อุบัติเหตุรถไฟจีน: แรงระเบิดจากการพัฒนาความทันสมัยที่ก่อความเสี่ยงทางสังคม

“อุบัติเหตุรถไฟความเร็วสูงชนท้ายที่เวินโจว ไม่ผิดอะไรกับแรงระเบิดของสถานการณ์การพัฒนาความทันสมัยของจีนวันนี้ ที่มีความเสี่ยงอันตรายตามติดเป็นเงา”

ในต้นสัปดาห์ กระแสข่าวอุบัติเหตุรถไฟความเร็วสูงได้ท่วมท้นเวทีสื่อจีน จากรายงานรถไฟความเร็วสูงขบวน D301 ที่วิ่งออกจากกรุงปักกิ่งมุ่งไปยังเป้าหมายปลายทางฝูโจว ได้ชนท้ายขบวนรถไฟความเร็วสูง D3115 ที่วิ่งออกจากหังโจวไปยังฝูโจว เมื่อคืนวันเสาร์ที่ 23 ก.ค. ที่เมืองเวินโจว มณฑลเจ้อเจียง จนถึงกลางสัปดาห์สื่อจีนอ้างตัวเลขผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุ 39 คน และบาดเจ็บประมาณ 200 คน

โฆษกกระทรวงรถไฟจีน นาย หวัง หย่งผิแถลงในวันที่ 24 ก.ค. ว่าจากความเข้าใจเบื้องต้นอุบัติครั้งนี้เกิดขึ้นโดยขบวนรถไฟ D3115 จอดนิ่งอยู่บนรางเพราะเครื่องเสียหลังจากที่ถูกฟ้าผ่า และขบวนรถไฟฯ D301 ก็ได้วิ่งมาชนท้าย (ซึ่งฟังดูเหมือน 'โทษฟ้าโทษฝน' ไปพลางๆก่อน) และว่าจะดำเนินการตรวจสอบอย่างถี่ถ้วนต่อไป

ในพลัน กระแสคำถามต่ออุบัติการณ์ที่ก่อโศกนาฏกรรมแก่ชาวจีนอีกครั้งนี้ ก็ได้ไหลบ่าท่วมหน้าสื่อและสังคมออนไลน์จีน แม้สื่อที่เป็นกระบอกเสียงของรัฐ ก็ดูจะสุดทน ต่างช่วงชิงกันรายงานทุกแง่มุมของเหตุการณ์ และข้อสงสัยต่างๆอย่างไม่ยั้ง โดยมีคำถามที่เสียดแทงใจผู้นำ ก็คือ “มันเป็นความผิดพลาดจาก 'มนุษย์ทำ' ”

บทวิจารณ์ชิ้นหนึ่งในหนังสือพิมพ์ประชาชน หรือพีเพิลเดลี่ ชี้อุบัติเหตุรถไฟความเร็วสูงครั้งนี้ ไม่ผิดอะไรกับแรงระเบิดของสถานการณ์การพัฒนาความทันสมัยของจีนวันนี้ ที่ได้สร้างความเสี่ยงอันตรายเป็นเงาตามตัว

จากอุบัติเหตุช็อกโลกอย่างรถไฟความเร็วสูงชนท้ายในคืนวันเสาร์ที่ 23 ก.ค. จากเหตุไฟไหม้รถขนส่งผู้โดยสารถึงน้ำท่วมเหมือง บันไดเลื่อนเคลื่อนตัวย้อนกลับถึงสะพานหักพังทลายลงมา ประชาชนสังเวยชีวิตกันอย่างอนาถ เป็นข่าวให้เห็นอย่างแทบจะเรียกได้ว่าไม่เว้นวัน เหตุการณ์เหล่านี้คือสัญญาณเตือนภัย “ความเสี่ยงทางสังคม”

หนังสือพิมพ์ประชาชนจีนยังได้เปรียบ จีนวันนี้เหมือนถูกห่อหุ้มอยู่ใน “แคปซูลแห่งความเสี่ยง” ย่นย่อกระบวนการพัฒนานับร้อยปีของชาติตะวันตกไว้ในชั่วเวลาไม่กี่สิบปีมานี้ พร้อมทั้งย่นย่ออัดแน่นไปด้วยความเสี่ยงของการพัฒนาในแต่ละด้าน ทั้งการพัฒนาเขตเมือง การพัฒนาอุตสาหกรรม การพัฒนาสารสนเทศ การพัฒนาความทันสมัยเหล่านี้ได้สร้าง 'วัฒนธรรมความเจริญ' แก่มนุษย์ ขณะเดียวกัน ก็เกิด 'ความเสี่ยงในวัฒนธรรมความเจริญ' อย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงตามมา มีเพียงจิตสำนึกต่อความเสี่ยงที่เพียงพอ และการเตรียมมาตรการตอบโต้ที่เพียงพอเท่านั้น ที่อาจสร้าง “เกราะป้องกันความเสี่ยง” ที่แข็งแกร่งในยุคการพัฒนาอย่างรวดเร็วเช่นนี้

วิศวกรและผู้คิดค้นประดิษฐ์เครื่องยนต์เครื่องบินเจ็ทชาวเยอรมนี-อเมริกัน Hans von Ohain ระบุเบื้องหลังการเกิดอุบัติเหตุร้ายแรงครั้งหนึ่งๆ ไว้ว่าจะมีเหตุการณ์เล็กๆ 29 ครั้ง และเค้าลาง 300 ครั้ง รวมทั้งจุดบกพร่องแฝงเร้นนับ 1,000 จุด คำกล่าวสั้นๆนี้ลึกซึ้ง และได้กลายมาเป็นแง่คิดมาตรการความปลอดภัยในอุตสาหกรรมวงกว้าง

หลังจากที่เกิดเหตุรถไฟความเร็วสูงชนท้าย รองนายกรัฐมนตรีจีน นาย จัง เต๋อเจียง ได้รุดไปยังที่เกิดเหตุ และได้ย้ำว่า “จะดำเนินการตรวจสอบสาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุอย่างถี่ถ้วน เพื่อแสดงความรับผิดชอบและชดเชยแก่สังคม”

อย่างไรก็ตาม การพิสูจน์ถึงน้ำคำของรัฐบาลนั้นอยู่ที่เรียนรู้และใช้บทเรียน ตรวจสอบสาเหตุอย่างแท้จริง อุดรูรั่วต่างๆ ชดเชย มีเพียงการกระทำเหล่านี้เท่านั้น ที่อาจเรียกได้ว่ารับผิดชอบต่อเหยื่อผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บ และรับผิดชอบต่อความปลอดภัยสาธารณะ

เมื่อไม่นานมานี้ เกิดอุบัติเหตุใหญ่ในจีนหลายครั้ง และรัฐบาลก็ได้ออกมาแถลงเรียกร้องมาตรการหลีกเลี่ยงอุบัติเหตุ ลั่นสัญญาปกป้องชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน การแถลงดังกล่าวได้เตือนเจ้าหน้าที่ทุกหน่วยงานว่า จีนกำลังเผชิญ “สังคมแห่งความเสี่ยง” ขณะที่รัฐบาลชูอุดมคติการปกครอง “ยกคนเป็นใจกลางหลัก” ดังนั้น เจ้าหน้าที่จะต้องมีสำนึกแห่งความเสี่ยงสูงอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน ขณะที่รถไฟวิ่งบนรางด้วยความเร็วราวเหาะเหิน ระบบต่างๆก็ต้องท่วงทันกัน? ขณะที่ตึกระฟ้าก่อตัวสูงทำสถิติใหม่ไม่หยุดยั้ง มาตรการปก้องและรักษาชีวิตก็ต้องเติบโตไปพร้อมกัน? เมื่อสะพานทอดยาวออกไปอย่างไม่ครั่นคร้าม ระดับการตรวจสอบและคุณภาพก็ต้องทวีสูงเช่นกัน? จีนภาคภูมิใจ เมื่อส่ง “ฉังเอ๋อ” ออกท่องดวงจันทร์ เมื่อส่ง ยานสำรวจใต้ทะเล 'เจียวหลง' ดำสู่ทะเลลึก หากจีนยังสามารถรับรองความปลอดภัยสาธารณะ ก็จะยิ่งก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว?

เผย 5 ข้อสงสัยเหตุรถไฟฯชนท้าย ผู้เชี่ยวชาญจีนชี้ระบบหละหลวม

5 คลิปสลด อุบัติเหตุรถไฟหัวกระสุนจีนฯ ที่เวินโจว