วันสองวันมานี้ มีข่าวดังอยู่ข่าวหนึ่งในบรรดาหน้าเพจของโซเชียลเน็ตเวิร์คชาวไทย นั่นก็คือ ข่าวของแบรนด์ Balenciaga เปิดตัวคอลเลคชั่นใหม่ในงานปารีสแฟชั่นวีค เรื่องราวที่ว่าคือเรื่องของกระเป๋าซีรีส์หนึ่งในคอลเล็คชั่นนั้นมีหน้าตาละม้ายคล้ายถุงกระสอบหลากสีที่เราคุ้นเคยพ่อค้าแม่ค้าตามย่านสินค้าขายส่งชอบบรรจุสินค้าเพื่อเอาไปวางขาย พบกันได้ตามสำเพ็ง พาหุรัด และตลาดค้าส่งอีกหลายแห่ง รวมถึงเวลาพวกเราเองเวลาอยากขนของเยอะๆ ไปนู่นมานี่ ถุงพลาสติกใบใหญ่หลากสีก็คือทางเลือกที่ดีในการบรรจุของ พูดง่ายๆ ก็คือ คนไทยตลอดชาวบ้านร้านช่องแถบเอเชียนี่คุ้นเคยกับถุงกระสอบหลากสีนี้มาหลายสิบปีแล้ว
อยู่มาวันหนึ่งก็มีกระเป๋าแบรนด์ดังหน้าตาคล้ายๆ ไอ้ถุงที่ว่านี่ถูกนางแบบสะพายเดินบนแคทวอล์คงานแฟชั่นวีค
ตามที่ทราบข่าวกันแล้วว่า พอมีคนไปเห็นหน้าตากระเป๋าของบาเลนเชียก้าในงานแฟชั่นวีคที่ปารีส ก็มีการโพสต์เปรียบเทียบกับถุงพลาสติกกระสอบหลากสีใบโตที่คนไทยคุ้นเคย เมื่อวานเป็นข่าวก็มีเรื่องดราม่าพอสนุกสนาน ไม่ว่าจะเป็นที่ชาวไทยเราหลายคนไปโพสต์ด่าบาเลนเชียก้าในเน็ต ไปจนถึงมีการแต่งเรื่องล้อเล่นเกี่ยวกับดีไซน์เนอร์ของแบรนด์ยี่ห้อนี้ว่าเคยมาอาศัยแถบรัฐฉานเมื่อตอนเด็กๆ แล้วเป็นคนออกแบบถุงพลาสติกทรงกระสอบหลายสีนี่เอง แล้วพอรับตำแหน่งดีไซน์เนอร์ของบาเลนเชียก้าเลยหวนระลึกถึงอดีตเอาไปปรับไอเดียออกแบบกระเป๋าขึ้นมา เรื่องนี้ผมได้อ่านแล้วก็พอเดาออกนะครับว่าเขียนอำเล่นๆ แต่ที่ดราม่ากว่าคือมีสำนักข่าวบางสำนักเอาไปเป็นข้อมูลนำเสนอ ไปจนถึงว่าเรื่องข่าวเรื่องนี้
รวมถึงการที่เรื่องนี้มันฮือฮาถึงขั้นกรมทรัพย์สินทางปัญญาต้องออกมาแถลงข่าวว่าคนไทยไม่ต้องกลัวหากจะเอาถุงกระสอบที่เราเคยใช้ใส่ของหอบหิ้วไปไหนมาไหนจะโดนจับฐานเป็นสินค้าละเมิดลิขสิทธิ์ ...ก็ขำๆ กันไป
จริงๆ แล้วเรื่องถุงพลาสติกกระสอบหลากสีที่เราคุ้นเคยกันนี้ ไม่ได้รู้จักกันเฉพาะคนไทยหรือคนแถบเอเชียนะครับ ฝรั่งเองมันก็รู้จัก ส่วนใหญ่ฝรั่งมันเรียกถุงพลาสติกตลาดนัดคล้ายๆ เราเนี่ยแหละ ผมเดาว่า ที่มาเริ่มแรกอาจจะเริ่มจากพ่อค้าแม่ค้าชาวเอเชียนี่เองที่พวกนี้รับ-ส่งของไปขายทั่วโลก รวมถึงตามย่านไชน่าทาวน์ ตลาดนัดเมืองนอกที่เรียกว่า Flea Market หรือย่านชาวเอเชียอื่นๆ ในยุโรป หรือในอเมริกา ฝรั่งส่วนใหญ่เองก็รู้จักถุงกระสอบหลากสีพวกนี้ และตลาดนัดในปารีสเมืองแฟชั่นก็มีใช้กันจนคุ้นเคยดี
การที่บาเลนเชียก้าจับเอาถุงกระสอบพลาสติกหลากสีไปเป็นแรงบันดาลใจกับผลิตภัณฑ์แฟชั่นก็ไม่ใช่ครั้งแรก ก่อนหน้านี้ ดีไซเนอร์ชื่อดัง มาร์ค จาคอบ ก็เคยได้แรงบันดาลใจไปออกแบบกระเป๋าหนังให้กับหลุยส์วิตองในปี 2007 หลังจากนั้น เซลีนก็เคยให้นางแบบสวมเสื้อโคทที่ได้แรงบันดาลใจจากถุงกระสอบพลาสติกหลากสีนี้ในแฟชั่นวีค 2013/2014 ไม่กี่ปีมานี่เอง (อ่านข่าว http://www.intothefashion.com/2013/03/inspiration-louis-vuitton-ss2007-celine.html) และครั้งนี้ ก็มีข่าวว่า ดีไซเนอร์คนใหม่ล่าสุด เด็มน่า กวาซาเลีย ที่เพิ่งมารับตำแหน่งหัวหน้าดีไซเนอร์ของบาเลนเชียก้าเมื่อปลายปีก่อน และเปิดตัวเซ็ตแฟชั่นแรกในแฟชั่นวีคที่ปารีสครั้งนี้ ก็ออกมาพูดว่ากระเป๋าใบนี้ได้แรงบันดาลใจมาจากกระเป๋าพลาสติกตลาดนัด
จะว่าไป ในแวดวงแฟชั่นนั้น ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน การได้แรงบันดาลใจมาจากนู่นนี่ รวมตลอดถึงได้แรงบันดาลใจอย่างมากจากบางสิ่งจนเกือบจะทะเลาะกันในประเด็นว่าก็อปงานกัน ...เรื่องนี้นั้นมีมานานทุกยุคทุกสมัย
อย่างไรก็ดี ประเด็นที่เราน่าจะให้ความสนใจนอกเหนือจากเรื่องก็อปหรือไม่ก็อปถุงกระสอบพลาสติกหลากสีของบ้านเรา แล้วก็เอามาเฮฮาขำกันไป สิ่งที่น่าสนใจกว่าก็คือการทำความเข้าใจในเรื่องของกระบวนการเอาแรงบันดาลใจไปสร้างเป็นสินค้าระดับโลกที่อยู่ในโครงสร้างธุรกิจมหาศาลงานสร้างในแวดวงแฟชั่น ...และเชื่อไหมว่า อีกไม่นานกระเป๋าของบาเลนเชียก้าราคาเหยียบแสนใบนี้ก็อาจจะมีคนไทยหิ้วกลับมาใช้กันตามถนนหนทางในบ้านเรา
ในแวดวงแฟชั่นตะวันตกนั้น แรงบันดาลใจอะไรต่างๆ มันไม่ได้มาลำพังตัวเดียวอันเดียว แต่ถูกนำเข้าไปสู่โครงสร้างของกระบวนการบางอย่างที่มีองค์ประกอบอีกหลายสิบหรืออาจจะหลายร้อยขั้นตอน หลากหลายองค์ประกอบแวดล้อม และสุดท้ายหลังจากผ่านขั้นตอนต่างๆ ของแบรนด์นั้นๆ แล้ว แรงบันดาลใจอะไรทั้งหลายเหล่านั้นก็จะถูกแปรสภาพให้เป็นสินค้า ผ่านกระบวนการผลิต การตลาด โฆษณา อะไรต่างๆ จนขนส่งตรงมาถึงร้านค้าของแบรนด์ต่างๆ เหล่านั้นให้ลูกค้าอย่างเราๆ ท่านๆ เดินเข้าไปซื้อ
มีผู้อาวุโสท่านหนึ่งเคยบอกผมว่า คนไทยและรวมถึงคนในภูมิภาคเอเชียเรานั้น เต็มเปี่ยมไปด้วยไอเดียและแรงบันดาลใจอะไรต่างๆ ส่วนนี้ของเราเหนือกว่าชาวตะวันตกมากมายนัก แต่สิ่งที่เราขาดก็คือ เรามีไอเดีย มีแรงบันดาลใจแล้วเราไม่นำแรงบันดาลใจหรือไอเดียนั้นเข้าสู่กระบวนการผลิต ไม่นำเข้าสู่โครงสร้างทางธุรกิจเพื่อแปรรูปแรงบันดาลใจและไอเดียเหล่านั้นออกมาเป็นสินค้า เรามักจะสร้างแรงบันดาลใจรวมถึงไอเดียอันบรรเจิดวิเศษพิสดารและจบอยู่แค่นั้นซึ่งน่าเสียดาย
