คอลัมน์ “มุมจีน” ASTVผู้จัดการออนไลน์ ได้คัดเลือก 10 เหตุการณ์ 10 ภาพ แห่งปี 2012 เพื่อสะท้อนสถานการณ์จีนวันนี้ ที่ได้ไต่ขึ้นมามีขนาดเศรษฐกิจใหญ่อันดับสองของโลก รองจากสหรัฐอเมริกา วิทยาการเทคโนโลยี ก้าวไกลไปหลายขุม แต่ก็ยังมีความขัดแย้งภายในสังคมในหลายด้าน ที่ต้องลุ้นกันต่อไปว่า จีนจะสามารถคลี่คลายปัญหาและก้าวสู่มหาอำนาจแห่งศตวรรษที่ 21 อย่างงดงามเพียงใด
1) พญามังกรถ่ายโอนอำนาจการนำสู่รุ่นที่ 6... การประชุมสมัชชพรรคคอมมิวนิสต์จีนเต็มคณะครั้งที่ 18 ระหว่างวันที่ 7-14 พ.ย. ได้รับรองการถ่ายโอนอำนาจผู้นำรุ่นใหม่ ได้แก่ การรับรองสมาชิกกรมการประจำของพรรคฯ 7 ตำแหน่ง โดยสี จิ้นผิง ขึ้นเป็นเลขาธิการใหญ่ และประธานคณะกรรมการการทหาร แทนหู จิ่นเทา สีจะขึ้นเป็นประธานาธิบดีอย่างเป็นทางการในเดือนมี.ค.ปีหน้า เป็นผู้นำการปกครองประเทศจีนระหว่าง 10 ปีข้างหน้า
2) อื้อฉาวครั้งสะท้านพิภพ... กรณีอื้อฉาวระหว่างพวกพ้องของนายปัว ซีไหล-หวัง ลี่จวิน-กู่ ไคไหล เริ่มแดงออกมาเมื่อนายหวัง ลี่จวิน รองนายกเทศมนตรีและเจ้ากรมตำรวจมหานครฉงชิ่ง ได้แตกหักกับปั๋ว และหลบหนีไปยังสถานกงสุลมะกันเมืองเฉิงตูในวันที่ 6 ก.พ. และได้เปิดโปงความฟอนเฟะของผู้นำจีน เรื่องอื้อฉาวของปั๋ว ซีไหล ก็ถูกขุดคุ้ย และหนึ่งในนั้นคือ คดีฆาตกรรมนายนีล เฮยวู้ดคู่หุ้นส่วนชาวอังกฤษของครอบครัวปั๋ว ผลไต่สวนระบุ ฆาตกรคือภรรยาของปั๋วคือ นางกู่ ไคไหล นางกู่ ถูกตัดสินโทษประหารชีวิต โดยรอลงอาญาสองปี ส่วนปั๋ว ซีไหล ถูกปลดจากตำแหน่งการเมืองหมดสิ้น ทั้งเลขาธิการพรรคฯแห่งฉงชิ่ง ผู้แทนรัฐสภา คณะกรรมการกรมการเมืองสำรอง และสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ ในความผิดละเมิดวินัยของพรรคฯอย่างร้ายแรง คอรัปชั่น เป็นต้น
ส่วนหวัง ลี่จวิน มือขวาของปั๋ว ถูกพิพากษาจำคุก 15 ปี ฐานทุจริตต่อหน้าที่และเลี่ยงการบังคับใช้กฎหมายเพื่อผลประโยชน์ส่วนตน ตลอดจนคอรัปชั่น
3) เลือกตั้งที่อูข่าน... ผู้นำนักปฏิรูปชนะการเลือกตั้งคณะกรรมการบริหารหมู่บ้านอูข่าน มณฑลก่วงตง (กวางตุ้ง) เมื่อวันที่ 3 มี.ค. การเลือกตั้งเกิดขึ้นหลังจากที่กลุ่มชาวบ้านลุกฮือประท้วงเจ้าหน้าที่กรณีเจ้าหน้าที่รัฐยักยอกนำที่ดินที่เป็นกรรมสิทธิร่วมของชุมชน ชาวบ้านต่อสู้ยิบตาเป็นเวลานับเดือนจากช่วงเดือนก.ย. จนบานปลายเป็นจลาจลในเดือนธ.ค. 2554 ในที่สุดเจ้าหน้าที่ก็ยอมประนีประนอม และให้จัดการเลือกตั้งคณะกรรมการบริหารปกครองหมู่บ้านใหม่
การเลือกตั้งที่หมู่บ้านอูข่านนี้ ได้กลายเป็นสัญลักษณ์การเคลื่อนไหวรณรรงค์ในเขตชนบท นับเป็นก้าวย่างและแบบอย่างประชาธิปไตยของกลุ่มรากหญ้าจีน
4) เหตุการณ์สุดสลด “บนแผ่นดินจีน” ...เหตุการณ์ลามะและชาวทิเบตจุดไฟเผาตัวตายอย่างน่าสะเทือนใจและน่าตะลึงพรึงเพริด จากข้อมูลของรัฐบาลพลัดถิ่นทิเบต ยอดผู้จุดเพลิงเผาตัวเอง เพื่อประท้วงการปกครอง ที่กดขี่ข่มเหงของจีน นับตั้งแต่ปี 2552 มาจนถึงขณะนี้พุ่งสูงถึง 94 คนแล้ว และในจำนวนนี้มีผู้บาดเจ็บจากไฟคลอกเสียชีวิตไปแล้วอย่างน้อย 77 คน
5) เหตุวุ่นวายที่น่าวิตกสุด... ชาวเมืองหนิงปัวนับพันประท้วง ต่อต้านอภิมหาโครงการปิโตรเคมี PX ที่จะปล่อยสารพิษสู่อากาศ ชาวหนิงปัวประท้วงนานสองสัปดาห์ในเดือนต.ค. จนเกิดเหตุรุนแรง ทางการได้ระดมเจ้าหน้าที่หน่วยปรามจลาจลสลายการประท้วง มีการจับกุมผู้ประท้วงเกือบร้อยคน กรณีวุ่นวายจากการประท้วงเจ้าหน้าที่รัฐของประชาชนจีนขยายวงทั่วประเทศ ตัวเลขจากบางแหล่งระบุ เกิดกรณีคล้ายคลึงนี้ ราว 300,000 กรณีในแต่ละปี
6) รอยร้าวฮ่องกง-จีนขยายใหญ่... ปี 2555 นี้ เป็นปีที่ความขัดแย้งระหว่างชาวฮ่องกงกับแผ่นดินใหญ่ พุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ จากหัวปียันท้ายปี จากเดือนก.พ. ชาวฮ่องกงกลุ่มหนึ่งลงขันซื้อโฆษณาเต็มหน้าหนังสือพิมพ์ต่อต้านชาวจีน เปรียบคนจีนเป็น “ตั๊กแตน” สูบทรัพยากร โดยยกสถิติเมื่อปีที่แล้ว(2554) ระบุว่า แม่จากแผ่นดินใหญ่ 40,000 รายคลอดลูกที่ฮ่องกงหวังได้สิทธิ์พลเมือง รัฐบาลฮ่องกงต้องแบ่งงบฯเลี้ยงดูเด็กที่ทั้งพ่อแม่เป็นชาวจีนจำนวนมหาศาล
หลังจากฉลองครบรอบ 15 ปี ที่ฮ่องกงกลับสู่การปกครองจีนในวันที่ 1 ก.ค. ชาวฮ่องกงก็ประท้วงใหญ่ต่อต้านหลักสูตรการศึกษาแห่งชาติ ซึ่งได้กำหนดหนังสือ “The China Model” เป็นตำราในวิชาภาคบังคับระดับอนุบาล-ประถมศึกษาภายในปี 2558 และระดับมัธยมศึกษาในปี 2559 เพื่อส่งเสริมความตื่นตัวความเป็นชาติ และบ่มเพาะความรักชาติ แต่ชาวฮ่องกงมองรัฐบาลจีนผลักดัน”หลักสูตรรักชาติ” นี้เพื่อล้างสมองของเด็กๆฮ่องกง ในเดือนก.ย.ชาวฮ่องกงหลายหมื่นผนึกกำลังกันต่อต้านหลักสูตรฯนี้
ชาวฮ่องกงยังคับแค้นกรณีที่พ่อค้าแม่ค้าจากแผ่นดินใหญ่ แห่ทะลักเข้ามากว้านซื้อสินค้าอุปโภคบริโภคในฮ่องกง กลับไปขายบนแผ่นดินใหญ่ โดยหลีกเลี่ยงภาษีนำเข้า ส่งผลให้ราคาสินค้าในฮ่องกงแพงขึ้นอย่างฉับพลัน ความคับแค้นของชาวฮ่องกงสูงกระทั่ง กลุ่มประท้วงจัดการชุมนุมใหญ่กลางเดือนก.ย. มีผู้ประท้วงกลุ่มหนึ่งได้ชู “ธงอาณานิคมฮ่องกงของอังกฤษ” ขึ้นมาเป็นสัญลักษณ์เพื่อแสดงความไม่พอใจการปกครองของรัฐบาลปักกิ่ง
7) เรือบรรทุกเครื่องบินจีนลำแรกเข้าประจำการ...เรือบรรทุกเครื่องบินลำแรกของจีน ซึ่งเปลี่ยนชื่อเดิม “วาร์ยัก” เป็น “เหลียวหนิง” เข้าประจำการกองทัพเมื่อวันที่ 25 ก.ย. นับเป็นความก้าวหน้าใหญ่ในการขยานแสนยานุภาพกองทัพปลดแอกประชาชนจีน
8) ศึกชิงเกาะจีน ญี่ปุ่น...กรณีพิพาทกรรมสิทธิเหนือหมู่เกาะในทะเลตะวันออก ที่จีนเรียก “เตี้ยวอี๋ว์” ญี่ปุ่นเรียก “เซนกากุ” เริ่มระอุจากเดือนก.ค. เมื่อรัฐบาลแดนปลาดิบประกาศซื้อเกาะเล็กเกาะน้อยในหมู่เกาะพิพาทนี้ ฝ่ายคู่กรณีจีนก็โกรธเป็นฟืนเป็นไฟ คลื่นประชาชนจีนแห่เดินขบวนประท้วงทั่วประเทศต้นเดือนก.ย. กลุ่มธุรกิจทั้งโรงงานผลิตสินค้า ห้างร้าน และอื่นๆที่เป็นของญี่ปุ่น ตกเป็นเป้าโจมตี บางแห่งบานปลายเป็นจลาจล แม้การต่อต้านญี่ปุ่นในหมู่ประชาชนจีนจบสิ้นแล้ว แต่กองทัพสองฝ่ายก็ยังคุมเชิงกันโดยต่างฝ่ายระดมเรือรบสรรพาวุธ ข่มขู่กันรอบหมู่เกาะเจ้าปัญหา
9) ปฏิบัติการเสินโจว 9 ลุล่วง พร้อมแจ้งเกิดนักบินอวกาศหญิงคนแรกของจีน จีนส่งเสินโจว 9 สู่อวกาศเมื่อวันที่ 16 มิ.ย. และประสบความสำเร็จในการเชื่อมต่อโมดูลอวกาศเทียนกง 1 โดยเทคโนโลยีการเชื่อมต่อยาน หรือเทียบยานในอวกาศนี้ เป็นก้าวสำคัญของการจัดตั้งสถานีอวกาศ นักบินอวกาศหญิงคนแรกของประเทศจีน คือ หลิว หยัง ยังได้แจ้งเกิดในปฏิบัติการเสินโจว 9 นี้ เธอเป็นหนึ่งในกลุ่มนักบินอวกาศสามคนที่ได้ใช้ชีวิตทำการทดลองในเทียนกง 1 เป็นเวลา 13 วัน
10) นักเขียนรางวัลโนเบลคนแรกของประเทศจีน...เมื่อวันที่ 11 ต.ค. ราชบัณฑิตสถานแห่งสวีเดนได้ประกาศมอบรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมประจำปี 2012 ให้แก่นักเขียนจีน คือ “มั่วเหยียน” ผลงานเขียนรางวัลโนเบลของมั่วเหยียน เป็นงานเขียนแนวลัทธิสัจจนิยม ที่ผสนผสานด้วยแนวการเขียนเรื่องเล่า เรื่องประวัติศาสตร์ และงานเขียนร่วมสมัย มั่วเหยียนมีชื่อเป็นที่รู้จักจาก Red Sorghum ที่ผู้กำกับดัง จาง อี้โหมว ได้นำนวนิยายเรื่องนี้ดัดแปลงทำภาพยนตร์ชื่อเดียวกัน
1) พญามังกรถ่ายโอนอำนาจการนำสู่รุ่นที่ 6... การประชุมสมัชชพรรคคอมมิวนิสต์จีนเต็มคณะครั้งที่ 18 ระหว่างวันที่ 7-14 พ.ย. ได้รับรองการถ่ายโอนอำนาจผู้นำรุ่นใหม่ ได้แก่ การรับรองสมาชิกกรมการประจำของพรรคฯ 7 ตำแหน่ง โดยสี จิ้นผิง ขึ้นเป็นเลขาธิการใหญ่ และประธานคณะกรรมการการทหาร แทนหู จิ่นเทา สีจะขึ้นเป็นประธานาธิบดีอย่างเป็นทางการในเดือนมี.ค.ปีหน้า เป็นผู้นำการปกครองประเทศจีนระหว่าง 10 ปีข้างหน้า
2) อื้อฉาวครั้งสะท้านพิภพ... กรณีอื้อฉาวระหว่างพวกพ้องของนายปัว ซีไหล-หวัง ลี่จวิน-กู่ ไคไหล เริ่มแดงออกมาเมื่อนายหวัง ลี่จวิน รองนายกเทศมนตรีและเจ้ากรมตำรวจมหานครฉงชิ่ง ได้แตกหักกับปั๋ว และหลบหนีไปยังสถานกงสุลมะกันเมืองเฉิงตูในวันที่ 6 ก.พ. และได้เปิดโปงความฟอนเฟะของผู้นำจีน เรื่องอื้อฉาวของปั๋ว ซีไหล ก็ถูกขุดคุ้ย และหนึ่งในนั้นคือ คดีฆาตกรรมนายนีล เฮยวู้ดคู่หุ้นส่วนชาวอังกฤษของครอบครัวปั๋ว ผลไต่สวนระบุ ฆาตกรคือภรรยาของปั๋วคือ นางกู่ ไคไหล นางกู่ ถูกตัดสินโทษประหารชีวิต โดยรอลงอาญาสองปี ส่วนปั๋ว ซีไหล ถูกปลดจากตำแหน่งการเมืองหมดสิ้น ทั้งเลขาธิการพรรคฯแห่งฉงชิ่ง ผู้แทนรัฐสภา คณะกรรมการกรมการเมืองสำรอง และสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ ในความผิดละเมิดวินัยของพรรคฯอย่างร้ายแรง คอรัปชั่น เป็นต้น
ส่วนหวัง ลี่จวิน มือขวาของปั๋ว ถูกพิพากษาจำคุก 15 ปี ฐานทุจริตต่อหน้าที่และเลี่ยงการบังคับใช้กฎหมายเพื่อผลประโยชน์ส่วนตน ตลอดจนคอรัปชั่น
3) เลือกตั้งที่อูข่าน... ผู้นำนักปฏิรูปชนะการเลือกตั้งคณะกรรมการบริหารหมู่บ้านอูข่าน มณฑลก่วงตง (กวางตุ้ง) เมื่อวันที่ 3 มี.ค. การเลือกตั้งเกิดขึ้นหลังจากที่กลุ่มชาวบ้านลุกฮือประท้วงเจ้าหน้าที่กรณีเจ้าหน้าที่รัฐยักยอกนำที่ดินที่เป็นกรรมสิทธิร่วมของชุมชน ชาวบ้านต่อสู้ยิบตาเป็นเวลานับเดือนจากช่วงเดือนก.ย. จนบานปลายเป็นจลาจลในเดือนธ.ค. 2554 ในที่สุดเจ้าหน้าที่ก็ยอมประนีประนอม และให้จัดการเลือกตั้งคณะกรรมการบริหารปกครองหมู่บ้านใหม่
การเลือกตั้งที่หมู่บ้านอูข่านนี้ ได้กลายเป็นสัญลักษณ์การเคลื่อนไหวรณรรงค์ในเขตชนบท นับเป็นก้าวย่างและแบบอย่างประชาธิปไตยของกลุ่มรากหญ้าจีน
4) เหตุการณ์สุดสลด “บนแผ่นดินจีน” ...เหตุการณ์ลามะและชาวทิเบตจุดไฟเผาตัวตายอย่างน่าสะเทือนใจและน่าตะลึงพรึงเพริด จากข้อมูลของรัฐบาลพลัดถิ่นทิเบต ยอดผู้จุดเพลิงเผาตัวเอง เพื่อประท้วงการปกครอง ที่กดขี่ข่มเหงของจีน นับตั้งแต่ปี 2552 มาจนถึงขณะนี้พุ่งสูงถึง 94 คนแล้ว และในจำนวนนี้มีผู้บาดเจ็บจากไฟคลอกเสียชีวิตไปแล้วอย่างน้อย 77 คน
5) เหตุวุ่นวายที่น่าวิตกสุด... ชาวเมืองหนิงปัวนับพันประท้วง ต่อต้านอภิมหาโครงการปิโตรเคมี PX ที่จะปล่อยสารพิษสู่อากาศ ชาวหนิงปัวประท้วงนานสองสัปดาห์ในเดือนต.ค. จนเกิดเหตุรุนแรง ทางการได้ระดมเจ้าหน้าที่หน่วยปรามจลาจลสลายการประท้วง มีการจับกุมผู้ประท้วงเกือบร้อยคน กรณีวุ่นวายจากการประท้วงเจ้าหน้าที่รัฐของประชาชนจีนขยายวงทั่วประเทศ ตัวเลขจากบางแหล่งระบุ เกิดกรณีคล้ายคลึงนี้ ราว 300,000 กรณีในแต่ละปี
6) รอยร้าวฮ่องกง-จีนขยายใหญ่... ปี 2555 นี้ เป็นปีที่ความขัดแย้งระหว่างชาวฮ่องกงกับแผ่นดินใหญ่ พุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ จากหัวปียันท้ายปี จากเดือนก.พ. ชาวฮ่องกงกลุ่มหนึ่งลงขันซื้อโฆษณาเต็มหน้าหนังสือพิมพ์ต่อต้านชาวจีน เปรียบคนจีนเป็น “ตั๊กแตน” สูบทรัพยากร โดยยกสถิติเมื่อปีที่แล้ว(2554) ระบุว่า แม่จากแผ่นดินใหญ่ 40,000 รายคลอดลูกที่ฮ่องกงหวังได้สิทธิ์พลเมือง รัฐบาลฮ่องกงต้องแบ่งงบฯเลี้ยงดูเด็กที่ทั้งพ่อแม่เป็นชาวจีนจำนวนมหาศาล
หลังจากฉลองครบรอบ 15 ปี ที่ฮ่องกงกลับสู่การปกครองจีนในวันที่ 1 ก.ค. ชาวฮ่องกงก็ประท้วงใหญ่ต่อต้านหลักสูตรการศึกษาแห่งชาติ ซึ่งได้กำหนดหนังสือ “The China Model” เป็นตำราในวิชาภาคบังคับระดับอนุบาล-ประถมศึกษาภายในปี 2558 และระดับมัธยมศึกษาในปี 2559 เพื่อส่งเสริมความตื่นตัวความเป็นชาติ และบ่มเพาะความรักชาติ แต่ชาวฮ่องกงมองรัฐบาลจีนผลักดัน”หลักสูตรรักชาติ” นี้เพื่อล้างสมองของเด็กๆฮ่องกง ในเดือนก.ย.ชาวฮ่องกงหลายหมื่นผนึกกำลังกันต่อต้านหลักสูตรฯนี้
ชาวฮ่องกงยังคับแค้นกรณีที่พ่อค้าแม่ค้าจากแผ่นดินใหญ่ แห่ทะลักเข้ามากว้านซื้อสินค้าอุปโภคบริโภคในฮ่องกง กลับไปขายบนแผ่นดินใหญ่ โดยหลีกเลี่ยงภาษีนำเข้า ส่งผลให้ราคาสินค้าในฮ่องกงแพงขึ้นอย่างฉับพลัน ความคับแค้นของชาวฮ่องกงสูงกระทั่ง กลุ่มประท้วงจัดการชุมนุมใหญ่กลางเดือนก.ย. มีผู้ประท้วงกลุ่มหนึ่งได้ชู “ธงอาณานิคมฮ่องกงของอังกฤษ” ขึ้นมาเป็นสัญลักษณ์เพื่อแสดงความไม่พอใจการปกครองของรัฐบาลปักกิ่ง
7) เรือบรรทุกเครื่องบินจีนลำแรกเข้าประจำการ...เรือบรรทุกเครื่องบินลำแรกของจีน ซึ่งเปลี่ยนชื่อเดิม “วาร์ยัก” เป็น “เหลียวหนิง” เข้าประจำการกองทัพเมื่อวันที่ 25 ก.ย. นับเป็นความก้าวหน้าใหญ่ในการขยานแสนยานุภาพกองทัพปลดแอกประชาชนจีน
8) ศึกชิงเกาะจีน ญี่ปุ่น...กรณีพิพาทกรรมสิทธิเหนือหมู่เกาะในทะเลตะวันออก ที่จีนเรียก “เตี้ยวอี๋ว์” ญี่ปุ่นเรียก “เซนกากุ” เริ่มระอุจากเดือนก.ค. เมื่อรัฐบาลแดนปลาดิบประกาศซื้อเกาะเล็กเกาะน้อยในหมู่เกาะพิพาทนี้ ฝ่ายคู่กรณีจีนก็โกรธเป็นฟืนเป็นไฟ คลื่นประชาชนจีนแห่เดินขบวนประท้วงทั่วประเทศต้นเดือนก.ย. กลุ่มธุรกิจทั้งโรงงานผลิตสินค้า ห้างร้าน และอื่นๆที่เป็นของญี่ปุ่น ตกเป็นเป้าโจมตี บางแห่งบานปลายเป็นจลาจล แม้การต่อต้านญี่ปุ่นในหมู่ประชาชนจีนจบสิ้นแล้ว แต่กองทัพสองฝ่ายก็ยังคุมเชิงกันโดยต่างฝ่ายระดมเรือรบสรรพาวุธ ข่มขู่กันรอบหมู่เกาะเจ้าปัญหา
9) ปฏิบัติการเสินโจว 9 ลุล่วง พร้อมแจ้งเกิดนักบินอวกาศหญิงคนแรกของจีน จีนส่งเสินโจว 9 สู่อวกาศเมื่อวันที่ 16 มิ.ย. และประสบความสำเร็จในการเชื่อมต่อโมดูลอวกาศเทียนกง 1 โดยเทคโนโลยีการเชื่อมต่อยาน หรือเทียบยานในอวกาศนี้ เป็นก้าวสำคัญของการจัดตั้งสถานีอวกาศ นักบินอวกาศหญิงคนแรกของประเทศจีน คือ หลิว หยัง ยังได้แจ้งเกิดในปฏิบัติการเสินโจว 9 นี้ เธอเป็นหนึ่งในกลุ่มนักบินอวกาศสามคนที่ได้ใช้ชีวิตทำการทดลองในเทียนกง 1 เป็นเวลา 13 วัน
10) นักเขียนรางวัลโนเบลคนแรกของประเทศจีน...เมื่อวันที่ 11 ต.ค. ราชบัณฑิตสถานแห่งสวีเดนได้ประกาศมอบรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมประจำปี 2012 ให้แก่นักเขียนจีน คือ “มั่วเหยียน” ผลงานเขียนรางวัลโนเบลของมั่วเหยียน เป็นงานเขียนแนวลัทธิสัจจนิยม ที่ผสนผสานด้วยแนวการเขียนเรื่องเล่า เรื่องประวัติศาสตร์ และงานเขียนร่วมสมัย มั่วเหยียนมีชื่อเป็นที่รู้จักจาก Red Sorghum ที่ผู้กำกับดัง จาง อี้โหมว ได้นำนวนิยายเรื่องนี้ดัดแปลงทำภาพยนตร์ชื่อเดียวกัน
