สถาบันปิโตรเลียมฯ- เอกชนค้านรีดกำไรโรงกลั่นหวั่นส่งสัญญาณผิดกระทบความมั่นคงพลังงานระยะยาวและเชื่อมั่นนโยบายรัฐ ยันGRM ไม่ใช่กำไรและการมีกำไรต้องรอพิสูจน์สิ้นปี แนะก.พลังงานบูรณาการทุกหน่วยงานหามาตรการดูแลราคาน้ำมันแบบเหมาะสมและเน้นกลุ่มเปราะบางดีกว่าหนุนส่งเสริมแก๊สโซฮอล์E20 E85 เหตุราคาเอทานอลถูก ลดผสมไบโอดีเซล ที่มีราคาแพงดึงราคาขายปลีกลง พร้อมเร่งทำความเข้าใจประชาชนหนุนทุกภาคส่วนต้องประหยัด
นายคุรุจิต นาครทรรพ ผู้อำนวยการสถาบันปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย กล่าวในงานสัมมนา”ความจริงค่าการกลั่น”จัดโดยชมรมวิทยาการพลังงาน (ชวพน.)เมื่อ 26 มิ.ย. 65 ว่า การที่รัฐบาลกำลังพิจารณาขอความร่วมมือให้นำส่งกำไรจากค่าการกลั่น Gross Refinery Margin (GRM) มาดูแลราคาพลังงานที่แพงนั้นต้องเข้าใจความจริงว่า GRM เป็นเพียงตัวชี้วัดความสามารถของโรงกลั่นไม่ใด้เป็นกำไรเมื่อรัฐส่งสัญญาณเช่นนี้อาจทำให้โรงกลั่นวางแผนลดการผลิตลงไทยอาจขาดแคลนน้ำมันได้ในระยะต่อไปได้ ดังนั้นแนวทางออกของปัญหาต้องร่วมมือกันทุกฝ่ายทั้งรัฐ เอกชน และประชาชน ภายใต้ข้อเท็จจริงที่ไทยเป็นผู้นำเข้าน้ำมันการดูแลผลกระทบกระทรวงพลังงานควรบูรณาการทุกหน่วยงานดูความเหมาะสมและหามาตรการลดผลกระทบเจาะจงเฉพาะกลุ่มเปราะบาง
“ ค่าการกลั่นควรจะต้องพิจารณาจากค่าเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักของราคาของทุกผลิตภัณฑ์ที่กลั่นออกมาจากหอกลั่น เทียบกับราคาน้ำมันดิบชนิดที่แต่ละโรงกลั่นสั่งซื้อเข้ามากลั่นจริง (crack spreads) และดู loss ในกระบวนการผลิตด้วย ไม่ใช่เอาส่วนต่างเฉพาะของราคาน้ำมันดีเซล (ซึ่งมักจะแพงที่สุด) ไปลบด้วยราคาน้ำมันดิบดูไบ (ซึ่งมักจะถูกที่สุด) แล้วไปสรุปเลยว่าโรงกลั่นฯต้องมีกำไรมหาศาล และ เวลาเขาคิดต้องมองเป็นเดือนๆ การที่จะไปขอแบ่งกำไรมาจะรู้ได้อย่างไรว่าสิ้นปีเขาจะกำไรหากช่วงที่เหลือของปีเกิดราคาน้ำมันลง หรือเกิดเศรษฐกิจถดถอยการใช้ลดต่ำเขาจะขอคืนได้ไหม ถ้าเราไปกดดันเขาแรงไป เขาก็อาจมองการลดกำลังการกลั่นลง หรือเน้นไปทำปิโตรเคมีหรือส่งออกดีกว่า ที่พูดเพราะสิ่งไม่อยากเห็นคือการขาดแคลนน้ำมัน และการที่เราไปควบคุมเพราะคิดว่าเป็นกำไรความน่าเชื่อถือการลงทุนจะหายไป ”นายคุรุจิตกล่าว
ทั้งนี้วิกฤติราคาน้ำมันแพงเกิดขึ้นทั่วโลกจากการสู้รบรัสเซีย-ยูเครน หากดูราคาตลาดโลกจะเห็นว่าน้ำมันดีเซลโลกจะแพงกว่าเบนซินแต่ไทยดีเซลรัฐบาลได้ดูแลไม่ให้เกิน 30 บาทต่อลิตรมายาวนานและขณะนี้จะขยับไปสู่ 35 บาทต่อลิตรก็ต้องใช้เงินกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงอุดหนุนมาต่อเนื่องรวมกับดูแลแอลพีจี(LPG)ทำให้ฐานะกองทุนน้ำมันฯติดลบเกือบ แสนล้านบาทแล้ว และยังมีการลดภาษีสรรพสามิตดีเซลมาช่วยอีกดังนั้นทุกคนต้องช่วยกันเพราะน้ำมันของไทยเองก็จะแพงต่อเนื่องแม้สถานการณ์โลกคลี่คลายก็ตามเพราะกองทุนน้ำมันฯยังคงติดลบที่สุดก็จะต้องกลับมาจ่ายคืน
นายคุรุจิตกล่าวว่า รัฐต้องไม่ทำอะไรไปดิสรัปความเชื่อมั่นคนทำธุรกิจต้องยอมรับความจริงกับประชาชนว่าไม่อาจอุ้มราคาถาวรระยะยาวได้เหมือนกรณีที่ธนาคารแห่งประเทศไทย(ธปท.)เคยสู้กับค่าเงินบาทปี 2540 เราสู้กลไกตลาดโลกไม่ได้ ดังนั้นกระทรวงพลังงานต้องบูรณาการกับหน่วยงานต่างๆ เอกชน ประชาชนต้องร่วมมือกันระดับมหาภาคคือ 1. การประหยัด รัฐเอกชนรายใหญ่ต้องทำตัวอย่างให้เห็น 2. แก้คอขวดระบบขนส่งในไทยอาทิ ระเบียบต่างๆ ที่เพิ่มต้นทุนต้องยกเลิก เช่น รถบรรทุกทำให้มีการขนสินคาทั้งไปและกลับ ระดับจุลภาคหรือประชาชนก็ต้องรู้จักประหยัดเช่นกัน
นอกจากนี้รัฐควรจะส่งเสริมการใช้แก๊สโซฮอล์E20 และ E85 ให้มากขึ้นเพราะเอทานอลราคาต่ำ ส่วนการผสมไบโอดีเซล(B100)ในดีเซลเพราะ B100 ราคาค่อนข้างสูงก็ควรปรับมาอยู่ระดับ 5% หรือ ดีเซล B5 ปรับลงมาเป็น B4 หรือ B3 ได้ไหมซึ่งสิ่งเหล่านี้ก็จะทำให้ราคาขายปลีกน้ำมันลดลงมาได้ ฯลฯเหล่านี้ต้องช่วยกัน
นายเจน นำชัยศิริ สมาชิกวุฒิสภาและอดีตประธานสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย(ส.อ.ท.)กล่าวว่า ตนไม่เห็นด้วยที่รัฐจะดำเนินการเก็บกำไรจากโรงกลั่นโดยเฉพาะการเก็บภาษีลาภลอยเพราะต้องออกเป็นพระราชกำหนดแล้วยังต้องแน่ใจว่านี่คือภาษีลาพลอยจริงเพราะค่าการกลั่นมีทั้งขึ้นและลงต่างจากกรณีที่ดินที่รถไฟผ่านแล้วราคาสูงขึ้นจากโครงสร้างพื้นฐานรัฐสร้างหากรัฐดำเนินการจะส่งผลระยะยาวเพราะหลักการเดิมที่ดำเนินการมาก็ทำให้พลังงานไทยมั่นคงควรจะเจรจาหาทางออกจะดีกว่า
“ อันนี้มันใช่ภาษีลาภลอยเหรอ ตอนที่เขาขายไม่ได้เขาขอลดภาษีฯไหมอย่างกรณีปี 2563 เกิดโควิด-19 เขาขายน้ำมันเครื่องบินไม่ได้เลยต้องไปผลิตตัวอื่นที่ราคาต่ำ เวลานี้พอน้ำมันแพงเขาได้ประโยชน์ไหมก็ต้องยอมรับว่าได้จึงต้องมองกันทั้งปีว่ากำไรอย่างไร ผมไม่เห็นด้วยที่รัฐจะทำ เพราะมันจะกลายเป็นตามแต่ใจ จะส่งผลระยะยาว ไม่ควรเสียหลักการเดิมที่วางไว้และอยู่มาได้นับสิบๆ ปีปรับนิดๆหน่อยๆก็พอคุยกันได้ เจรจากันได้ อย่าทำให้เป็น Crisis ทำแค่ขยายหน้าต่าง เพิ่มบันได อย่าเพิ่งไปรื้อบ้าน”นายเจนกล่าว
สำหรับความเห็นการลดผลกระทบน้ำมันแพงช่วงนี้ราคาเอนอลเฉลี่ยอยู่เพียง 26.49 บาทต่อลิตรต่ำกว่าเนื้อเบนซินหากผสมยิ่งถูกดังนั้นรัฐก็ควรส่งเสริมการใช้แก๊สโซฮอล์E20 E85 กองทุนน้ำมันฯแทบไม่ต้องไปอุดหนุนเลย ขณะเดียวกันในฝั่งของดีเซลที่ปัจจุบันรัฐผสมไบโอดีเซลจากปาล์มสัดส่วน 5% ในดีเซลเป็นดีเซลB5 ลดลงเป็นศูนย์จะได้ไหมเพราะไบโอดีเซลแพงถึง 56.13 บาทต่อลิตร การดำเนินงานเหล่านี้ก็จะทำให้ราคาถูกลง รวมไปถึงการพิจารณาปรับค่าขนส่งเสมือนว่าขนมาจากสิงคโปร์ที่คำนวณในสูตรราคาหน้าโรงกลั่นสิงคโปร์ให้ลดลงชั่วคราวได้หรือไม่ เป็นต้น
นายบวร วงศ์สินอุดม ประธานกรรมการบริษัท พริมา มารีน จำกัด(มหาชน) กล่าวว่า ค่าการกลั่นแต่ละโรงกลั่นมีความต่างกันและการที่สำนักนโยบายและแผนพลังงาน(สนพ.)ประกาศไว้เป็นค่าเฉลี่ยเพื่อเป็นการคำนวณฐานภาษีต่างๆ แต่ข้อเท็จจริงการค้าขายก็จะไม่ใช่ราคาดังกล่าวซึ่งกลไกที่ผ่านมาทำไว้ดีแล้วที่ไทยไม่เคยขาดแคลนน้ำมันเช่นหลายประเทศที่เกิดขึ้นขณะนี้ และยังไม่มีใครรู้ว่าราคาน้ำมันจะเป็นอย่างไรต่อ
“ เมื่อ 2 ปีที่แล้วโรงกลั่นลำบากต้องเอากำไรสะสมมาจ่ายปันผล เราเคยเหลียวแลเขาไหม และราคาน้ำมันที่สูงมันเป็นทั่วโลกจากวิกฤติรัสเซีย-ยูเครน น้ำมันในไทยหากเทียบกับหลายประเทศไม่ได้แพงเลยเพราะ รัฐก็มีกองทุนฯช่วยสารพัดที่จะประคองไว้ไม่ให้เงินเฟ้อไปไกล ผมขอชมรัฐบาล ผมไม่ได้เอาหน้าไม่ได้อยากเป็นรัฐมนตรีด้วย แล้วทำได้ผลความมั่นคง พอค่าการกลั่นขึ้นมาหน่อยบอกลาภลอยแต่ข้อเท็จจริงโรงกลั่นมีการทำเฮดจิ้งบางทีล็อคราคาไว้เพื่อป้องกันเสี่ยงก็ไม่ได้สูงตามตลาดเสมอไป ซึ่งส่วนตัวผมเชื่อว่าโรงกลั่นอยากช่วยรัฐ แต่ช่วยยังไงเพราะต้องคำนึงถึงความโปร่งใส ธรรมาภิบาลด้วยและยืนยันว่าค่าการกลั่นไม่ใช่ต้นทุนที่คงที่”นายบวรกล่าว
นายบวรกล่าวย้ำว่า หากธุรกิจการกลั่นดีจริงเชลล์คงไม่ขายกิจการโรงกลั่นที่บมจ.ต้องไปแบกรับซื้อไว้เพื่อความมั่นคงของชาติที่ผ่านมา และหากค่าการตลาดดีเหตุใดปั๊มน้ำมันหลายยี่ห้อได้หายไปจากตลาด ผมคิดว่าเราควรจะต้องมาหาทางร่วมมือกันในหลายๆฝ่าย”นายบวรกล่าว