“บิ๊กอ๊อด” คีย์แมนปราบยาเสพติด

สัมภาษณ์พิเศษ โดยปริญญา ชูมณี

ปัญหาการแพร่ระบาดของยาเสพติดเป็นปัญหาสำคัญในลำดับต้นๆ ที่รัฐบาลทุกยุคให้ความสำคัญ เพราะส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของชาติ รวมถึงสังคมโดยรวม “ทีมข่าวอาชญากรรมและกระบวนการยุติธรรม เอเอสทีวี-ผู้จัดการ” จึงขอนัดสัมภาษณ์ “บิ๊กอ๊อด” พล.ต.อ.สมยศ พุ่มพันธุ์ม่วง รอง ผบ.ตร.รับผิดชอบงานด้านการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด คีย์แมนคนสำคัญในการปราบปรามยาเสพติด ผู้ริเริ่มเสนอรัฐออกกฎหมายคุมเข้มบริษัทลอจิสติกส์ หลังพบถูกใช้เป็นช่องทางขนยาเสพติด

ยอมรับว่าแม้การปราบปรามจะได้ผล แต่สถานการณ์ยังน่าห่วง

ในอดีตส่วนใหญ่ยาเสพติดได้แก่ ยาบ้า ไอซ์ และเฮโรอีน จะผ่านเข้ามาจากแนวชายแดนทางด้านทิศเหนือที่ติดกับประเทศพม่าและลาวบางส่วน แต่จากการปราบปรามอย่างจริงจัง และเข้มข้น มีการบูรณาการการทำงานร่วมกันทั้งตำรวจ บช.ปส. ป.ป.ส. ฝ่ายปกครอง ทหาร และตำรวจท้องที่ ทำให้สามารถจับกุมยาเสพติดได้บ่อยครั้ง และมีปริมาณต่อครั้งค่อนข้างมาก แต่กระนั้นยอมรับว่าภาพรวมสถานการณ์ยาเสพติดยังคงน่าเป็นห่วง

ขบวนการลำเลียงยาเสพติดเปลี่ยนเส้นทางสู่ชายแดนอีสาน

ประเมินว่า ณ วันนี้ ขบวนการค้ายาเสพติดน่าจะมีการเปลี่ยนเส้นทางจากเดิมเป็นแนวชายแดน จ.เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน แพร่ และน่าน มาใช้เส้นทางภาคตะวันออกเฉียง ซึ่งเราก็คาดการณ์ไม่ผิด เพราะระยะหลังการจับกุมทางภาคเหนือทำได้น้อยลง มาหนักตรงภาคอีสานในจังหวัดติดชายแดนประเทศลาว ที่เราทราบเพราะผู้ต้องหาที่ถูกจับกุมได้สารภาพว่าลำเลียงยาเสพติดมาจากแนวชายแดนภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตรงนี้เป็นเครื่องยืนยันได้เป็นเป็นอย่างดี ขณะเดียวกันก็แสดงว่าการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่รัฐในการปราบปรามยาเสพติดทางภาคเหนือประสบผลสำเร็จ ประกอบกับในภาคเหนือรัฐบาลได้สนับสนุนงบประมาณในการสร้างด่านตรวจถาวร ที่มีเครื่องเอกซเรย์ขนาดใหญ่ เพื่อตรวจค้นรถลำเลียงยาเสพติดที่ใช้พืชผลการเกษตรมาปิดอำพรางไว้

พ.ท.ยี่เซ ผู้จัดจำหน่ายรายใหญ่

ผู้ผลิตยังเป็นกลุ่มเดิม ทั้ง โกกั้ง, นางสุชาดา ทวยภา หรือเจ๊เพ็ญ และเหว่ยเซี้ยะกัง ส่วน พ.ท.ยี่เซ ไม่ใช่ผู้ผลิต แต่เป็นผู้จัดจำหน่าย แต่ไม่ใช่คนขาย ลักษณะเป็นผู้กระจายสินค้า เป็นกองกำลังคุ้มกันสินค้า การจ่ายค่าผ่านทาง พ.ท.ยี่เซ มีเครดิตสามารถเจรจาผ่านทางได้ จึงมีผู้ใช้บริการ พ.ท.ยี่เซ เป็นผู้จัดคนขนยาเสพติด รวมทั้งเลือกวิธีการขนเพื่อไม่ให้ถูกจับ ส่วนการเปลี่ยนเส้นทางไปยังประเทศลาว เป็นเพียงทางผ่าน ประเทศลาวไม่ใช่ประเทศผู้ผลิต

ตัวการสำคัญเครือข่ายในเรือนจำ

ยาเสพติดที่แพร่ระบาดอยู่ขณะนี้ส่วนใหญ่ถูกสั่งมาจากในเรือนจำ มีการใช้โทรศัพท์ที่ลักลอบนำเข้าไปภายในเรือนจำโทรศัพท์สั่งซื้อยาเสพติด แสดงให้เห็นว่าตัวการรายสำคัญๆ ก็ยังมีบทบาทสำคัญในการซื้อขายยาเสพติดอยู่

ขบวนการค้ายานรกปรับรูปการขนเป็นวงรอบ

ขบวนการค้ายาเสพติดมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบและวิธีการในการขนยาเสพติดตลอดอยู่ตลอดเวลา เป็นวัฏจักร อย่างวันนี้ใช้รูปแบบหนึ่งในการขนยาเสพติด แต่เมื่อตำรวจตามทัน จับกุมได้ ก็มีการปรับเปลี่ยนไปใช้อีกวิธีหนึ่งซึ่งเป็นวิธีการที่อาจเคยใช้มานานแล้ว แต่มีการปัดฝุ่นกลับมาใช้ใหม่ ส่วนการขนยาเสพติดในอดีตใช้คนไทยขน แต่ปรากฏว่าถูกจับ ปัจจุบันจึงหันใช้ชาวไทยภูเขาเผ่าม้ง ลีซอ มูเซอ เพราะมีความเชื่อถือในชนเผ่า มีความเชื่อมโยงกัน มั่นว่าจะไม่หักหลังกัน ทำงานเสร็จไม่เชิดเงิน

งัดมาตรการเชิงรุกสอบเส้นทางการเงิน

“ตรงนี้เราดำเนินการมานานแล้ว เราดำเนินการกับเครือข่ายยาเสพติดที่ถูกจับกุม ซึ่งยังไม่เพียงพอ แต่เรายังขยายยังชนกลุ่มน้อย เป็นการลองเหวี่ยงแหเพื่อกำหนดขอบเขตให้แคบลง เป็นการใช้กฎหมายของ ป.ป.ส. และ ปปง.เข้าไปตรวจสอบได้ อย่างที่พบหากไม่มีอาชีพอะไรแต่มีเงินหมุนเวียนเป็นล้าน เป็นไปได้อย่างไร ตรงนี้ต้องชี้แจงให้ได้ ตั้งแต่ผมเข้ารับผิดชอบผมก็ได้เสนอ พล.ต.อ.เพรียวพันธ์ ดามาพงศ์ ผบ.ตร.(ในสมัยนั้น) ว่าต้องอย่างนี้ เราจะไปไล่จับอย่างเดียวมันไม่หมดหรอก ตรงนี้เป็นการดำเนินการตั้งแต่ต้นตอ ซึ่งหากไม่มีเงินไปซื้อ มันก็ไม่ขายลงมา ไม่ยอมให้ติดหรอก ไม่งั้นต่อไปนี้จะต้องใช้วิธีการขนเงินสดอย่างเดียว ซึ่งก็ดีเลย จับได้จะได้ยึดให้หมด”

เสนอรัฐออก กม.คุมเข้มบริษัทลอจิสติกส์ หลังพบถูกใช้เป็นช่องทางขนยาเสพติด

หลังผมเข้ามารับหน้าที่ตรงนี้ได้มีการจับกุมยาเสพติดที่ขนส่งผ่านบริษัทรับฝากสินค้าและพัสดุภัณฑ์ ได้บ่อยครั้ง ซึ่งในอดีตไม่มีใครให้ความสนใจตรงนี้เลย ผมจึงได้เสนอ เลขาธิการ ป.ป.ส.ให้นำเสนอรัฐบาลให้ออกประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี ให้บริษัทรับส่งสินค้าหรือรับฝากพัสดุภัณฑ์ เป็นสถานประกอบการที่มีกฎหมายควบคุม ที่ผ่านมาขั้นตอนทุกอย่างในการขนส่งสินค้าเหล่านี้ค่อนข้างหละหลวมไม่มีการระบุชื่อผู้ส่ง รายละเอียดสินค้า รวมถึงตัวผู้รับอย่างชัดเจน ขณะที่ตำรวจทำได้เพียงไปขอความร่วมมือให้บริษัทเหล่านี้ให้ตรวจสอบสินค้าที่รับส่ง แต่เมื่อมีกฎหมายตัวนี้ตำรวจจะกลายเป็นยักษ์มีกระบอง เราสามารถไปขอให้เขาให้ความร่วมมือ สามารถมีอำนาจในการปิดชั่วคราว หรือยึดใบอนุญาต หากมีการกระทำผิดกฎหมาย หรือหากมกรณีที่มีการจับกุมยาเสพติดโดยพนักงานของบริษัทมีส่วนรู้เห็นบริษัทเหล่านี้ก็ต้องรับผิดชอบ แต่ติดที่รัฐบาลยุบสภาก่อนที่กฎหมายตัวนี้่จะออกมา

“เมื่อผมมารับผิดชอบเราไม่ได้เน้นเรื่องจับกุมอย่างเดียว แต่เน้นการทำงานเชิงรุก เรื่องการตรวจสอบเส้นทางการเงิน เราเสนอรัฐบาลให้ออกกฎหมายควบคุมสถานประกอบการที่ทำธุรกิจขนส่งสินค้า ปัจจุบันรถที่รับส่งสินค้าไม่มีใบกำกับสินค้า เพื่อที่จะรู้ว่ารถคันนี้ส่งสินค้าอะไร มีรายละเอียดว่าไปส่งที่ไหน ใครเป็นผู้รับหรือผู้ส่ง ยอมรับว่าปัจจุบันแม้จะได้รับการสนุนงบประมาณจาก ป.ป.ส.เป็นอย่างดี แต่งบประมาณในการทำงานก็ยังไม่เพียงพอ ซึ่งก็เข้าใจดีว่ารัฐบาลเองก็ต้องให้ความสำคัญเป็นเรื่องๆไป ต้องให้ความสำคัญเรื่องที่จำเป็นเร่งด่วนก่อน”

แจงข้อครหานำของกลางมาเวียนเทียน เน้นมาตรการเชิงรุก ไม่เน้นล่อซื้อ

“ส่วนกรณีที่มีการจับกุมยาเสพติดได้บ่อยครั้งและแต่ละครั้งได้ของกลางเป็นจำนวนมาก จนมีการตั้งข้อสังเกตว่ามีการนำมายาเสพติดเวียนเทียนเพื่อสร้างผลงานหรือไม่ ยืนยันว่าเรื่องนี้เป็นไปไม่ได้เลย เพราะทุกครั้งมีผู้ต้องหามาแถลงข่าวด้วยและของกลางที่จับกุมได้จะต้องนำส่งสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือ อย. มีคณะกรรมการในการตรวจรับและเก็บรักษาเพื่อรอทำลาย อีกอย่างที่อยากจะยืนยัน คือ ในยุคนี้เราไม่สนับสนุนการล่อซื้อ เพราะการล่อซื้อทำได้เพียงครั้งหรือสองครั้งเท่านั้น ขบวนการค้ายาเสพติดไม่โง่ให้ตำรวจล่อซื้อได้บ่อยๆ” พล.ต.อ.สมยศกล่าวทิ้งท้าย

จากมาตรการนานัปการทั้งเชิงรุก และการออกกฏหมายคุมเข้มบริษัทลอจิสติกส์ แม้จะยังไม่สามารถบังคับใช้ได้ แต่ก็ถือเป็นแนวคิดเริ่มต้นที่น่าสนใจ เพื่อที่จะหาทางสกัดกั้นเส้นทางลำเลียงยาเสพติด ก็ได้แต่หวังว่าการแพร่ระบาดจะลดน้อยเบาบางลงไปหลังเทศกาลสงกรานต์ หากเจ้าหน้าที่รัฐยังยืนยันปักหลัก ที่จะประกาศสงครามยาเสพติดอย่างเต็มรูปแบบโดยต่อเนื่อง