วอชิงตัน โพสต์ - ในขณะที่ภรรยากำลังวางเงินพนันบนโต๊ะไพ่แบคะร่า จาง วัย 50 ปี คนงาน ซึ่งถูกนายจ้างลอยแพจากมณฑลเหอหนัน ก็จิบน้ำ ก่อนเล่าถึงเหตุผล ที่เขาและภรรยาเดินทางมายังมาเก๊า อดีตอาณานิคมโปรตุเกสบนชายฝั่งทางตอนใต้ของจีน
ณ สรวงสวรรค์การพนันแห่งเดียวบนแดนมังกร ที่ผีพนันเริงร่าได้ไม่ผิดกฎหมาย จางกับภรรยาผลาญเงินจำนวน 450 ดอลลาร์ ที่เก็บหอมรอมริบมาจนเกลี้ยง !
“เราไม่รวย ก็เลยนั่งรถไฟไปกวางโจวตอนแรก แล้วค่อยขึ้นรถโดยสารต่อไปจูไห่ ซึ่งมีเขตแดนติดกับมาเก๊า” จาง ซึ่งยอมบอกแต่ชื่อแซ่ สาธยายให้ฟัง
“เราพักในโรงแรม ราคาวันละแค่ 15 ดอลลาร์ ซื้ออาหารกินตามแผงลอย มื้อหนึ่งไม่เกิน 3 ดอลลาร์ แล้วก็ไม่ได้ซื้ออะไรที่นี่” เล่าต่อ พลางเพ่งมองไปยังโต๊ะพนันภายในบ่อนคาสิโนชั้นเลิศ นามว่า
เวนีเชียน มาเก๊า
อนิจจัง อนิจจา ! โต๊ะจำนวนครึ่งหนึ่งว่างเปล่าไร้ผู้คน
เมื่อ 4 ปีก่อน พวกนักเสี่ยงโชคคลั่งถึงขนาดพังประตู ฮือกันเข้ามาแย่งที่นั่งในบ่อนใหม่เอี่ยมที่สุดแห่งนี้ และเพิ่งเมื่อ 2 ปีที่แล้ว มาเก๊ากวาดรายได้จากบ่อนคาสิโนถึงปีละ 7,000 ล้านดอลลาร์ แซงหน้า
ลาสเวกัส สทริป ในฐานะแหล่งการพนันใหญ่ที่สุดในโลก
ด้านเจ้าหน้าที่รัฐพากันหวังว่า เงินกำไรบางส่วนเหล่านี้จะช่วยเนรมิตให้มาเก๊า อันมอซอ เหงาหงอย กว้างใหญ่ไม่ถึง 1 ใน 6 เท่าของกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. กลายเป็นแหล่งบันเทิงพักผ่อนหย่อนใจของครอบครัวและศูนย์การประชุมทันสมัย
ทว่ากาลเวลาล่วงไปไม่นาน ไยวันนี้ บรรยากาศในเมือง ที่เคยคึกคักไปด้วยนักพนันและนักท่องเที่ยวกลับซบเซาอย่างไม่น่าเชื่อ?
อารมณ์และสีสันของมาเก๊าเปลี่ยนไป หลังจากรัฐบาลจีน ซึ่งครั้งหนึ่งอ้าแขนต้อนรับบริษัทอเมริกันอย่าง เอ็มจีเอ็ม มิราจ,วินน์ รีสอร์ตส์ และลาสเวกัส แซนด์ส ได้วางกฎระเบียบเข้มงวดในการออกวีซ่า เพื่อชะลอการหลั่งไหลเข้ามาของนักท่องเที่ยวจากแผ่นดินใหญ่หลายล้านคน หลังจากปรากฏว่าคนเหล่านี้ รวมทั้งตัวนายจางเอง พากันขนเงินไปให้บริษัทต่างชาติ โดยที่มาเก๊าไม่ได้อะไรเลย
ผู้มาเที่ยวมาเก๊าจำนวนกว่าครึ่งหนึ่งมาจากแผ่นดินใหญ่ ซึ่งปัจจุบันได้รับอนุญาตจากทางการให้มาเที่ยวที่นี่ได้แค่ 3 เดือนหน การเดินทางเข้ามาจากฮ่องกง ซึ่งนั่งเรือโดยสารหนึ่งชั่วโมง ยังถูกกระทรวงพิทักษ์สันติราษฎร์ จำกัดเข้มงวดอีกด้วย นอกจากนั้น คนแผ่นดินใหญ่ ซึ่งเดินทางไปยังเมืองอื่นในเอเชีย และสามารถแวะพักที่มาเก๊าได้นาน 2 สัปดาห์ ขณะนี้พักได้เพียง 1 สัปดาห์
ธุรกิจบางราย กิจการทรุดลงครึ่งหนึ่ง ยอดนักท่องเที่ยว ที่มาตามลำพัง ลดลงเหลือ 470,049 คนในเดือนตุลาคม หรือร้อยละ 26 จากเดือนตุลาคมปีก่อน ตามข้อมูลของสำนักสถิติและการสำรวจสำมะโนประชากรของมาเก๊า
“ตั้งแต่เดือนสิงหาคมมา ลูกค้าของเราลดลงถึงครึ่งหนึ่ง” เอมิลี เฉิน ผู้จัดการบริษัทท่องเที่ยวเซเวน ซีส์ ของมาเก๊าระบุ
“เพราะบ่อนคาสิโนที่นี่ส่วนใหญ่อาศัยนักท่องเที่ยวจากแผ่นดินใหญ่ เม็ดเงินไหลออกจากจีนไปต่างประเทศไม่หยุด รัฐบาลเลยต้องการควบคุม”
นอกจากการควบคุมเม็ดเงินออกนอกประเทศแล้ว รัฐบาลยังพยายามปราบปรามการทุจริตคอร์รัปชั่นและการฟอกเงิน ปัญหาเรื้อรังคู่กับมาเก๊ามาช้านาน
ในรายงานข่าวการจับกุมเจ้าหน้าที่ในคดีรับสินอื้อฉาวนั้น มักพูดถึงการเดินทางไปมาเก๊าซ้ำ ๆ เช่น อดีตเจ้าหน้าที่วางแผนเศรษฐกิจของเมืองเซียงถัน, มณฑลหูหนัน ถูกตัดสินจำคุกเมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา เป็นเวลา 19 ปี โทษฐานนำเงินของรัฐจำนวน 219,000 ดอลลาร์ มาใช้อย่างมันมือระหว่างเยือนมาเก๊า 36 ครั้งตั้งแต่ปี 2545 เป็นต้นมา
นอกจากนั้น รัฐบาลจีนอาจกำลังพยายามลดความเปรี้ยงปร้างของมาเก๊า เพราะกลัวว่า อาจกำลังโตเร็วเกินไป ซึ่งจะทำให้เศรษฐกิจ ที่ชะลอตัวมาตั้งแต่ก่อนจะเกิดวิกฤตการเงินโลกเมื่อไม่นาน ไร้เสถียรภาพได้
“ที่ผ่านมา จำนวนนักท่องเที่ยว จากแผ่นดินใหญ่ เพิ่มมากขึ้น จนเกินขีดความสามารถรองรับของมาเก๊า” แอนโตนิโอ เอิน กั๋ว เฉิง สมาชิกสภานิติบัญญัติมาเก๊าระบุ
“ดังนั้น จริง ๆ แล้ว เราจึงต้อนรับนโยบายใหม่ในการออกวีซ่า”
เมื่อทางการล้มเลิกการผูกขาดธุรกิจคาสิโนของมหาเศรษฐีเจ้าพ่อคาสิโน สแตนลีย์ โฮ ในปี 2545 รายได้จากการพนันของมาเก๊าก็พุ่งพรวดเกือบ 3 เท่าในระหว่างปี 2546-2550 วินน์ มาเก๊า รีสอร์ต มูลค่า 1,200 ล้านดอลลาร์ของสตีฟ วินน์ เปิดบริการในปลายปี 2549 อลังการงานสร้างทะเลสาบฝีมือมนุษย์ และการแสดงดนตรีวารี ขณะที่โรงแรมเวนีเชียน มูลค่า 2,400 ล้านดอลลาร์ คุยโตว่ามีห้องชุดทั้งหมด 3,000 ห้อง จึงเป็นโรงแรมใหญ่ที่สุดในโลก
แต่ต่อมา เศรษฐกิจตกต่ำได้ส่งผลกระทบกับมณฑลกว่างตง เพื่อนบ้านของมาเก๊า และแหล่งใหญ่ของนักพนัน โรงงานพากันปิดกิจการ คนตกงานเกลื่อน ขณะที่ฮ่องกง แหล่งป้อนนักท่องเที่ยวรายใหญ่อีกแห่ง ก็ได้รับผลกระทบด้วย
เมื่อมาประจวบกับความเข้มงวดในการออกวีซ่า พัฒนาการเหล่านี้ก็ถึงขั้นทำให้บรรดาเจ้าพ่อคาสิโนทั้งหลายเกือบหมดตัว อย่าง เชลดอน อาเดลสัน มหาเศรษฐีพันล้าน เจ้าของลาสเวกัส แซนด์ส และครั้งหนึ่งติดอันดับบุคคลร่ำรวยที่สุดอันดับ 3 ในสหรัฐฯ
ขณะที่โครงการก่อสร้างโรงแรมหรูและห้างสรรพสินค้าชั้นนำหลายโครงการอยู่ในสภาพก่อสร้างครึ่ง ๆ กลาง ๆ
สมาชิกสภานิติบัญญัติกำลังหาวิธีช่วยไม่ให้ลูกจ้างบ่อนคาสิโนถูกโละทิ้ง โดยอาจมีการปรับลดเงินเดือนลง ขณะนี้มีคนงานก่อสร้างตกงานกว่า 10,000 คน ซึ่ง 4,000 คนมาจากฮ่องกง, 4,000 คนมาจากแผ่นดินใหญ่ และ 2,000 คนมาจากมาเก๊า
ทว่าในห้วงเวลาวิกฤตอย่างนี้ ขวัญของนักเสี่ยงโชคไม่เคยผวา แต่ยังเพียรพยายามหาช่องทางสิงสู่อยู่ในบ่อนมาเก๊าให้ได้นานที่สุด แม้การออกกฎใหม่มีผลบังคับใช้ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2550 ก็ตาม แต่หลายคนมองว่า ไม่มีทางสกัดกั้นผีพนันได้ เพราะนักพนันอาจพยายามเล็ดลอดเข้ามา โดยถือบัตรผ่านทางธุรกิจ หรือบินไปประเทศอื่นก่อน แล้วจึงค่อยบินกลับมายังมาเก๊า
อย่างไรก็ตาม ฝ่ายเจ้าหน้าที่รัฐกำลังทดลองออกการพนันรูปแบบใหม่ในเมืองอู่ฮั่น,มณฑลหูเป่ย เพื่อลดความกระหายอยากไปแต่มาเก๊าของนักเสี่ยงโชค เกมเสี่ยงโชคที่ว่านี้ ผู้ทายผลการแข่งม้าถูกจะได้รับสลากกินแบ่ง ซึ่งมีโอกาสถึงร้อยละ 60 ที่จะได้รับรางวัลมูลค่าตั้งแต่ 45 เซนต์ ไปจนถึงเกือบ 600 ดอลลาร์
ที่บ่อนคาสิโนเวนีเชียน บุรุษนามว่า เหลียว เฮ่อหยิน จากแผ่นดินใหญ่ นั่งอยู่ที่โต๊ะไพ่แบคะร่า ซึ่งกำหนดวงเงินพนันต่ำสุด 75 ดอลลาร์ เขามาที่นี่ครั้งแรกเมื่อเดือนมีนาคม แต่ตอนนี้ได้บัตรสมาชิกของเวนีเชียน ซึ่งมีเงื่อนไขว่า หากสมาชิกเล่นพนันวันละหลายชั่วโมง ก็จะได้ที่พักและมื้ออาหารฟรี
เวลามาบ่อนแต่ละเที่ยว คุณเหลียวจะพกเงินไม่ต่ำกว่า 7,000 ดอลลาร์ ทั้งเงินหยวนและเงินดอลลาร์ฮ่องกง แถมบัตรธนาคารอีก แต่เขากลับบอกว่า ไม่เคยรู้สึกว่าตัวเองรวย
“เวลาเล่นไพ่ ผมมักได้ยินคนที่อยู่ถัดไป คุยโทรศัพท์มือถือ คนที่เขาคุยด้วยจะบอกวิธีเล่น และวางเงินเดิมพันสูงมาก” เขาเล่า
“ผมเดาว่า คนที่เขาโทรคุยนั้นต้องเป็นเจ้าหน้าที่ระดับบิ๊ก ซึ่งไม่สะดวกมาที่นี่”
คุณเหลียว สวมรองเท้าหลุยส์วิตต็อง กระเป๋าที่ถือก็หลุยส์วิตต็อง เขาไม่ยอมบอกว่าทำอาชีพอะไร
“ ที่บ้านผมในมณฑลกุ้ยโจว เราก็เล่นการพนัน แต่มักถูกตำรวจจับ”
“นอกจากเงินชนะพนันจะถูกริบแล้ว ยังต้องจ่ายค่าปรับให้ตำรวจซะอีกด้วย” คุณเหลียวพูดอย่างเซ็ง ๆ