《进退之道》
ณ วัดมังกรพยัคฆ์ เหล่าลูกศิษย์วัดพากันล้อมวงช่วยกันวาดภาพการต่อสู้ระหว่างมังกรและพยัคฑ์ที่อยู่บนผนังวัด โดยในภาพ มังกรกำลังตีลังกาลงมาจากก้อนเมฆ ส่วนพยัคฆ์บนยอดเขาก็กำลังเผ่นโผนโจนทะยานขึ้นไป
ขณะนั้นอาจารย์เซนชย่าเฝิงเดินผ่านมา เหล่าศิษย์จึงขอร้องให้ท่านอาจารย์วิจารณ์ภาพดังกล่าวให้เป็นวิทยาทาน
อาจารย์เซนชย่าเฝิงพินิจพิเคราะห์ภาพบนฝาผนังอยู่ครู่หนึ่ง จึงกล่าวว่า "โครงร่างภายนอกของมังกรและพยัคฆ์นั้นพวกเจ้าวาดได้ไม่เลว ทว่าไม่สามารถสะท้อนลักษณะเด่นของสัตว์ทั้งสองออกมาได้ดีเท่าที่ควร เนื่องเพราะโดยธรรมชาติ เมื่อมังกรตั้งท่าโจมตี ส่วนหัวจะต้องหดกลับไปด้านหลังก่อน ส่วนพยัคฆ์เมื่อเตรียมตัวกระโจน ก็ต้องย่อตัวลงต่ำก่อนเช่นกัน หากมังกรยิ่งหดหัวมากเท่าไหร่ พยัคฆ์กดลำตัวต่ำเตี้ยเรี่ยดินเพียงใด ทั้งสองก็จะสามารถเคลื่อนที่ได้เร็วขึ้นและกระโจนได้สูงขึ้นมากเท่านั้น
เมื่อเหล่าศิษย์เซนได้ฟังคำจำแนกแยกแยะของอาจารย์ล้วนยอมรับนับถือ ศิษย์ผู้หนึ่งเอ่ยปากว่า "ท่านอาจารย์วิเคราะห์ได้อย่างแจ่มแจ้ง พวกเราวาดภาพหัวมังกรยื่นเกินไป และพยัคฆ์ก็โก่งตัวสูงเกินควร เมื่อวาดเสร็จแม้งดงามแต่กลับรู้สึกว่าไม่สมบูรณ์"
ในตอนนั้นเอง อาจารย์เซนชย่าเฝิงจึงกล่าวว่า "การศึกษาเซนก็เป็นเช่นเดียวกัน ประเมินตนเองด้วยความอ่อนน้อมสำรวมเสียก่อน จึงจะสามารถเข้าใจธรรมมะได้ลึกซึ้งกว่าเดิม"
ที่มา : หนังสือ 《一日一禅》, 东方闻睿 เรียบเรียง, สำนักพิมพ์ 中国电影出版史, 2004.8, ISBN 7-106-02204-7
