กรมทรัพย์สินทางปัญญายื่นคัดค้านการจดเครื่องหมายการค้า “ฤาษีดัดตน” ของนักธุรกิจญี่ปุ่นต่อกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่นแล้ว มั่นใจจะชนะคดี เพราะถือว่าฤาษีดัดตนเป็นภูมิปัญญาของไทยมาแต่โบราณ ภายใต้แพทย์แผนไทยและมีหนังสือยืนยันถูกต้องตามกฎหมายไทย รวมทั้งเป็นที่รู้จักเป็นการทั่วไปอยู่แล้ว
นายคณิสสร นาวานุเคราะห์ อธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา เปิดเผยว่า กรมทรัพย์สินทางปัญญาของไทยได้รับแจ้งจากสำนักงานสิทธิบัตรของกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่น ว่า นายมาซากิ ฟุรุยะ ได้ยื่นจดเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตนที่กรมทรัพย์สินทางปัญญา ประเทศญี่ปุ่น และได้ยื่นจดเครื่องหมายการค้าต่อกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่น แบ่งเป็น 2 เครื่องหมายการค้า โดยเครื่องหมายการค้าแรกฤาษีดัดตน ซึ่งจะแสดงในหนังสือพิมพ์และนิตยสาร และเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตน 2 จะเป็นการสอนทางด้านโยคะแบบนวดแผนไทย โดยทั้ง 2 เครื่องหมาย ได้ยื่นขอจดเครื่องหมายการค้าเมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2548 ซึ่งเครื่องหมายการค้าที่ 1 ลงโฆษณาในหนังสือพิมพ์ในวันที่ 28 มีนาคม 2549 และเครื่องหมายที่ 2 ลงโฆษณาวันที่ 18 เมษายน 2549 แต่การคัดค้านตามระเบียบของกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่นให้คัดค้านภายใน 60 วันนับตั้งแต่วันที่ได้มีการประกาศลงในโฆษณา ซึ่งตามระเบียบแตกต่างจากประเทศไทย โดยประเทศไทยจะมีเวลาภายใน 90 วันที่สามารถให้คัดค้านนับตั้งแต่วันที่ประกาศลงในโฆษณาได้
นายคณิสสร กล่าวว่า ในส่วนของเครื่องหมายการค้าแรกจะมีผลวันที่ 29 พฤษภาคมนี้ และเครื่องหมายที่ 2 จะมีผลวันที่ 17 มิถุนายน 2549 ซึ่งขณะนี้กรมทรัพย์สินทางปัญญาของไทยได้ยื่นจดหมายคัดค้านการยื่นจดเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตนทั้ง 2 เครื่องหมายดังกล่าวไปยังอธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่นแล้ว ขั้นตอนต่อไปคงต้องรอผลว่าทางญี่ปุ่นจะพิจารณาตามที่ประเทศไทยได้ยื่นคัดค้านไปหรือไม่ โดยคิดว่าไม่น่ามีปัญหา เนื่องจากฤาษีดัดตนถือเป็นภูมิปัญญาของไทยแต่โบราณ เป็นที่รู้จักเป็นการทั่วไป และเป็นที่รู้จักทางด้านการรักษาพยาบาลนวดแผนไทย ซึ่งไทยต้องมีการปกป้องอย่างเต็มที่ แม้ว่าคำว่าฤาษีดัดตนจะไม่สามารถจดสิทธิบัตรเพราะถือว่าเป็นการใช้ภาษา ซึ่งทุกคนมีสิทธิที่จะนำไปใช้เป็นการทั่วไป แต่ไม่มีสิทธิที่จะยื่นจดเป็นเครื่องหมายการค้าใด ๆ ทั้งสิ้น และที่สำคัญฤาษีดัดตน ถือเป็นภูมิปัญญาของไทยอยู่ภายใต้แพทย์แผนไทยและมีหนังสือยืนยันถูกต้องตามกฎหมายไทย ดังนั้น ประเทศอื่นจะไปยื่นจดเครื่องหมายการค้ากับคำฤาษีดัดตนไม่ได้ และในขณะนี้กรมทรัพย์สินทางปัญญาได้ส่งจดหมายคัดค้านและจะมีการจ้างทนายความที่ประเทศญี่ปุ่นให้ดำเนินการคัดค้านเรื่องนี้ต่อไป
“อย่างไรก็ตาม หากทางกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่นมีการพิจารณาและเห็นว่าไทยแพ้คดี ขั้นตอนต่อไปไทยยังสามารถอุทธรณ์ได้ภายใน 5 ปี นับจากวันที่มีการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า และหากยังแพ้อีกก็ยังสามารถฟ้องศาลที่ญี่ปุ่นได้อีกทางหนึ่ง” อธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา กล่าว
นายคณิสสร กล่าวด้วยว่า นอกเหนือจากเรื่องดังกล่าว ยังมีการตรวจพบข้อมูลนายเคจิ เคมิยะ ผู้ประกอบการญี่ปุ่นยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตนในผลิตภัณฑ์และบริการประเภทอื่น ๆ เช่น เครื่องสำอาง อาหารเพื่อสุขภาพ สิ่งบันทึกภาพและเสียง สื่อเล่นโยคะ บริการให้ข้อมูลการแปล การสอนนวด การสอนภาษา โดยยื่นจดทะเบียนตั้งแต่วันที่ 8 เมษายน 2548 ซึ่งปัจจุบันอยู่ระหว่างการพิจารณาของกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่น โดยไทยจะยื่นคัดค้านเรื่องดังกล่าวต่อไป และขณะนี้กรมทรัพย์สินทางปัญญาของไทยได้ร่วมกับกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก กระทรวงการต่างประเทศ สถานเอกอัครราชทูตไทยในญี่ปุ่น เพื่อคัดค้านการยื่นจดเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตน และจะตรวจสอบอย่างใกล้ชิดประเภทเครื่องหมายการค้าที่อาจจะนำไปสู่การใช้ภูมิปัญญาของไทยไปจดเครื่องหมายการค้าในประเทศญี่ปุ่นต่อไป
นายคณิสสร นาวานุเคราะห์ อธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา เปิดเผยว่า กรมทรัพย์สินทางปัญญาของไทยได้รับแจ้งจากสำนักงานสิทธิบัตรของกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่น ว่า นายมาซากิ ฟุรุยะ ได้ยื่นจดเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตนที่กรมทรัพย์สินทางปัญญา ประเทศญี่ปุ่น และได้ยื่นจดเครื่องหมายการค้าต่อกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่น แบ่งเป็น 2 เครื่องหมายการค้า โดยเครื่องหมายการค้าแรกฤาษีดัดตน ซึ่งจะแสดงในหนังสือพิมพ์และนิตยสาร และเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตน 2 จะเป็นการสอนทางด้านโยคะแบบนวดแผนไทย โดยทั้ง 2 เครื่องหมาย ได้ยื่นขอจดเครื่องหมายการค้าเมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2548 ซึ่งเครื่องหมายการค้าที่ 1 ลงโฆษณาในหนังสือพิมพ์ในวันที่ 28 มีนาคม 2549 และเครื่องหมายที่ 2 ลงโฆษณาวันที่ 18 เมษายน 2549 แต่การคัดค้านตามระเบียบของกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่นให้คัดค้านภายใน 60 วันนับตั้งแต่วันที่ได้มีการประกาศลงในโฆษณา ซึ่งตามระเบียบแตกต่างจากประเทศไทย โดยประเทศไทยจะมีเวลาภายใน 90 วันที่สามารถให้คัดค้านนับตั้งแต่วันที่ประกาศลงในโฆษณาได้
นายคณิสสร กล่าวว่า ในส่วนของเครื่องหมายการค้าแรกจะมีผลวันที่ 29 พฤษภาคมนี้ และเครื่องหมายที่ 2 จะมีผลวันที่ 17 มิถุนายน 2549 ซึ่งขณะนี้กรมทรัพย์สินทางปัญญาของไทยได้ยื่นจดหมายคัดค้านการยื่นจดเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตนทั้ง 2 เครื่องหมายดังกล่าวไปยังอธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่นแล้ว ขั้นตอนต่อไปคงต้องรอผลว่าทางญี่ปุ่นจะพิจารณาตามที่ประเทศไทยได้ยื่นคัดค้านไปหรือไม่ โดยคิดว่าไม่น่ามีปัญหา เนื่องจากฤาษีดัดตนถือเป็นภูมิปัญญาของไทยแต่โบราณ เป็นที่รู้จักเป็นการทั่วไป และเป็นที่รู้จักทางด้านการรักษาพยาบาลนวดแผนไทย ซึ่งไทยต้องมีการปกป้องอย่างเต็มที่ แม้ว่าคำว่าฤาษีดัดตนจะไม่สามารถจดสิทธิบัตรเพราะถือว่าเป็นการใช้ภาษา ซึ่งทุกคนมีสิทธิที่จะนำไปใช้เป็นการทั่วไป แต่ไม่มีสิทธิที่จะยื่นจดเป็นเครื่องหมายการค้าใด ๆ ทั้งสิ้น และที่สำคัญฤาษีดัดตน ถือเป็นภูมิปัญญาของไทยอยู่ภายใต้แพทย์แผนไทยและมีหนังสือยืนยันถูกต้องตามกฎหมายไทย ดังนั้น ประเทศอื่นจะไปยื่นจดเครื่องหมายการค้ากับคำฤาษีดัดตนไม่ได้ และในขณะนี้กรมทรัพย์สินทางปัญญาได้ส่งจดหมายคัดค้านและจะมีการจ้างทนายความที่ประเทศญี่ปุ่นให้ดำเนินการคัดค้านเรื่องนี้ต่อไป
“อย่างไรก็ตาม หากทางกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่นมีการพิจารณาและเห็นว่าไทยแพ้คดี ขั้นตอนต่อไปไทยยังสามารถอุทธรณ์ได้ภายใน 5 ปี นับจากวันที่มีการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า และหากยังแพ้อีกก็ยังสามารถฟ้องศาลที่ญี่ปุ่นได้อีกทางหนึ่ง” อธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา กล่าว
นายคณิสสร กล่าวด้วยว่า นอกเหนือจากเรื่องดังกล่าว ยังมีการตรวจพบข้อมูลนายเคจิ เคมิยะ ผู้ประกอบการญี่ปุ่นยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตนในผลิตภัณฑ์และบริการประเภทอื่น ๆ เช่น เครื่องสำอาง อาหารเพื่อสุขภาพ สิ่งบันทึกภาพและเสียง สื่อเล่นโยคะ บริการให้ข้อมูลการแปล การสอนนวด การสอนภาษา โดยยื่นจดทะเบียนตั้งแต่วันที่ 8 เมษายน 2548 ซึ่งปัจจุบันอยู่ระหว่างการพิจารณาของกรมทรัพย์สินทางปัญญาของญี่ปุ่น โดยไทยจะยื่นคัดค้านเรื่องดังกล่าวต่อไป และขณะนี้กรมทรัพย์สินทางปัญญาของไทยได้ร่วมกับกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก กระทรวงการต่างประเทศ สถานเอกอัครราชทูตไทยในญี่ปุ่น เพื่อคัดค้านการยื่นจดเครื่องหมายการค้าฤาษีดัดตน และจะตรวจสอบอย่างใกล้ชิดประเภทเครื่องหมายการค้าที่อาจจะนำไปสู่การใช้ภูมิปัญญาของไทยไปจดเครื่องหมายการค้าในประเทศญี่ปุ่นต่อไป