การเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับแนวทางการแก้ไขรัฐธรรมนูญที่มีออกมาจากหลายฝ่าย เป็นการช่วงชิงโอกาสในการเดินเกมออกมาอย่างต่อเนื่อง แม้ว่าคณะกรรมการประสานงานพรรคร่วมรัฐบาลหรือวิปรัฐบาลมีมติให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญมาตรา ๒๙๑ เพื่อตั้ง ส.ส.ร. มาทำหน้าที่ยกร่างรัฐธรรมนูญ แต่นายอุกฤษ มงคลนาวิน ประธานคณะกรรมการอิสระว่าด้วยการส่งเสริมหลักนิติธรรมแห่งชาติ (คอ.นธ.) ก็ยังยืนยันข้อเสนอให้มีการตั้งคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ โดยเห็นว่าไม่สิ้นเปลืองทั้งเวลาและงบประมาณ
นายอุกฤษ กล่าวว่า คอ.นธ. ไม่ได้ขัดรัฐธรรมนูญตามที่มีการวิจารณ์กัน และยืนยันว่าไม่เห็นด้วยกับการแก้รัฐธรรมนูญมาตรา ๒๙๑ เพื่อตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญ (ส.ส.ร.) มายกร่างรัฐธรรมนูญ ส่วนข้อเสนอให้ส.ส.ร. มาจาก ๗๗ จังหวัดนั้น ถามว่าประชาชนในจังหวัดต่างๆ มีจำนวนเท่ากันหรือไม่ เรื่องดังกล่าวขัดกับหลักการความเสมอภาค เพราะแต่ละจังหวัดประชากรไม่เท่ากัน อีกทั้งคนที่จะแก้รัฐธรรมนูญไม่เคยอ่านรัฐธรรมนูญแม้แต่มาตราเดียว เหมือนสร้างบ้านเลือกคนจาก ๗๗ จังหวัด จังหวัดละ ๑ คน มาสร้างแทนที่จะเป็นผู้มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ทั้งนี้รายชื่อคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ ๓๔ คน ที่ตนเสนอเป็นเพียงตุ๊กตาที่อยู่ในใจ เนื่องจากเห็นว่าคนเหล่านี้เป็นนักรัฐธรรมนูญ ส่วนรัฐบาลจะเลือกกี่คนเป็นเรื่องของรัฐบาล แต่มีเงื่อนไขว่าอย่าไปเลือกกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งมาครอบงำประชาชน และขอเสนอให้มีการถ่ายทอดสดทางโทรทัศน์และวิทยุระหว่างการพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญทุกนัด และไม่จำเป็นต้องแก้ไขให้เสร็จภายใน ๖๐ วัน สามารถขยายเวลาได้ เมื่อยกร่างเสร็จก็ส่งเรื่องเข้าสภาเพื่อรับหลักการตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญแปรญัตติตามสัดส่วน ส.ส. ส.ว.หรือบุคคลภายนอก ระหว่างแปรญัตติให้ถ่ายทอดสดทางโทรทัศน์เช่นกัน
นอกจากนี้นายอุกฤษยังกล่าวว่า ระหว่างแปรญัตติ ประชาชนสามารถเข้าชื่อเสนอร่างรัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขเพิ่มเติมเข้ามาได้ โดยพิจารณาควบคู่ไปกับฉบับของรัฐบาล เมื่อแปรญัตติเสร็จแล้วก็ลงมติตามวาระสาม ถ้าผ่านความเห็นชอบก็ทำประชามติทั่วประเทศ แต่หากเลือก ส.ส.ร. มายกร่างรัฐธรรมนูญเท่ากับมัดมือมัดเท้า ส.ส. ว่าจะรับร่างหรือไม่ เพราะโยนหน้าที่ให้ผู้ไม่เคยเปิดรัฐธรรมนูญอ่านมาเขียนแบบแปลนบ้านให้ และการตั้ง ส.ส.ร. แต่ละครั้งเสียค่าใช้จ่ายจำนวนมาก เช่น การตั้ง ส.ส.ร. ปี ๒๕๕๐ มีการตั้งงบประมาณสูงถึง ๑,๔๘๐ ล้านบาท ใช้จ่ายจริง ๑,๑๖๓ ล้านบาท แต่วิธีของตน จะขอให้ผู้ได้รับเลือกไม่รับค่าตอบแทน ให้เสียสละมาทำงาน อีกทั้ง ส.ส.ร. ชุดที่ผ่านมามีการตั้งงบให้ไปดูงานต่างประเทศ ๒๐ ล้านบาท ไม่รู้ไปดูงานประเทศใดถึงได้รัฐธรรมนูญไม่เข้าหลักนิติธรรม
นายอุกฤษกล่าวว่าจะส่งข้อเสนอของ คอ.นธ. ไปให้นายกรัฐมนตรี แต่ตนจะไม่ไปพบนายกฯ ด้วยตนเอง มีแต่นายกฯ ต้องมาขอข้อมูลตน และยืนยันว่าไม่เคยติดต่อรับนโยบายจากนายกฯ คนปัจจุบัน หรืออดีตนายกฯ คนใด ไม่มีใครสั่งนายอุกฤษได้ ใครบอกว่าสั่งได้ให้แสดงตนออกมา และตนไม่มีความเกี่ยวข้องกับพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี แต่ความเป็นธรรมในบ้านเมืองจะกล่าวหาใครต้องพูดด้วยเหตุผล ตอนที่ตั้ง คอ.นธ. ได้ขอให้คณะกรรมการชุดนี้มีความเป็นอิสระ พ.ต.ท.ทักษิณ ไม่ได้ขอให้ตั้ง ตนเคยเป็นอาจารย์สอนหนังสือ พ.ต.ท.ทักษิณ ที่โรงเรียนนายร้อยตำรวจ อาจารย์จะไปฟังคำสั่งลูกศิษย์ได้อย่างไร ตนได้รับตำแหน่งต่างๆ มาอย่างมีเกียรติและศักดิ์ศรี
โฆษกพรรคเพื่อไทยได้แถลงภายหลังการประชุมพรรคว่า แม้พรรคยังไม่มีข้อสรุปเป็นมติ แต่เสียงส่วนใหญ่เห็นควรว่าต้องแก้รัฐธรรมนูญมาตรา ๒๙๑ เพื่อให้มี ส.ส.ร. ส่วนรายละเอียดจะต้องหารือกันอีกครั้งเพื่อให้ได้แนวทางที่ตกผลึก
นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ผู้นำฝ่ายค้านและหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์กล่าวถึงกรณีที่วิปรัฐบาลมีมติแก้รัฐธรรมนูญ ๒๙๑ เพื่อให้มีการตั้ง ส.ส.ร. ซึ่งสวนทางกับแนวทางของ คอ.นธ. ที่เสนอให้มีการตั้งคณะกรรมการร่างแก้รัฐธรรมนูญ ๓๔ คน ว่าเป็นเรื่องที่ดี ที่วิปรัฐบาลมีความชัดเจนในเรื่องนี้ โดยส่วนตัวสนับสนุนแนวทางตั้ง ส.ส.ร. มากกว่าแนวทาง คอ.นธ. อย่างไรก็ตาม รัฐบาลพยายามใช้ประโยชน์จากกรรมาธิการปรองดอง ดังนั้น น่าจะมีการปรึกษาหารือกันว่า ส.ส.ร .จะออกมาอย่างไรถึงจะเป็นที่ยอมรับได้ เช่น จะมาจากกลุ่มอาชีพ หรือจะมาจากการเลือกตั้งโดยตรง ส่วนใหญ่จะเสนอว่าให้มาจากจังหวัดละคนซึ่งไม่เกี่ยวกับพรรคการเมือง แต่หากมีการเลือกตั้ง ส.ส.ร.โดยตรงในพื้นที่ ก็เป็นเรื่องยากที่จะกีดกันบทบาทของนักการเมือง เช่น สมมติเลือกตั้งที่อุดรธานีคนที่อยากเป็นก็จะวิ่งเข้าพรรคเพื่อไทยหรือไปที่จังหวัดนครศรีธรรมราชก็จะวิ่งเข้าพรรคประชาธิปัตย์ แม้ว่าทุกครั้งเราจะบอกว่าเป็นการลงแบบอิสระแต่จะมีบทบาทของพรรคการเมืองเข้าไปเกี่ยวข้องอย่างปฏิเสธได้ยากในทางปฏิบัติ
ครับ เกมเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญยังคงเป็นเรื่องที่ร้อนสำหรับพรรคการเมืองไปอีกระยะหนึ่ง และเป็นที่สังเกตว่าเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญนี้ยังไม่มีแววว่านายอุกฤษจะยอมถอยง่ายๆ เสียด้วย
นายอุกฤษ กล่าวว่า คอ.นธ. ไม่ได้ขัดรัฐธรรมนูญตามที่มีการวิจารณ์กัน และยืนยันว่าไม่เห็นด้วยกับการแก้รัฐธรรมนูญมาตรา ๒๙๑ เพื่อตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญ (ส.ส.ร.) มายกร่างรัฐธรรมนูญ ส่วนข้อเสนอให้ส.ส.ร. มาจาก ๗๗ จังหวัดนั้น ถามว่าประชาชนในจังหวัดต่างๆ มีจำนวนเท่ากันหรือไม่ เรื่องดังกล่าวขัดกับหลักการความเสมอภาค เพราะแต่ละจังหวัดประชากรไม่เท่ากัน อีกทั้งคนที่จะแก้รัฐธรรมนูญไม่เคยอ่านรัฐธรรมนูญแม้แต่มาตราเดียว เหมือนสร้างบ้านเลือกคนจาก ๗๗ จังหวัด จังหวัดละ ๑ คน มาสร้างแทนที่จะเป็นผู้มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ทั้งนี้รายชื่อคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ ๓๔ คน ที่ตนเสนอเป็นเพียงตุ๊กตาที่อยู่ในใจ เนื่องจากเห็นว่าคนเหล่านี้เป็นนักรัฐธรรมนูญ ส่วนรัฐบาลจะเลือกกี่คนเป็นเรื่องของรัฐบาล แต่มีเงื่อนไขว่าอย่าไปเลือกกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งมาครอบงำประชาชน และขอเสนอให้มีการถ่ายทอดสดทางโทรทัศน์และวิทยุระหว่างการพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญทุกนัด และไม่จำเป็นต้องแก้ไขให้เสร็จภายใน ๖๐ วัน สามารถขยายเวลาได้ เมื่อยกร่างเสร็จก็ส่งเรื่องเข้าสภาเพื่อรับหลักการตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญแปรญัตติตามสัดส่วน ส.ส. ส.ว.หรือบุคคลภายนอก ระหว่างแปรญัตติให้ถ่ายทอดสดทางโทรทัศน์เช่นกัน
นอกจากนี้นายอุกฤษยังกล่าวว่า ระหว่างแปรญัตติ ประชาชนสามารถเข้าชื่อเสนอร่างรัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขเพิ่มเติมเข้ามาได้ โดยพิจารณาควบคู่ไปกับฉบับของรัฐบาล เมื่อแปรญัตติเสร็จแล้วก็ลงมติตามวาระสาม ถ้าผ่านความเห็นชอบก็ทำประชามติทั่วประเทศ แต่หากเลือก ส.ส.ร. มายกร่างรัฐธรรมนูญเท่ากับมัดมือมัดเท้า ส.ส. ว่าจะรับร่างหรือไม่ เพราะโยนหน้าที่ให้ผู้ไม่เคยเปิดรัฐธรรมนูญอ่านมาเขียนแบบแปลนบ้านให้ และการตั้ง ส.ส.ร. แต่ละครั้งเสียค่าใช้จ่ายจำนวนมาก เช่น การตั้ง ส.ส.ร. ปี ๒๕๕๐ มีการตั้งงบประมาณสูงถึง ๑,๔๘๐ ล้านบาท ใช้จ่ายจริง ๑,๑๖๓ ล้านบาท แต่วิธีของตน จะขอให้ผู้ได้รับเลือกไม่รับค่าตอบแทน ให้เสียสละมาทำงาน อีกทั้ง ส.ส.ร. ชุดที่ผ่านมามีการตั้งงบให้ไปดูงานต่างประเทศ ๒๐ ล้านบาท ไม่รู้ไปดูงานประเทศใดถึงได้รัฐธรรมนูญไม่เข้าหลักนิติธรรม
นายอุกฤษกล่าวว่าจะส่งข้อเสนอของ คอ.นธ. ไปให้นายกรัฐมนตรี แต่ตนจะไม่ไปพบนายกฯ ด้วยตนเอง มีแต่นายกฯ ต้องมาขอข้อมูลตน และยืนยันว่าไม่เคยติดต่อรับนโยบายจากนายกฯ คนปัจจุบัน หรืออดีตนายกฯ คนใด ไม่มีใครสั่งนายอุกฤษได้ ใครบอกว่าสั่งได้ให้แสดงตนออกมา และตนไม่มีความเกี่ยวข้องกับพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี แต่ความเป็นธรรมในบ้านเมืองจะกล่าวหาใครต้องพูดด้วยเหตุผล ตอนที่ตั้ง คอ.นธ. ได้ขอให้คณะกรรมการชุดนี้มีความเป็นอิสระ พ.ต.ท.ทักษิณ ไม่ได้ขอให้ตั้ง ตนเคยเป็นอาจารย์สอนหนังสือ พ.ต.ท.ทักษิณ ที่โรงเรียนนายร้อยตำรวจ อาจารย์จะไปฟังคำสั่งลูกศิษย์ได้อย่างไร ตนได้รับตำแหน่งต่างๆ มาอย่างมีเกียรติและศักดิ์ศรี
โฆษกพรรคเพื่อไทยได้แถลงภายหลังการประชุมพรรคว่า แม้พรรคยังไม่มีข้อสรุปเป็นมติ แต่เสียงส่วนใหญ่เห็นควรว่าต้องแก้รัฐธรรมนูญมาตรา ๒๙๑ เพื่อให้มี ส.ส.ร. ส่วนรายละเอียดจะต้องหารือกันอีกครั้งเพื่อให้ได้แนวทางที่ตกผลึก
นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ผู้นำฝ่ายค้านและหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์กล่าวถึงกรณีที่วิปรัฐบาลมีมติแก้รัฐธรรมนูญ ๒๙๑ เพื่อให้มีการตั้ง ส.ส.ร. ซึ่งสวนทางกับแนวทางของ คอ.นธ. ที่เสนอให้มีการตั้งคณะกรรมการร่างแก้รัฐธรรมนูญ ๓๔ คน ว่าเป็นเรื่องที่ดี ที่วิปรัฐบาลมีความชัดเจนในเรื่องนี้ โดยส่วนตัวสนับสนุนแนวทางตั้ง ส.ส.ร. มากกว่าแนวทาง คอ.นธ. อย่างไรก็ตาม รัฐบาลพยายามใช้ประโยชน์จากกรรมาธิการปรองดอง ดังนั้น น่าจะมีการปรึกษาหารือกันว่า ส.ส.ร .จะออกมาอย่างไรถึงจะเป็นที่ยอมรับได้ เช่น จะมาจากกลุ่มอาชีพ หรือจะมาจากการเลือกตั้งโดยตรง ส่วนใหญ่จะเสนอว่าให้มาจากจังหวัดละคนซึ่งไม่เกี่ยวกับพรรคการเมือง แต่หากมีการเลือกตั้ง ส.ส.ร.โดยตรงในพื้นที่ ก็เป็นเรื่องยากที่จะกีดกันบทบาทของนักการเมือง เช่น สมมติเลือกตั้งที่อุดรธานีคนที่อยากเป็นก็จะวิ่งเข้าพรรคเพื่อไทยหรือไปที่จังหวัดนครศรีธรรมราชก็จะวิ่งเข้าพรรคประชาธิปัตย์ แม้ว่าทุกครั้งเราจะบอกว่าเป็นการลงแบบอิสระแต่จะมีบทบาทของพรรคการเมืองเข้าไปเกี่ยวข้องอย่างปฏิเสธได้ยากในทางปฏิบัติ
ครับ เกมเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญยังคงเป็นเรื่องที่ร้อนสำหรับพรรคการเมืองไปอีกระยะหนึ่ง และเป็นที่สังเกตว่าเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญนี้ยังไม่มีแววว่านายอุกฤษจะยอมถอยง่ายๆ เสียด้วย
