การเสพข่าวสารข้อมูลในสื่อโซเชียลเน็ตเวิร์ค

ข่าวดราม่าในโซเชียลเน็ตเวิร์ค นับแต่ข่าวเล็กๆ ไปถึงเรื่องใหญ่สำคัญๆ ของบ้านเมือง แม้กระทั่งระดับโลก มีทั้งเรื่องจริงและเรื่องเท็จผสมปนเปกันอยู่ทุกวัน

คิดดูซิครับ เพียงแค่เรื่องใกล้ตัวที่เห็นกันอยู่ทุกวัน รูปที่โพสต์กันอยู่ทั่วไปส่วนใหญ่ ใช้แอปตบแต่งภาพ สวยหล่อ หน้านวล ผอมเพรียว ตัวจริงอาจขี้เหร่ หน้าสิวเขรอะ ด่างดำ อ้วนตุ๊ต๊ะ ต่างจากรูปภาพราวฟ้ากับดิน คนที่โพสต์รูปโดยไม่ปรับแต่งคงมีน้อยมาก เพราะเทคโนโลยีการถ่ายรูปด้วยมือถือและแทปเลตสามารถทำได้สะดวกง่ายดาย

ยิ่งเป็นการโฆษณาขายสินค้าหน้าเว็บเพจมีกันเกร่อเต็มไปหมด โฆษณาเกินจริง โฆษณาหลอกลวงด้วยวิธีการต่างๆ ให้สั่งซื้อสินค้า โอนเงินไปให้ง่ายๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสินค้าเกี่ยวกับความงาม หรืออาหารเสริมเพื่อความงามทั้งหลาย หลอกคนอยากสวยอยากหล่อได้ทุกวัน

ดูอย่างข่าวการโฆษณาขายสินค้าผลิตถัณฑ์เพื่อความงามของทับทิมแห่ง VRZO ต่อเนื่องด้วยการขุดคุ้ยเรื่องราวของคนกลุ่มนี้ออกมาอีกยาว ลามไปถึงการทำธุรกิจโปรดักชั่นเฮาส์ของ ปลื้ม สุรบถ หลีกภัย ลูกชายของคุณชวน หลีกภัย อดีตนายกรัฐมนตรี และอดีตหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์

ผมว่าหนุ่มสาวกลุ่มนี้ เป็นตัวอย่างของการกล้าคิดกล้าทำ กล้าลองของคนรุ่นใหม่ ด้วยผลงานน่าสนใจหลายรายการ เช่น วีอาร์โซ ฮังกรี้ เดอะเกรียนบอล ตอน บราซิลเอคโค่ 2014 WHAT'S THE FAT ?! We Are Lovely Pet VRZO OHLALA ! VRZO LINE LET'S GET RICH เป็นต้น

ล่าสุด สำนักข่าวอิศรา เปิดเผยรายได้รวมของบริษัท VRZO ในปี 2556 ทำเงินได้กว่า 66 ล้านบาท ซึ่งถือว่าเยอะมาก รายได้น่าตะลึงสำหรับทีมคนหนุ่มสาว แต่พอสรุปกำไรทั้งหมดหลังหักรายจ่าย ก็น่าตะลึงอีกเหหมือนกัน คือใช้จ่าย 65 ล้าน เท่ากับกำไรสุทธิอยู่ที่ 1 ล้านกว่าบาท

ก็คงมีเรื่องสาวกันต่อไปละครับ ในหลายกรณีเรื่องส่วนตัวหรือการรักษาพื้นที่ส่วนตัวหดตัวแคบลงมาก การที่ออกมานั่งเรียงแถวอธิบายเรื่องนั้นเรื่องนี้ผ่านยูทูบบ้าง แถลงข่าวบ้าง หรือการโพสต์พาดพิงกันไปมาในเฟซบุ๊ค แทนที่จะเคลียร์กันในบริษัท แม้จะเป็นเฟซบุ๊คส่วนตัว ก็เท่ากับให้คนอื่นๆ เขารับรู้และเข้ามาสาระแน แสดงความคิดเห็น คอมเมนท์ ด่าหรือโจมตี ก็เกิดขึ้นได้ทั้งนั้น กลายเป็นพื้นที่สาธารณะ ไม่ใช่พื้นที่ส่วนตัวอีกต่อไป

มีหลายรายที่ถูกเปิดเผยพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ถูกเปิดโปงเรื่องเก่าในอดีต จนมีผลต่อหน้าที่การงาน อนาคตดับ ก็เพราะไม่ตระหนักในการจำแนกพื้นที่ส่วนตัวกับพื้นที่สาธารณะ

ที่สำคัญสำหรับคนเสพข่าวสาร ประเด็นทางสังคมที่น่าคิดคือ ทำไมทุกวันนี้มีการโฆษณาหลอกกันได้ง่ายๆ ทำไมคนในสังคมบ้านถูกหลอกได้ง่าย หลงเชื่อ ตกเป็นเหยื่อ มีคดีหลอกลวงต้มตุ๋นรูปแบบต่างๆ สารพัด ทั้งรายเล็กรายน้อย ไปจนถึงรายใหญ่นับพันๆ ล้าน

ในโลกของเทคโนโลยีข้อมูลข่าวสาร ผมว่าเราคงต้องสร้างคุณลักษณะของคนไทยให้ทันกับการรับมือปัญหาการรับข้อมูลข่าวสารอย่างรู้เท่าทัน ต้องสร้างทักษะการคิดวิเคราะห์กันอย่างจริงจัง ให้สามารถเสพหรือบริโภคข้อมูลข่าวสารอย่างปลอดภัย

ผมว่าเด็กไทยถูกระบบการศึกษาที่เป็นอยู่ทำลายทักษะและความสามารถในการคิดวิเคราะห์ การเรียน การสอบ การวัดผลของเรายังติดอยู่กับข้อสอบและคำถามที่ใช้ความจำ มากกว่าการคิดวิเคราะห์ การปิดกั้นการแสดงความคิดเห็น ไม่ว่าจะในครอบครัว ในระบบการศึกษา ในสังคม เป็นตัวการสำคัญที่ทำให้ คนไทยในทุกระดับทุกวัยห่างไกลจากการคิดวิเคราะห์

ไหนๆ ก็จะปฏิรูปการศึกษา ปฏิรูปสังคมกันแล้ว ผมว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่ที่ต้องใช้หลายรูปแบบวิธีการ การคิดวิเคราะห์ต้องมีอยู่ในหลักสูตรทุกระดับตั้งแต่อนุบาลจนถึงมหาวิทยาลัย การบริโภคข้อมูลข่าวสารอย่างรู้เท่าทัน ควรจะมีการสื่อสารไปถึงคนในสังคมอย่างทั่วถึง ทุกระดับ ด้วยการสื่อสารทุกรูปแบบ
วิธีการสื่อสารมันมีหลายวิธีหลายเครื่องมือให้ใช้ ยุคที่การสื่อสารนั้นดูเป็นเรื่องง่ายและผู้คนก็เสพติดมันไปแล้ว

สื่อหรือคนทำงานด้านสื่อสารมวลชนเองยิ่งต้องระมัดระวัง ก่อนนำเสนอข่าวสาร ต้องตรวจสอบข้อมูลก่อน ต้องคิดวิเคราะห์อย่างรอบคอบ ต้องมีจรรยาบรรณ มีความรับผิดชอบต่อสังคม มีจุดยืนที่มั่นคงต่อผลประโยชน์ของประชาชนและประเทศชาติ

โลกมันซับซ้อนซ่อนเงื่อนหนักขึ้นทุกวัน สิ่งที่ได้เห็น ได้ยิน อาจไม่ใช่สิ่งที่เป็นจริง สิ่งที่ว่าจริงก็อาจเป็นเพียงจริงบางส่วน กลุ่มคนที่จ้องทำลายล้างกัน สามารถบิดเบือนความจริง กลับขาวให้เป็นดำ กลับดำให้เป็นขาวได้

อย่าเชื่ออะไรง่ายๆ ตั้งสติ คิดวิเคราะห์ก่อนเสมอ สติมาปัญญาเกิดนะครับ