรมเหล่านี้ล้วนเกิดค่าใช้จ่ายที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
ประโยชน์ในลำดับถัดมาคือก่อให้เกิดการจ้างงานและสร้างรายได้ เนื่องจากในกิจกรรมต่างๆ ที่ผู้พำนักระยะยาวเข้ามาเกี่ยวข้องย่อมต้องมีผู้ให้บริการ เช่น โรงแรมมีพนักงานรับโทรศัพท์ พนักงานทำความสะอาด พนักงานรักษาความปลอดภัย, ภัตตาคาร/ร้านอาหาร มีพ่อครัว พนักงานเสิร์ฟ พนักงานทำความสะอาด ต่อเนื่องไปยังผู้ขายวัตถุดิบ เจ้าของสวน เจ้าของฟาร์มต่างๆ ฯลฯ เป็นต้น นับเป็นการเชื่อมโยงต่อเนื่องอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
ผลพลอยได้อีกประการจากการเข้ามาพำนักระยะยาวของชาวต่างชาติคือการถ่ายทอดทักษะบางประการ เนื่องจากส่วนหนึ่งของชาวต่างชาติที่เข้ามาพำนักระยะยาว คือกลุ่มชาวต่างชาติที่เกษียณอายุจากการทำงานมาแล้ว ประสบการณ์และความรู้ที่ชาวต่างชาติกลุ่มนี้มีอาจถ่ายทอดต่อมายังชุมชนที่ผู้เกษียณอายุเหล่านี้เข้าไปเกี่ยวข้องได้
นอกจากนี้เมื่อชาวต่างประเทศเดินทางเข้ามาพำนักระยะยาวและได้เรียนรู้ถึงวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณี ย่อมเกิดความประทับใจ ความเข้าใจที่ถูกต้อง ซึ่งจะก่อให้เกิดการกลับมาเยี่ยมเยือนซ้ำ และอาจมีการบอกต่อไปยังคนใกล้ชิดหรือคนรู้จัก นับเป็นการประชาสัมพันธ์ประเทศในทางอ้อมได้อีกด้วย
ประเทศไทยกับความพร้อมในการรองรับการพำนักระยะยาว
ประเทศไทยเป็นจุดหมายปลายทางที่ชาวต่างชาติจากทั่วทุกมุมโลกให้ความสนใจเพราะมีภูมิอากาศอบอุ่นตลอดปี ลักษณะทางภูมิประเทศมีทั้งเทือกเขา และหมู่เกาะ จึงสามารถสนองตอบความต้องการของผู้มาเยือนได้หลายรูปแบบ
จากการสำรวจความคิดเห็นของนักท่องเที่ยวต่างชาติโดยสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย พบว่านอกเหนือไปจากแหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติแล้ว คนไทยยังเป็นชนชาติที่มีน้ำใจ มีอัธยาศัยไมตรี และมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่อย่างมากเมื่อเปรียบเทียบกับชนชาติอื่น อีกทั้งอาหารไทยก็เป็นอาหารที่ได้รับความนิยมมากเป็นลำดับต้นๆ ด้วย
ดังนั้น การคำนึงถึงความสามารถในการรองรับชาวต่างประเทศที่เดินทางเข้ามาพำนักจึงเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ โดยเฉพาะความสามารถในการรองรับในด้านของสถานบริการและสถานประกอบการ ซึ่งบริการลำดับต้นๆ ที่จะต้องคำนึงถึงได้แก่ที่พักอาศัย และ สถานพยาบาล
ในส่วนของที่พักอาศัยนั้น ปัจจุบันประเทศไทยมีโรงแรมและรีสอร์ตเปิดให้บริการทั่วประเทศกว่า 500 แห่ง ขณะเดียวกัน ผู้ให้บริการโรงแรมและรีสอร์ตหลายแห่งก็ให้ความสนใจในธุรกิจเกี่ยวกับการพำนักระยะยาวมากขึ้น ปัจจุบันจึงมีการปรับรูปแบบการบริหารมาจับตลาดการเข้าพักในลักษณะระยะยาว โดยเน้นการทำสัญญาเข้าพักอย่างน้อย 1 เดือน มากขึ้น
นอกจากโรงแรมและรีสอร์ตแล้วประเทศไทยยังมีที่พักอาศัยในรูปแบบอื่นไว้รองรับความต้องการของชาวต่างชาติอีกหลายแบบ เช่น คอนโดมิเนียม อพาร์ทเมนท์ อาคารชุด บ้านจัดสรร ทั้งที่สร้างเสร็จแล้วแต่จำหน่ายไม่หมดตามโครงการ จึงมีทั้งจำหน่ายและเปิดให้เช่าเป็นรายเดือนและรายวันแตกต่างกันไป อีกทั้งยังมีที่พักอาศัยรูปแบบเดียวกันที่อยู่ระหว่างการก่อสร้างใหม่ เมื่อรวมไปถึงอาคารที่อยู่ระหว่างการเป็นหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPL) และอีกหลายอาคารที่พร้อมจะปรับปรุงรูปใหม่เพื่อรองรับความต้องการของตลาด
สำหรับการบริการในส่วนของสถานพยาบาลนั้น ปัจจุบันประเทศไทยมีโรงพยาบาลกว่า 400 แห่งทั่วประเทศ ทั้งโรงพยาบาลแบบรักษาโรคทั่วไปและโรงพยาบาลเฉพาะด้าน ตลอดจนสถานบริการประเภทคลินิกอีกจำนวนมาก ทำให้ประเทศไทยมีความพร้อมในการให้บริการด้านสุขภาพอย่างเต็มที่ นอกจากนี้ยังมีการแพทย์ทางเลือกที่เริ่มเป็นที่นิยมมากขึ้น โดยนำพืชสมุนไพรและหัตถบำบัดมาใช้ในการรักษา จึงเป็นจุดเด่นที่ทำให้บริการด้านสุขภาพของประเทศไทยได้รับความสนใจจากต่างชาติไม่น้อย
นอกจากความพร้อมในแง่ของสภาพภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ลักษณะนิสัยของคนไทย และความพร้อมด้านสถานบริการดังที่กล่าวมาเบื้องต้นแล้ว สภาวะทางเศรษฐกิจของประเทศไทยที่มีอัตราค่าครองชีพค่อนข้างต่ำ มีเสถียรภาพทางการเมืองและความมั่นคงของประเทศ ทั้งเป็นประเทศที่มีเสรีภาพในการเลือกนับถือศาสนา และมีขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมที่สืบทอดมาเป็นระยะเวลายาวนาน ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่เสริมให้ชาวต่างชาติสนใจเดินทางมาเยือนประเทศไทยมากขึ้นอีกด้วย
อย่างไรก็ตาม แม้ประเทศไทยจะมีความพร้อมและมีปัจจัยสนับสนุนการเข้ามาพำนักระยะยาวของชาวต่างชาติ แต่ในบางเรื่อง เช่น ระบบขนส่งมวลชน สาธารณูปโภค โทรคมนาคม ที่ยังไม่ได้มาตรฐาน เพราะไม่มีจัดการหรือประสานงานระหว่างหน่วยงานอย่างเป็นระบบ สิ่งเหล่านี้กลายเป็นจุดอ่อนที่ทำให้ชาวต่างชาติอาจตัดสินใจไม่เดินทางมาในประเทศไทย ด้วยเหตุนี้ ภาครัฐจึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญในการแก้ไขปัญหาต่างๆ เหล่านี้มากยิ่งขึ้น
การพำนักระยะยาวกับการให้การส่งเสริมการลงทุน
ในส่วนของการให้การส่งเสริมการลงทุน กิจการที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเข้ามาพำนักระยะยาวของชาวต่างประเทศซึ่งได้รับการส่งเสริมการลงทุน อาจแบ่งได้เป็น 3 กลุ่มตามวัตถุประสงค์การพำนัก ได้แก่ การพำนักเพื่อการท่องเที่ยวและรับบริการด้านสุขภาพ การพำนักเพื่อการศึกษา และ การพำนักเพื่อการปฏิบัติงาน
สำหรับการเข้ามาพำนักเพื่อการท่องเที่ยวและรับบริการด้านสุขภาพนั้น กิจการที่ให้การส่งเสริม ได้แก่ธุรกิจโรงแรม บ้านพักและศูนย์สวัสดิการสำหรับผู้สูงอายุ และ ศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพ ซึ่งกิจการโรงแรมจะได้รับสิทธิประโยชน์ที่แตกต่างกันไปตามเขตที่ตั้งสถานประกอบการ ขณะที่กิจการบ้านพักและศูนย์สวัสดิการสำหรับผู้สูงอายุ และ กิจการศูนย์ฟื้นฟูสุขภาพ จะได้รับการยกเว้นอากรขาเข้าเครื่องจักรตามเขตที่ตั้งเท่านั้น
ส่วนการพำนักเพื่อการศึกษานั้น กิจการที่ให้การส่งเสริมการลงทุนคือกิจการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ได้แก่ โรงเรียนนานาชาติ ศูนย์ฝึกฝนวิชาชีพ ซึ่งชาวต่างชาติอาจเข้ามาใช้บริการในฐานะนักเรียนหรืออาจอยู่ในฐานะอาจารย์ผู้สอน ทั้งนี้ เนื่องจากกิจการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์เป็นกิจการที่จัดอยู่ในกลุ่มกิจการที่ให้ความสำคัญเป็นพิเศษ จึงได้รับสิทธิประโยชน์สูงสุด ได้รับยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคลเป็นเวลา 8 ปี ยกเว้นอากรขาเข้าเครื่องจักร และได้รับสิทธิประโยชน์อื่นตามเขตที่ตั้ง
ขณะที่การพำนักเพื่อการปฏิบัติงาน นั้น แม้ว่าหลายประเภทกิจการที่สำนักงานให้การส่งเสริมจะต้องมีชาวต่างชาติเดินทางเข้ามาปฎิบัติงานในประเทศไทย แต่เมื่อเปรียบเทียบกันแล้วกิจการสำนักงานปฏิบัติการภูมิภาค (Regional Operating Headquarters) และ กิจการสนับสนุนการค้าและการลงทุน เป็นสองประเภทกิจการที่มีชาวต่างชาติมาปฎิบัติงานในประเทศไทยเป็นระยะเวลายาวนานกว่ากิจการประเภทอื่น มีหน้าที่ในการกำกับดูแลกิจการของบริษัทในเครือหรือบริษัทที่เกี่ยวข้อง ในที่นี้จึงจะกล่าวถึงเพียงสองประเภทกิจการนี้เท่านั้น และเนื่องจากกิจการทั้งสองประเภทไม่มีการลงทุนสร้างสถานประกอบการ หากเป็นการดำเนินการในลักษณะให้คำปรึกษาและกำกับดูแล สิทธิประโยชน์ที่ได้รับจึงเป็นเพียงการอำนวยความสะดวกในการดำเนินธุรกิจ และได้รับสิทธิประโยชน์ที่ไม่เกี่ยวกับภาษีอากรเท่านั้น
การเปิดให้การส่งเสริมกิจการสนับสนุนการพำนักระยะยาว
เมื่อรัฐบาลมีนโยบายสนับสนุนให้ชาวต่างชาติเดินทางเข้ามาพำนักในประเทศไทยมากยิ่งขึ้น หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องรวมทั้ง บีโอไอ จึงให้ความร่วมมือในการส่งเสริมการพำนักระยะยาวด้วยมาตรการที่แตกต่างกัน
สำหรับการดำเนินงานของสำนักงานฯ นั้นเมื่อให้การส่งเสริมกิจการพำนักระยะยาวไปแล้ว ลำดับต่อมาคือการพยายามหาลู่ทางอื่น ๆ ในการสนับสนุนเพิ่มเติม และเมื่อเล็งเห็นว่ามีธุรกิจบริการรูปแบบใหม่ที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน โดยเป็นธุรกิจที่อำนวยความสะดวกให้แก่ชาวต่างชาติที่เดินทางมาพำนักในประเทศไทย อาทิ การอำนวยความสะดวกในการขอวีซ่า การประสานงานการจองที่พักและสถานที่ต่างๆ การจัดโปรแกรมเข้ารับบริการตรวจสุขภาพ เป็นต้น อย่างไรก็ดีธุรกิจเหล่านี้ยังไม่อยู่ในข่ายได้รับการส่งเสริมการลงทุนจากบีโอไอ
บีโอไอ จึงได้นำเสนอเรื่องการให้การส่งเสริมการลงทุนแก่กิจการสนับสนุนการพำนักระยะยาวต่อคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ซึ่งที่ประชุมพิจารณาแล้วมีมติเห็นควรเปิดให้การส่งเสริมแก่กิจการสนับสนุนการพำนักระยะยาว โดยกำหนดเงื่อนไข ต้องได้รับความเห็นชอบจากหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้อง ให้ได้รับสิทธิและประโยชน์ที่ไม่เกี่ยวกับภาษีอากรเท่านั้น จะต้องจัดหาให้มีบริการต่างๆ เช่น ที่พัก การดูแลสุขภาพ และการท่องเที่ยว เป็นต้น นับเป็นการดำเนินงานอีกก้าวของสำนักงานฯ ในการสนองตอบต่อนโยบายของรัฐบาล และเป็นการช่วยเหลือแก่ผู้ประกอบการให้ดำเนินธุรกิจได้โดยสะดวกมากยิ่งขึ้น