นิทานเซน : ยกขึ้นวางลง

(提起放下)

อุบาสกผู้หนึ่ง เดินทางมากราบอาจารย์เซนเจ้าโจว ทว่ามิได้นำของติดไม้ติดมือมาคารวะจึงเกิดความรู้สึกไม่สบายใจ เมื่อมาถึงได้กล่าวออกตัวว่า "ขออภัยพระอาจารย์ที่กระผมมามือเปล่า"

อาจารย์เซนเจ้าโจวมองอุบาสกผู้นั้น พลางกล่าวว่า "ในเมื่อมามือเปล่า ก็จงวางลงเถิด"

อุบาสกได้ฟังก็งุนงงสงสัย เอ่ยปากว่า "ท่านอาจารย์ กระผมบอกแล้วว่ามิได้นำอะไรติดตัวมา แล้วท่านจะให้วางสิ่งใดกันเล่า?"

อาจารย์เซนเจ้าโจวจึงบอกว่า "ถ้าเช่นนั้น เจ้าก็จงถือมันกลับไปด้วยเถิด"

อุบาสกยังคงไม่เข้าใจความนัย ถามว่า "กระผมไม่ได้เอาอะไรมา แล้วจะให้ถืออะไรกลับไป?"

อาจารย์เซนเจ้าโจวตอบว่า "เจ้าก็จงนำสิ่งที่เจ้าเรียกว่า 'ไม่มีอะไร' นั้นกลับไปอย่างไรล่ะ"

อุบาสกยิ่งฟังยิ่งไม่เข้าใจ ได้แต่เอ่ยพึมพำกับตัวเองว่า "เมื่อไม่มีอะไรแล้วจะถือได้อย่างไร?"

ยามนี้ อาจารย์เซนเจ้าโจวจึงเพียงผงกศีรษะเล็กน้อยเท่านั้น

ปัญญาเซน : เมื่อปล่อยวางจึงหลุดพ้น

ที่มา : หนังสือ 《禅的故事精华版》, 慕云居 เรียบเรียง, สำนักพิมพ์ 地震出版社, 2006.12, ISBN 7-5028-2995-4