ยังคงมีคำถามในหลายประเด็น เกี่ยวกับ “ศิลปะร่วมสมัย”
เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจให้แก่ผู้ชมงานศิลปะ รศ.สุุธี คุณาวิชยานนท์ หัวหน้าภาควิชาทฤษฎีศิลป์ คณะจิตรกรรม ประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร จึงรวบรวมบรรดาคำถามที่ถูกถามมากที่สุด ตลอดชีวิตของการอาจารย์และคนทำงานศิลปะ มารวบรวมไว้ใน 10 คำถามที่คุณอยากรู้เกี่ยวกับศิลปะ ซึ่งหอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร เป็นเจ้าภาพจัดพิมพ์
“หนังสือเล่มนี้ พยายามจะตอบคำถามที่ทุกคนอยากรู้ มากกว่าพูดถึงปรัชญาของศิลปะที่มันลึกซึ้ง ไม่เช่นนั้น คนที่ไม่ค่อยเข้าใจศิลปะอยู่แล้ว อาจจะยิ่งขยาด ไม่อยากจะอ่าน ก็เลยเริ่มต้นจากการเอา 10 คำถาม ที่คนทั่วไปอยากรู้และมักจะถามคำถามเหล่านี้มาเป็นตัวตั้ง แล้วพยายามตอบไปทีละคำถาม เชื่อว่าถ้าใครได้อ่าน 10 ข้อนี้ไปจนจบก็น่าจะเข้าใจศิลปะร่วมสมัยมากขึ้น”
ทั้ง 10 คำถาม ตรงใจคุณสักข้อ หรือไม่? ไม่ว่าจะเป็น ....
ศิลปะคืออะไร ? ,เราจะตัดสินคุณค่าศิลปะอย่างไร ?, ศิลปะมีกี่ประเภท? อะไรบ้าง?, การเลียนแบบเป็นศิลปะหรือไม่ ?, ศิลปะเป็นเรื่องของ “อารมณ์ความรู้สึก” ?,ฤา ศิลปะจะเป็นเรื่องของระบบระเบียบและเหตุผล ?,ศิลปะเกี่ยวอย่างไรกับศาสนา ?, ศิลปะปลอดจากการเมืองหรือไม่ ?, จริงหรือที่ว่าศิลปะบริสุทธิ์ ? และ ศิลปะกับลามกอนาจาร ต่างกันหรือไม่ ?
ไม่ใช่เวลาที่จะปล่อยให้ คำตอบอยู่ในสายลม แต่จงไปหา "10 คำถามที่คุณอยากรู้เกี่ยวกับศิลปะ" มาเปิดอ่านดูซะ
รศ.สุธี กล่าวว่า ไม่น่าจะเป็นเรื่องที่ยากเกินกว่า ผู้ที่มีความสนใจในศิลปะอยู่แล้วจะทำความเข้าใจ แต่ผู้ที่ไม่มีพื้นเกี่ยวกับศิลปะอยู่เลย ต้องทดลองอ่านดู เพราะเจ้าของคำตอบพยายามเขียนให้ แม้แต่ผู้ที่ไม่ “คลุกวงในศิลปะ” สามารถอ่านได้ด้วย
“คนที่หยิบหนังสือเล่มนี้ขึ้นมา ต้องเป็นคนที่มีความสนใจอยู่แล้ว เมื่ออ่านแล้วก็น่าจะมีความเข้าใจมากขึ้น แต่ถ้าเกิดเป็นคนที่ไม่สนใจ ก็คงไม่คิดที่จะหยิบมันขึ้นมาอ่านอยู่แล้ว(หัวเราะ) เพราะอาจจะคิดว่ามันยากไปหรือเปล่า
แต่ผมพยายามที่จะเขียน ด้วยสำนวนภาษาที่มันง่ายที่สุด พยายามทำให้เป็นงานเขียนในระดับ Mass ให้คนทั่วๆไปอ่านได้ด้วย ตั้งใจว่าอย่างนั้น”
โอกาสเดียวกันนี้ รศ.สุธี มีคำแนะนำที่จะทำให้คุณเป็นผู้ชม ที่ไม่รู้สึกแปลกหน้ากับงานศิลปะอีกต่อไป ขอเพียงคุณเริ่มต้นจาก การชมศิลปะด้วยความชอบ ก่อนที่จะพัฒนาไปสู่การชมในสิ่งที่ไม่ชอบหรือไม่คุ้นชิน
“ไม่ต้องไปพยายามชอบ ในสิ่งที่ตัวเองอาจจะไม่ชอบ ให้เอาความชอบเป็นพื้นเลย สวยไม่สวย ชอบไม่ชอบ จากนั้นก็อาจจะ ลองเปิดใจ ให้กับงานศิลปะที่มันผิดไปจากความชอบ ความเคยชินของตัวเองบ้าง
คล้ายๆกับการลองชิมอาหารให้หลากหลายรสชาติ ลองกินอาหาร อย่างที่ตัวเองไม่เคยกิน ดูบ้าง เริ่มจากการดูอะไรที่มันง่ายๆ ก่อนจะพัฒนาไปดูอะไรที่มันสลับซับซ้อน และยากมากขึ้น แล้วคุณอาจจะพบว่า มันก็มีอะไรที่สนุกและน่าสนใจ
ผมคิดว่า ศิลปะร่วมสมัย หรือศิลปะสมัยใหม่ที่คนมักจะมีปัญหากันเนี่ย มันคือศิลปะที่ถูกสร้างขึ้นมา โดยศิลปินพยายามจะสร้างสิ่งที่มันเป็นทางเลือก ไม่ใช่รสนิยมแบบทั่วๆไป ไม่ใช่งานตลาดๆที่พบเห็นได้โดยทั่วไป อย่างพวกสินค้าที่ผลิตเยอะๆหรือว่าละครโทรทัศน์ที่ทำละครเอาใจตลาด เอาใจคนดู
ศิลปะพวกนี้ คนสามารถหาเสพได้ในชีวิตประจำวัน มันท่วมท้นอยู่แล้ว แต่ศิลปะร่วมสมัย มันคืออีกแนวนึง เป็นทางเลือก คนดูจึงอาจจะไม่ค่อยคุ้นชิน ทำไมถึงทำแบบนี้ มันดูแปลกๆนะ อะไรอย่างนี้
ส่วนคนทำ เขาก็พยายามที่จะทำอะไรที่มันแตกต่างไปจากกระแสหลักหรือว่าแนวตลาดทั่วๆไป ผมคิดว่าคนไทยก็มาถึงจุดที่น่าจะได้ลิ้มรสอะไรที่มันแตกต่างไปจากตลาดทั่วๆไปบ้างนะ”
เอ้า ...หาเวลาไปชมศิลปะที่ชอบ และชิมศิลปะที่ไม่เคยทดลอง แล้วอย่าลืมมาเล่าสู่กันฟังด้วยว่า...อร่อยไม๊
Text by ฮักก้า
ส่งข่าวสารงานศิลปะร่วมสมัย มาได้ที่ ข่าว ART EYE VIEW หนังสือพิมพ์ ASTV ผู้จัดการ และ Celeb Online www.astvmanager.com โทร.0 -2629 - 4488 ต่อ 1530 Email: thinksea@hotmail.com
