การตัดสินใจเทเงินล้านของอาลีบาบา (Alibaba) ในการเข้าซื้อสื่อเก่าแก่ของฮ่องกงอย่างเซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์” หรือเอสซีเอ็มพี (South China Morning Post: SCMP) นั้นถูกนำไปเทียบกับผู้ก่อตั้งอเมซอน (Amazon) อย่างเจฟฟ์ เบโซส (Jeff Bezos) ที่ซื้อวอชิงตันโพสต์ (Washington Post) เมื่อปี 2013 งานนี้หลายคนสงสัยว่าดีลของใครคุ้มกว่ากัน ท่ามกลางเม็ดเงินมูลค่าการเข้าซื้อที่แทบไม่แตกต่างกัน
เหตุที่ทำให้ทั้งสองดีลนี้ถูกนำมาเทียบกัน คือเพราะทั้งคู่คือดีลที่เกิดขึ้นโดยเจ้าพ่ออีคอมเมิร์ซที่สนใจซื้อกิจการสื่อเก่าแก่สไตล์เดียวกัน โดยเจ้าพ่ออีคอมเมิร์ซจีน Alibaba ปิดดีลที่ 2.06 พันล้านเหรียญฮ่องกงหรือประมาณ 9.6 พันล้านบาทในการซื้อกลุ่มธุรกิจ SCMP Group (ตามตัวเลขที่ถูกรายงานต่อตลาดหุ้นฮ่องกง) ขณะที่ผู้ก่อตั้ง Amazon จ่ายเงินไป 250 ล้านเหรียญสหรัฐ (ราว 9.02 พันล้านบาท)
ตัวเลขหลักร้อยล้านบาทที่ต่างกันนั้นมีนัยสำคัญของการซื้อขายที่ต่างกันด้วย ทั้ง 2 ดีลล้วนเป็นการซื้อกิจการหนังสือพิมพ์ที่มีอายุเก่าแก่หลักร้อยปี และเริ่มเข้าสู่ช่วงการเติบโตชะลอตัวในช่วงปีที่ผ่านมาเพราะยุคทองของอินเทอร์เน็ต แต่รายละเอียดในดีลกลับต่างกัน
การซื้อของ Alibaba นั้นรวมสิ่งพิมพ์แขนงอื่นของ SCMP Group ด้วย ทั้ง ELLE เวอร์ชันฮ่องกง, Harper’s Bazaar และหัวนิตยสารอื่นๆ รวมถึงธุรกิจการตลาดและธุรกิจโฆษณาบนบิลลอร์ด จุดนี้แม้จะยังไม่แน่ชัดว่ามูลค่าตลาดของธุรกิจหนังสือพิมพ์ของ SCMP คือเท่าใด แต่ธุรกิจที่ไม่เกี่ยวข้องกับหนังสือพิมพ์นั้นสามารถสร้างรายได้ราว 32% ของรายได้รวม SCMP ในปี 2014 โดยตัวเลขดังกล่าวคิดเป็น 49% ของกำไรจากการดำเนินงานทั้งหมด
แต่ดีลซื้อ Washington Post กลับไม่รวมสื่ออื่นๆในเครือ ซึ่งถูกแยกจากกลุ่มธุรกิจ Washington Post Group อย่างชัดเจน โดยเฉพาะเครือข่ายสถานีข่าวทีวีที่ไม่ถูกรวมในดีลนี้
อย่างไรก็ตาม แม้ Washington Post และ SCMP ล้วนมีวิกฤติสภาพคล่องทางการเงิน กำไรของทั้ง 2 สื่อยักษ์มีแนวโน้มลดลงชัดเจน แต่ภาวะของ SCMP ในขณะนี้ถูกประเมินว่ามีสภาพดีกว่า Washington Post เมื่อเทียบกับช่วงเวลาที่ขายกิจการ
เหนืออื่นใด เม็ดเงินซื้อกิจการ SCMP ของ Alibaba ที่คิดเป็น 266 ล้านเหรียญสหรัฐนั้นถือว่าน้อยมากเมื่อเทียบกับรายได้ทั้งปีที่ Alibaba ประเมินว่าจะสูงถึง 1.2 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ ขณะเดียวกัน คุณค่าของ SCMP ด้านการเมืองที่สูงกว่าด้านการเงินนั้นทำให้ Alibaba ถูกมองว่าสามารถจ่ายเงินเพื่อซื้อกิจการระดับสุดยอดหรือ “big premium” ซึ่งประเด็นนี้ยังต้องมีการประเมินผลตอบรับด้านสังคมอีกยาว
ในแถลงการณ์ Alibaba ย้ำถึงแผนดำเนินงานว่าจะเปิดให้ชาวออนไลน์ได้อ่านข่าวฟรี โดยจะทำลาย paywall หรือการตั้งด่านเก็บค่าบริการอ่านออนไลน์ของ SCMP ลง ทั้งหมดนี้ถือเป็นแนวทางเดียวกับที่ Alibaba กว้านซื้อสื่อและบริษัทด้านความบันเทิง เพื่อให้บริการฟรีแก่ชาวเน็ตจีน บนรูปแบบธุรกิจอื่นที่จะเสริมความแข็งแกร่งให้ Alibaba ในอนาคต
สำหรับหนังสือพิมพ์การเมืองอเมริกันที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานอย่าง Washington Post รายงานในช่วงนั้นระบุว่าการซื้อหนังสือพิมพ์หัวยักษ์นี้จะไม่มีความเกี่ยวข้องใดๆ กับ Amazon เนื่องจากซีอีโอ Amazon ใช้เงินสดส่วนตัวจ่ายให้กับครอบครัวเจ้าของ Washington Post โดยซีอีโอ Amazon ยังไม่ประกาศแผนดำเนินงานใดๆเกี่ยวกับการครอบครองหนังสือพิมพ์เก่าแก่นี้
ทั้งหมดนี้ทำให้ทุกคนรอดูก้าวต่อไปของทั้ง Amazon และ Alibaba อย่างใกล้ชิด รวมถึงวงการสื่อสิ่งพิมพ์ว่าจะถูกปฏิวัติในรูปแบบใดบนโลกดิจิตอล
