เหยียนเหอ ผู้ได้รับการแต่งตั้งเป็นอาจารย์ของรัชทายาทผู้เป็นโอรสแห่งเหว้ยหลิงกง เดินทางไปหารือกับฉีว์ปั๋วอี้ว์ “นี่เป็นผู้ขาดคุณธรรมอย่างสิ้นเชิงโดยกมลสันดาน หากปล่อยให้รัชทายาทดำเนินการอย่างไร้กฎเกณฑ์ ก็จะนำอันตรายสู่แผ่นดิน หากพยายามแนะนำกฎเกณฑ์แก่พระองค์ ก็จะนำอันตรายสู่ตัวเอง พระองค์รู้แต่ความผิดของผู้อื่น แต่ไม่รู้ถึงความผิดของตัวเอง ข้าควรทำอย่างไรกับคนเยี่ยงนี้?”
“เป็นคำถามที่ดีมาก” ฉีว์ปั๋วอี้ว์กล่าว “พึงรอบคอบระวังระไว และตรวจสอบให้แน่ใจว่าตัวท่านเองไม่ผิดพลาดในการแสดงออกภายนอก สิ่งดีที่สุดคือดำเนินคล้อยตามไป และสำหรับภายในจิตใจของท่าน สิ่งดีที่สุดคือสร้างความกลมกลืนกับพระองค์ อย่างไรก็ตาม วิธีการทั้งสองนี้ก็มีอันตรายอยู่ ขณะที่ท่านดำเนินคล้อยตามไปนั้น อย่าได้ถลำตัวสู่การกระทำของพระองค์ และขณะที่ท่านสร้างความกลมกลืน ก็อย่าได้เตลิดไปไกลนัก หากการกระทำของท่านคล้อยตามไปถึงจุดที่ถูกชักนำให้เข้าร่วมกับพระองค์ เช่นนี้แล้ว ท่านก็จะพ่ายแพ้ ถูกทำลาย ถูกล้มล้าง กระทั่งคุกเข่ายอมจำนน หากจิตใจของท่านโอนอ่อนกลมกลืนไปกับพระองค์อย่างโจ่งแจ้ง เช่นนี้แล้ว ท่านก็จะถูกติฉิน ตำหนิติเตียน และประณาม หากพระองค์ปฏิบัติตัวอย่างเด็กน้อย ก็จงเป็นเด็กน้อยไปด้วย หากพระองค์ปฏิบัติตัวอย่างแปลกประหลาด ก็จงร่วมทางประหลาดนั้น หากปฏิบัติตัวอย่างบุ่มบ่ามเลินเล่อ ก็จงบุ่มบ่ามเลินเล่อตามไป ทำความเข้าใจพระองค์อย่างทะลุปรุโปร่ง และชักนำไปสู่หนทางอันถูกต้อง
“ท่านเคยได้ยินเรื่องตั๊กแตนตำข้าวที่แกว่งไกวขาอย่างเกรี้ยวกราดต่อหน้ารถม้าที่กำลังแล่นเข้ามา โดยหารู้ไม่ว่าไม่อาจหยุดมันได้ นี่เป็นการประเมินปัญญาความสามารถของตนสูงส่งเกินจริง พึงรอบคอบระวังระไว หากท่านรุกเร้าด้วยการแสดงสติปัญญาความสามารถอย่างล้นเหลือ ท่านก็จะตกอยู่ในอันตราย
“ท่านรู้หรือไม่ว่าผู้ฝึกเสือทำอย่างไร เขาไม่กล้าให้สัตว์เป็นๆแก่เสือกิน เนื่องจากกลัวว่ามันจะเรียนรู้รสชาติแห่งความดุร้ายจากการสังหาร เขาไม่กล้าให้สัตว์ทั้งตัวแก่มัน ด้วยกลัวว่ามันจะเรียนรู้รสชาติของความดุร้ายจากการฉีกกระชาก เขาจะเฝ้าประเมินความอยากกระหายของเสือและทำความเข้าใจอุปนิสัยอันดุร้ายของมันอย่างถ่องแท้ เหล่าเสือนั้นต่างสายพันธุ์กับมนุษย์ แต่ท่านก็ยังสามารถฝึกฝนมันให้เชื่องกับผู้ดูแลด้วยการคล้อยตามมันไป ผู้ที่ถูกสังหารนั้น คือผู้ที่ต่อต้านขัดขวางมัน
“ผู้รักม้าใช้ภาชนะอย่างดีรองรับมูล ใช้เปลือกหอยกาบรองรับปัสสาวะ แต่เมื่อแมลงวันมาไต่ตอมหรือมียุงมากัดม้า หากเขาไปตบมันในเวลาที่ไม่เหมาะสม เช่นนี้แล้ว มันก็จะกระชากบังเหียนจนเจ็บหัวและหน้าอก ผู้รักม้าพยายามใส่ใจดูแลอย่างถี่ถ้วน แต่ความรักของเขากลับนำไปสู่ความผิดพลาด ท่านจะสามารถวางเฉยได้หรือไม่?”
แปลเรียบเรียงตัดตอนจากหนังสือจวงจื่อ（庄子） บทที่สี่ โลกมนุษย์ （人间世）
