พลิกวิกฤต“สังคมสูงวัย”เป็นโอกาสทอง นักธุรกิจแห่ลงทุนผลิตสินค้าเพื่อคนชรา

เอเอฟพี – แม้นักเศรษฐศาสตร์หวั่นใจ สังคมจีนเข้าสู่ยุคคนชราจะส่งผลให้แรงงานวัยทำงานลดลง เศรษฐกิจชะลอตัว แต่ยังมีนักธุรกิจส่วนหนึ่งเล็งเห็นโอกาสทอง เร่งผลิตสินค้าตอบสนองความต้องการคนชราที่นับวันยิ่งเพิ่มจำนวนขึ้น

ปัญหาประชากรสูงวัยที่เพิ่มทวีขึ้นทุกขณะ แม้ถูกมองว่าเป็นระเบิดเวลาของโครงสร้างประชากร และเป็นหนึ่งในปัญหาที่ท้าทายรัฐบาลอย่างมาก แต่ปัจจุบันมีบริษัทจำนวนมากขึ้นที่มองเห็นโอกาสทองจากคนกลุ่มนี้

คูนาล ซินฮา นักกลยุทธศาสตร์จากบริษัทที่ปรึกษาโอกิลวี แอนด์ มาเธอร์ ในเซี่ยงไฮ้ เผยว่า จีนมีประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปถึง 143 ล้านคน ซึ่งคนกลุ่มนี้มีรายได้ต่อปีรวมกันมากถึง 3-4 แสนล้านหยวน (4.4-5.8 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ) และอาจเพิ่มเป็น 5 ล้านล้านหยวนระหว่างปี ค.ศ.2025-2050 ซึ่งซินฮาเชื่อว่าไม่มีใครสามารถมองข้ามศักยภาพดังกล่าวได้

ประชากรสูงวัยของจีนที่เพิ่มจำนวนขึ้นเป็นปรากฏการณ์ซึ่งนักเศรษฐศาสตร์ส่วนใหญ่มักพูดถึงในแง่ลบว่า เป็นสภาวการณ์ที่ประชากรในวัยทำงานลดจำนวนลง และแรงกดดันที่หนักหน่วงขึ้นจากการแบกรับภาระเกี่ยวกับผู้สูงอายุ ทั้งในแง่ของเบี้ยบำนาญและงบประกันสุขภาพ จะทำให้เศรษฐกิจจีนอาจได้รับความเสียหาย หากการผลิตของประเทศไม่ก้าวหน้า

ปัจจัยที่ผลักดันไปสู่ปัญหาดังกล่าวก็มาจากนโยบายควบคุมประชากรที่เข้มงวดของจีน ซึ่งมุ่งเน้นจำกัดประชากร 1,300 ล้านคนของจีน โดยห้ามคู่สมรสในเมืองมีลูกมากกว่า 1 คน จึงทำให้ครอบครัวมีขนาดเล็กลง พ่อแม่มีลูกน้อยหรือไม่ต้องการมีบุตรเพิ่มสูงขึ้น ส่งผลให้สัดส่วนของผู้สูงวัยเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว

นักสถิติประชากรจีนคาดการณ์ว่า ภายในปี 2030 ประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปจะเพิ่มขึ้น 15% และเพิ่ม 23% ในปี 2050 ซึ่งบริษัทต่างๆ ค่อยๆ ตระหนักถึงศักยภาพในการขยายตัวดังกล่าว และเริ่มลงทุน ลงแรง และความคิดสร้างสรรค์ลงไปเพื่อพัฒนาสินค้าสำหรับผู้สูงวัยโดยเฉพาะ

หนึ่งในผู้บุกเบิกเทรนด์ใหม่นี้ก็คือ “เจี่ยหลันถู” บริษัทในเมืองเซินเจิ้น มณฑลกว่างตง ที่กำลังพัฒนาโทรศัพท์มือถือที่ออกแบบเพื่อผู้สูงอายุโดยเฉพาะ กล่าวคือจะมีการออกแบบหน้าจอและปุ่มกดให้ใหญ่ขึ้น และมีฟังก์ชั่น SOS สำหรับให้เจ้าของสามารถส่งข้อความไปยังเบอร์โทรศัพท์ที่ตั้งไว้หากมีเรื่องฉุกเฉินต้องการความช่วยเหลือ แถมยังมีระบบเสียงบอกเวลาสำหรับผู้มีปัญหาทางการมองเห็น

หลิน เซิ่งเหยียน คุณปู่วัย 74 ปี ชาวเมืองปักกิ่ง ก็กำลังคิดที่จะซื้อมือถือแบบนี้ไว้สักเครื่อง “มันมีฟังก์ชั่นน้อยกว่าโทรศัพท์ปกติ แต่ใช้สะดวกขึ้น”

“นี่เป็นตัวอย่างที่ยอดเยี่ยมมากๆ สำหรับธุรกิจที่ตอบสนองความต้องการของผู้สูงวัย” ซินฮากล่าว

เช่นเดียวกับเว็บไซต์ร้านค้าออนไลน์อย่าง Homeold ซึ่งตั้งมาได้ 2 ปีครึ่งแล้ว ทางเว็บไซต์มีรายได้เติบโตขึ้นถึง 30% เมื่อปีที่แล้ว ตามที่ผู้จัดการฝ่ายขาย เชอร์ลีย์ หลี่ ให้สัมภาษณ์กับสำนักข่าวเอเอฟพี โดยอธิบายว่า “จีนเข้าสู่สังคมคนชราแล้ว แต่มีร้านค้าที่เจาะกลุ่มเป้าหมายเหล่านี้โดยเฉพาะน้อยมาก พ่อแม่ของฉันก็เป็นคนส่วนหนึ่งที่ต้องการบริการเหล่านี้ แต่ก็ยังไม่เคยเจอเลย การชอปปิ้งไม่ใช่เรื่องสะดวกสบายสำหรับคนชรา ซึ่งนี่คือเหตุผลที่เราตั้งธุรกิจนี้ขึ้นมา”

เชอร์ลีย์ หลี่ พาไปชมสินค้าบางส่วนที่เพิ่งวางขายในตลาด อาทิ กรรไกรตัดเล็บมีเลนส์ขยายติดอยู่ ซึ่งจะช่วยไม่ให้ผู้ใช้ที่สายตาไม่ค่อยดีตัดเนื้อตัวเอง และถุงเท้าสั้นที่ไม่แน่นเปรี๊ยะเหมือนของคนอายุน้อยกว่า “คนแก่ชอบใส่ถุงเท้าที่หลวมๆ หน่อย”

และการที่สัดส่วนของประชากรจีนกลายเป็นทรงระฆังคว่ำโดยมีผู้สูงวัยเป็นฐานล่างสุดนั้น ทำให้หลี่มีความมั่นใจว่าธุรกิจของเธอจะไปได้สวยเลยทีเดียว “กลุ่มผู้สูงอายุกำลังขยายตัวเพิ่มขึ้น ทำให้เราเชื่อว่ายอดขายสินค้าของเราจะเพิ่มขึ้นตาม”

จากการสำรวจพบว่า ลูกค้าส่วนใหญ่ของร้านค้าออนไลน์ก็คือ บุตรหลานของผู้สูงอายุวัยเกษียณ เนื่องจากคุณปู่คุณย่าไม่ถนัดใช้อินเตอร์เน็ต แต่สถานการณ์ดังกล่าวกำลังจะเปลี่ยนไป โดยเมื่อเร็วๆ นี้ “ไป๋ตู้” เว็บเสิร์ชเอ็นจิ้นชื่อดังที่สุดของจีน ได้เปิดตัวเว็บไซต์พิเศษสำหรับผู้อาวุโส โดยตัวอักษรบนหน้าเว็บจะมีขนาดใหญ่ขึ้น และส่วนใหญ่จะให้คลิ้กมากกว่าพิมพ์ นอกจากนี้ยังนำเสนอลิงก์เว็บไซต์ตอบสนองรสนิยมคนสูงวัย อาทิ เพลงปฏิวัติ และเพลงยุคทศวรรษที่ 40 และ 50 เป็นต้น