เอเอฟพี – ณ หมู่บ้านหยางเซ่อ ชนบทห่างไกลริมฝั่งแม่น้ำเหลือง วัฒนธรรมโบราณอีกเสี้ยวหนึ่งในหน้าประวัติศาสตร์ของจีนกำลังฟื้นคืนชีวิต ด้วยน้ำมือของกลุ่มนักโบราณคดีชาวจีน ที่ค่อย ๆ บรรจงขุดโบราณวัตถุในอดีตล่วงมาไกลโพ้น ให้ผู้คนในยุคปัจจุบันได้เห็นเป็นบุญตา หลังจากจมอยู่ใต้พื้นดินมานานเกือบ 3,000 ปี
สุสานขนาดใหญ่ที่พวกเขากำลังขุดแต่งอยู่นั้นเป็นที่ฝังศพของผู้ปกครองแคว้นจิ้น ตั้งอยู่ในพื้นที่ ซึ่งปัจจุบันคือมณฑลซานซี ทางภาคเหนือของประเทศจีน
การค้นพบครั้งนี้เป็นเพียงหนึ่งในการค้นพบทางโบราณคดีที่น่าตื่นเต้นที่สุดหลายครั้งในจีน
“เรากำลังอยู่ในช่วงยุคทองด้านโบราณคดีในจีน ซึ่งเริ่มมาตั้งแต่ปลายทศวรรษ 1980 จนถึงปัจจุบัน”จี๋ คุนจาง หัวหน้านักโบราณคดีของสถาบันวิจัยโบราณคดีแห่งซานซี ซึ่งควบคุมการขุดค้นสุสานที่หยางเซ่อระบุ
นักโบราณคดีเหล่านี้กำลังขุดค้นความลับชิ้นสำคัญ ที่กระจัดกระจายอยู่ทั่วดินแดนมังกร ช่วยจุดแสงสว่างใหม่อีกแสงหนึ่ง ไขปริศนาของแหล่งอารยธรรมเก่าแก่ที่สุดในโลกและกำลังมีข้อถกเถียงโต้แย้งกันอยู่
ยกตัวอย่างในคราวการขุดค้นหลุมศพโบราณแห่งหนึ่งในมณฑลอันฮุย ทางภาคตะวันออก นักโบราณคดีได้พบรูปหมูหยกแกะสลัก ซึ่งมีการลงความเห็นกันว่าน่าจะเป็นหมูหยกแกะสลักชิ้นแรกสุดของจีน
หมูแกะสลักตัวนี้มีน้ำหนัก 88 กิโลกรัม มีอายุเก่าแก่ย้อนไปในยุคนีโอลิธิก ซึ่งเป็นช่วงตอนปลายของยุคหิน โดยยังพบวัตถุสิ่งของ ที่ทำจากหยกอีกหลายร้อยชิ้นอยู่เต็มไปหมดในนั้นอีกด้วย
ในการขุดค้น อันน่าตื่นใจอีกครั้งหนึ่ง เกิดขึ้นที่หมู่เกาะซีชา ในทะเลจีนใต้ เมื่อปี 2550 นักโบราณคดีถึงกับตะลึงตะลาน เมื่อได้เห็นเครื่องกระเบื้องถ้วยชาม และโบราณวัตถุมากมายกว่า 10,000 ชิ้นปรากฏอยู่ตรงหน้า
ซากอดีตเหล่านี้ถมทับกันอยู่ในเรือโบราณลำหนึ่ง ซึ่งอัปปางลงในทะเลจีนใต้ มานานกว่า 700 ปีแล้ว เชื่อกันว่าเรือลำดังกล่าวเดินทางขึ้น-ล่องรับส่งสินค้าในสมัย“เส้นทางค้าไหมทางทะเล” ซึ่งกินขอบเขตครอบคลุมถึงภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
กลับมาดูการขุดแต่งสุสานที่หมู่บ้านหยางเซ่อ สิ่งค้นพบอันโดดเด่นได้แก่หลุมขนาดใหญ่ ซึ่งภายในมีรถศึกจำนวนถึง 48 คัน และซากม้าอีก 105 ตัว ถูกฝังรวมกับเจ้าผู้ครองแคว้นจิ้น หลักฐานที่พบแสดงให้เห็นถึงการกรำศึกของผู้วายชนม์ในช่วงสมัยราชวงศ์โจวตะวันตก (1120-781 ปีก่อนคริสตกาล)
นับเป็นหลุมม้าและรถศึกขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีการค้นพบกันมา นับตั้งแต่ยุคราชวงศ์ ซัง และโจว (1600-256 ปีก่อนคริสตกาล) มาจนถึงปัจจุบัน
นอกจากนั้น ยังมีอายุเก่าแก่กว่าสุสานตุ๊กตานักรบดินเผาของฉิน สื่อหวง หรือ จิ๋นซีฮ่องเต้ จักรพรรดิองค์แรกของจีนถึงกว่า 600 ปีอีกด้วยจากคำกล่าวของจี๋
ในบรรดาสิ่งที่ค้นพบนอกเหนือจากนี้ ยังมีรถม้าสำหรับใช้ในพิธีการหลายคันทาสีแดง เคลือบด้วยน้ำมันชักเงาอย่างวิจิตร พร้อมประตูแกะสลักงดงาม มีบานพับทำด้วยสัมฤทธิ์ ตลอดจนรถศึก ซึ่งหุ้มเกราะทำเป็นแผ่นสัมฤทธิ์
“ เราเชื่อว่า รถศึกและม้าพวกนี้เป็นเหล่าทหารม้าของจริง ที่ใช้ในการรบของเจ้าผู้ครองแคว้นจิ้น”จี๋ระบุ
“ จนถึงขณะนี้ เรานับม้าได้อย่างน้อย 105 ตัวแล้ว เชื่อว่ามันถูกวางยา ก่อนจะถูกนำมาฝังทั้งเป็น เพราะจะเห็นได้ว่าม้าบางตัวเงยหัวขึ้นมา และอีกหลายตัวถูกมัดขา”
แคว้นจิ้นอยู่ในช่วงราชวงศ์โจว ซึ่งเป็นแบ่งออกเป็นสมัยตะวันตกและสมัยตะวันออก มีการค้นพบสุสานของรัฐจิ้นครั้งแรกเมื่อปี 2535 อย่างไรก็ตาม การจัดหาเงินทุนสำหรับการขุดค้นครั้งใหญ่เพิ่งเริ่มขึ้นในปี 2539 โดยนับจากนั้นมา สามารถค้นพบหลุมศพแล้วทั้งหมด 19 หลุม เฉพาะสำหรับหลุมม้าและรถศึกหลุมใหญ่สุดนี้ใช้เวลาขุดค้นนาน 4 ปี
นอกจากนั้น ยังได้มีการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์แห่งแคว้นจิ้น ซึ่งเริ่มเมื่อเดือนมีนาคม โดยพิพิธภัณฑ์ตั้งอยู่ในบริเวณเดียวกับที่มีการค้นพบหลุมดังกล่าว และคาดว่าจะเปิดให้เข้าชมได้ในปี 2553
ภายในพิพิธภัณฑ์ ซึ่งใช้งบประมาณก่อสร้าง 13 ล้านดอลลาร์ จะจัดแสดงขุมทรัพย์โบราณวัตถุ ซึ่งทำด้วยสัมฤทธิ์ และหยก ที่พบจากหลุมศพทั้ง 19 หลุมของเจ้าผู้ครองรัฐจิ้นในยุคต้น และเหล่าสนมชายา
“เรากำลังได้เงินงบประมาณมากขึ้นจากทางการ และงานขุดค้นสำคัญทางโบราณคดีอีกหลายโครงการกำลังเกิดขึ้นทั่วประเทศ” จี๋กล่าวอย่างมีความสุขในตอนท้าย