โดย ถนอม พิพิธยากร
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงอุทิศพระองค์เพื่อประเทศชาติ-ประชาชนชาวไทยอย่างแท้จริง ตลอดระยะเวลาที่ทรงครองราชย์มากว่า 59 ปี
เมื่อเวลาประมาณ 16.20 น. ของวันที่ 4 ธ.ค.พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินจากพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน มายังบริเวณศาลาดุสิดา โปรดเกล้าฯ ให้คณะบุคคลต่างๆ เข้าเฝ้า ถวายพระพรชัยมงคล เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธ.ค. โดยพ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี กราบบังคมทูล บางตอน ความว่า
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานแนวทางการปฏิบัติหน้าที่การงาน และการดำรงชีวิตอันวิเศษสุด ดุจคำบิดาที่ให้แก่บุตร
แต่ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ทรงงานและปฏิบัติพระราชกรณียกิจต่างๆ ตลอดมา นับแต่การมีพระมหากรุณาฯ ทรงรับผู้ที่ขอเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท เช่น นักกีฬาไทยที่ได้รับเหรียญโอลิมปิค เป็นต้น อีกทั้งยังเสด็จพระราชดำเนินทรงบำเพ็ญพระราชกุศลสำคัญ ทรงเปิดงานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ เมื่อเร็วๆ นี้ และทรงลงพระปรมาภิไธย ในพระราชบัญญัติ พระราชกฤษฎีกาและประกาศพระบรมราชโองการต่างๆ เป็นอันมาก
บางครั้ง ยังเสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรความก้าวหน้าโครงการสำคัญ และพระราชทานความรู้แก่นักเรียนอีกด้วย ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ได้เสด็จสถิตย์ในราชัยถวัลย์าชสมบัติมาแล้วเป็นเวลาเกือบ 60 ปี แม้ถึงบัดนี้ ก็นับได้ว่า ทรงพระเจริญอยู่ในสิริราชสมบัติ ยาวนานกว่าสมเด็จพระราชาพระมหากษัตริย์พระองค์ใดในประเทศทั้งปวง
หลังมหาสงครามโลกครั้งที่ 2 ต่อมา ชาวไทยยังได้ประจักษ์ถึงภัยความขัดแย้งทางความคิด จนกระทั่งถึงสงครามเย็น ที่ยืดเยื้อยาวนาน แต่ยังทรงสถิตย์เป็นหลักชัยอย่างมั่นคง แม้จนท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองการปกครองในประเทศรอบด้าน
และยังได้ประทับเคียงข้างราษฎร ท่ามกลางภัยธรรมชาติ ตั้งแต่มหาวาตภัยที่แหลมตะลุมพุก จนถึงภัยแล้งในภาคอีสาน และอุทกภัยในภูมิภาคต่างๆ ท่ามกลางการแพร่ระบาดของโรคภัยไข้เจ็บ ท่ามกลางปัญหาจราจรที่เกือบจะหยุดกรุงเทพมหานคร ทั้งเมือง ไว้บนท้องถนน และท่ามกลางวิกฤตเศรษฐกิจที่กระหน่ำมาโดยไม่ทันตั้งตัว
บัดนี้มรสุม และฝันร้ายดังกล่าว ได้ผ่านพ้นไปด้วยเดชะพระบารมี เพราะพระมหากรุณาธิคุณดุจหยาดน้ำทิพย์ที่ได้หลั่งลงสู่พื้นดิน ยังความชุ่มชื่นไปทั่วพระราชอาณาจักร ที่ใดที่ราษฎรขาดแคลนทุนทรัพย์ก็ได้พระราชทานทุนประเดิมไว้ให้
ที่ใดต้องการความช่วยเหลือทางการแพทย์ พระราชทานหมอและเวชภัณฑ์ ที่ใดมีความแตกแยกร้าวฉาน พระราชทานความรู้รักสามัคคี ที่ใดขาดการพัฒนาที่มีประสิทธิภาพ พระราชทานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่ใดแล้งพระราชทานฝนหลวง ที่ใดราษฎรเสียขวัญ พระราชทานสติและกำลังใจเพราะเหตุดังนี้ไทยจึงผ่านพ้นพยันตรายและพัฒนามาได้อย่างมั่นคง
ประเทศไทยมีพระมหากษัตริย์สุดประเสริฐ ผู้ทรงพระปรีชาสามารถ และทรงเข้าพระราชหฤทัยในปัญหาของชาติอย่างถี่ถ้วน ในพระราชหฤทัย ทั้งยามปกติ หรือยามทรงพระประชวร หรือแม้แต่ยามที่กำลังทรงพระวิปโยค สลดพระราชหฤทัย ก็ยังมีพระราชอนุสรณ์คำนึงถึงประชาชน เช่น เรื่องการประกันราคาสินค้าเกษตร ที่ต้องให้ถึงมือเกษตรกร ปัญหาน้ำท่วม น้ำแล้ง นาล่ม ปัญหาเยาวชน ศาสนา ยาเสพติด การศึกษา กฎหมาย การจราจร หรือแม้แต่เหตุการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้
ทุกครั้งจะรับสั่งลงท้ายว่า ขอให้ผู้มีหน้าที่นำไปคิดดู ไม่ต้องเชื่อก็ได้ และไม่มีสักครั้งเดียวที่จะรับสั่งถึงพระองค์เอง บางครั้งยังพระราชทานความมั่นใจว่า แม้เรื่องใดจะกระทบต่อกิจการราชสำนักหากควรดำเนินการก็ขอให้ดำเนินการ เพื่อประโยชน์สาธารณะ
พระมหากรุณาธิคุณเหล่านี้ เล่าขานกันครั้งใดก็มีแต่เกิดความปีติขนลุก ต้องยกมือพนมท่วมหัวกันทั่วทุกตัวคน ผู้ใดก็ตามมีโอกาสน้อมนำพระราชกรณียกิจและพระราชจริยวัตรมาศึกษาให้ท่องแท้แล้วจะเห็นได้ว่าล้วนแต่เป็นรูปธรรมสามารถนำมาใช้แก้ไขปัญหาของประเทศได้อย่างแท้จริง เพราะกลั่นกรองมาจากพระปรีชาสามารถตามหลักวิชาอันเป็นสากลประกอบกับพระราชประสบการณ์อันยาวนาน และด้วยพระราชวิจารณญาณอันกว้างไกล โดยได้ทรงพิสูจน์แล้ว มิใช่เพียงบนแผ่นกระดาษ หรือห้องปฏิบัติการ หากแต่ทรงทดลองในโรงนา และโรงงานในพระราชตำหนักจิตรดารโหฐาน ทรงทดลองด้วยโครงการบนยอดดอยในป่าพลุ และตามป่าเขาลำเนาไพรเป็นเวลาต่อเนื่องกว่า 50 ปี
แนวทางการแก้ไขปัญหาของชาติตามที่พระราชทานไว้นี้ อาจประมวลเป็นหลักการได้อย่างประเสริฐเลิศล้ำกว่าทฤษฎี หรือตำราว่าด้วยการพัฒนาใดๆ อาทิ
1.หลักราชประชานุเคราะห์และราชประชาสมาศรัย หลักนี้เป็นแนวคิดอันแยบคาย ว่าไม่ว่าพระราชาหรือประชาชน ก็ต้องทำหน้าที่ร่วมกัน ตามหลักการอนุเคราะห์พึ่งพาอาศัย ซึ่งกันและกัน จึงเป็นคติสอนใจว่ารัฐและราษฎร ไม่อาจทอดทิ้งกันได้
แม้แต่คนมั่งมี และผู้ยากไร้ ปัญญาชน และคนด้อยความรู้ ผู้สูงอายุ และคนรุ่นใหม่ ล้วนแต่อยู่ในหลักสัจธรรมที่ว่า ทั้ง 2 ฝ่าย ต่างต้องอนุเคราะห์พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันทั้งสิ้น สังคมจึงจะอยู่ร่วมกันได้อย่างผาสุก และสันติ
2.หลักชัยพัฒนา ทรงปลุกปรอบใจ ทั้งเจ้าหน้าที่ของรัฐและราษฎร มิให้ย่อท้อ แต่ให้ฝ่าฟันอุปสรรค์ เพื่อบรรลุถึงชัยชนะแห่งการพัฒนาให้จงได้
ดังนั้น จากผืนดินที่เคยแห้งแล้งแตกระแหง จึงกลายเป็นความชุ่มชื่น จากเขาหัวล้านที่โล่งเตียน ก็เริ่มมีความเขียวขจี บางครั้งสามารถปลูกป่าได้โดยไม่ต้องลงมือปลูก จากภูมิประเทศที่น้ำเคยท่วมในหน้าน้ำหลาก และแห้งขอดในหน้าน้ำแล้ง กลายเป็นแหล่งเก็บกักน้ำ มีการจัดระบบชลประทานเกิดโครงการแก้มลิง
โครงการไตธรรมชาติ เห็นได้ตั้งแต่บึงมักกะสัน จนถึงบึงพระรามเก้า แม่น้ำงัด จนถึงแม่น้ำน้อย ป่าสักจนถึงท่าด่าน ปากน้ำชุมพร จนถึงลุ่มน้ำปากพนัง จากดินปรุที่ยวบยาบด้วยน้ำในใต้ดิน และดินเปรี้ยวจากกรดกำมะถันกลายเป็นนาข้าวออกรวงเหลืองอร่าม ปัจจุบัน
จากปรากฏการณ์พังทลายของดิน จนศูนย์เสียสารอาหารหน้าดิน กลายเป็นแนวดินที่แข็งแรงเพราะมีหญ้าแฝกปลูกยึดไว้ จากหนองน้ำที่เน่าเสียส่งกลิ่นเหม็น ปลาตายลอยเป็นแพ กลายเป็นแอ่งน้ำใสด้วยเครื่องกลเติมอากาศแก่ผิวน้ำแบบหมุนช้า ที่เรียกว่า "กังหันชัยพัฒนา"
และจากพระบรมราโชวาท กลายเป็นคำสอนที่ง่ายๆ สนุกและกินใจ ว่าด้วยความเพียรอันบริสุทธิ์ในบทพระราชนิพนธ์เรื่อง “พระมหาชนก” และว่าด้วยความซื่อสัตย์กตัญญู ในบทพระราชนิพนธ์เรื่อง “ทองแดง” เหล่านี้ คือบทเรียนแห่งความเพียรพยายาม การต่อสู้และเอาชนะอย่างสันติด้วยสติ และด้วยภูมิปัญญาของมนุษย์โดยไม่ท้อถอย
3.หลักเศรษฐกิจพอเพียง เมื่อ 30 ปีที่แล้วได้มีพระราชดำรัสเตือนปี 2517 ว่าขอให้ทุกคนมีความปรารถนาที่จะให้เมืองไทยพออยู่พอกิน มีความสงบ ไม่ใช่จะรุ่งเรืองอย่างยอด มีความสงบ ไม่ให้คนอื่นมาแย่งคุณสมบัตินี้จากเราไปได้ ก็จะเป็นของขวัญวันเกิดที่ถาวร
อีก 23 ปีต่อมาหลังจากนั้น ก็เกิดภาวะวิกฤตทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรง จนมีพระราชดำรัสอีกครั้งหนึ่งในปี พ.ศ. 2521 ว่าเราควรจะปฏิบัติให้พอมีพอกิน พอมีพอกินนี้ก็แปลว่า เศรษฐกิจพอเพียงนั้นเอง
บัดนี้แนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง กลายเป็นเรื่องที่พูดถึงทั่วไปอย่างจริงจัง เพราะสอนให้เรารู้จักพึ่งพาตนเอง ส่งเสริมความสามัคคีของชุมชน รู้จักการขาดทุนที่จะมีกำไรต่อไป ไม่ฟุ้งเฟ้อนับว่าเป็นคติที่ใช้ได้อย่างดีในสังคมปัจจุบัน
จนกระทั่งผู้นำต่างประเทศ และนักวิชาการที่มีชื่อเสียงระดับนานาชาติ ก็ยังนำไปติตรอง ด้วยความพิศวงในพระอัฉริยะภาพ ดังที่รัฐมนตรีหลายประเทศที่กำลังพัฒนา ได้นัดกันมาชุมนุม ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทรับพระราชทานคำแนะนำเกี่ยวกับการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง
และเมื่อนายกรัฐมนตรี พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร พบผู้นำรัฐบาลเหล่านั้น ในการประชุมเอเปก (APEC) ที่ชิลี และอาเซียน (ASEAN) ที่เวียงจันทร์ หรือที่ใดๆ ทุกคนต่างพูดถึงแนวทางนี้ด้วยความชื่นชม ว่าเป็นวิถีทางแบบตะวันออก ที่น่าพิศวงยิ่งนักในโลกปัจจุบัน
4.หลักรู้รักสามัคคี ทรงย้ำเตือนตลอดว่า ความเจริญรุ่งเรืองใดๆ ทางวัตถุไม่สำคัญเท่ากับที่ราษฎรมีความสามัคคีปรองดอง ดังนั้น ในหลายโอกาส จึงรับสั่งถึงความรู้รักสามัคคี ความมีไมตรีจิตต่อกัน การรู้จักเข้าถึง เข้าใจและพัฒนา อันเป็นกุศลโยบายในการแก้ปัญหาบ้านเมืองในยามวิกฤตได้อย่างดีเลิศ ตั้งแต่ปัญหาปากท้อง จนถึงปัญหาบ้านเมือง ตั้งแต่ปัญหาการวิวาทเล็กน้อย จนถึงปัญหาการก่อความไม่สงบในระดับชาติ
ด้วยตัวอย่างหลักเพียง 4 ประการ ดังกล่าว รัฐบาลเชื่อว่าเป็นดุจเสาหลัก หรือจตุสดมภ์ค้ำจุลประเทศไทยให้อยู่รอดได้อย่างดี หากชาวไทยทุกรูป ทุกนามปฏิบัติตามด้วยความเข้าใจ ร่วมใจ และด้วยความสุจริตไม่บิดเบือน ซึ่งรัฐบาลถือว่าหลักเหล่านี้ เป็นรากแก้วของการพัฒนา และจะขอพระราชทานไปน้อมนำไปเผยแพร่และปฏิบัติจนถึงระดับรากหญ้า คือราษฎรทั่วไปในประเทศ
ปีนี้ เป็นวาระแห่งความปลื้มปิติ ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตติ์พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนพรรษา 72 พรรษา นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณ แก่ชนชาวไทย ที่เมื่อ 50 ปีเศษก่อนโน้น ทรงเลือกขัตติยะราชินี ราชนารีพระองค์นี้ เป็นสมเด็จพระบรมราชินีคู่พระราชหฤทัย
ดังที่บัดนี้ประชาชนชาวไทยได้ประจักษ์ชัด ว่าสมเด็จพระบรมราชินีนาถ ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจได้ความเรียบร้อยบริบูรณ์ สมกับความไว้วางพระราชหฤทัยเห็นได้จากการ สร้างป่าที่เสริมโครงการน้ำของใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทงานรังสรรค์ และจรรโลงศิลปาชีพที่เสริมราย ได้แก่ เกษตรกรนอกฤดูกาลเกษตร จนถึงการเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรต่างพระเนตรพระกรรณ อันเป็นที่มาแห่งพระราชดำรัสสำคัญ เรื่องปัญหาชายแดนภาคใต้ เมื่อวันที่ 16 พ.ย.
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเสริมเรื่องวงดนตรีดุริยางค์กองทัพเรือ บรรเลงสรรเสริญพระบารมีนั้น ความจริงดนตรีของกองทัพเรือได้ฟันฝ่าอุปสรรคมามาก
นับเป็นบุญของคนไทยทั้งชาติโดยแท้ ที่มีพระมหากษัตริย์ ที่ทรงสุดประเสริฐ ขอให้พระองค์ทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน พระพุทธเจ้าข้า
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงอุทิศพระองค์เพื่อประเทศชาติ-ประชาชนชาวไทยอย่างแท้จริง ตลอดระยะเวลาที่ทรงครองราชย์มากว่า 59 ปี
เมื่อเวลาประมาณ 16.20 น. ของวันที่ 4 ธ.ค.พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินจากพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน มายังบริเวณศาลาดุสิดา โปรดเกล้าฯ ให้คณะบุคคลต่างๆ เข้าเฝ้า ถวายพระพรชัยมงคล เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธ.ค. โดยพ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี กราบบังคมทูล บางตอน ความว่า
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานแนวทางการปฏิบัติหน้าที่การงาน และการดำรงชีวิตอันวิเศษสุด ดุจคำบิดาที่ให้แก่บุตร
แต่ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ทรงงานและปฏิบัติพระราชกรณียกิจต่างๆ ตลอดมา นับแต่การมีพระมหากรุณาฯ ทรงรับผู้ที่ขอเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท เช่น นักกีฬาไทยที่ได้รับเหรียญโอลิมปิค เป็นต้น อีกทั้งยังเสด็จพระราชดำเนินทรงบำเพ็ญพระราชกุศลสำคัญ ทรงเปิดงานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ เมื่อเร็วๆ นี้ และทรงลงพระปรมาภิไธย ในพระราชบัญญัติ พระราชกฤษฎีกาและประกาศพระบรมราชโองการต่างๆ เป็นอันมาก
บางครั้ง ยังเสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรความก้าวหน้าโครงการสำคัญ และพระราชทานความรู้แก่นักเรียนอีกด้วย ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ได้เสด็จสถิตย์ในราชัยถวัลย์าชสมบัติมาแล้วเป็นเวลาเกือบ 60 ปี แม้ถึงบัดนี้ ก็นับได้ว่า ทรงพระเจริญอยู่ในสิริราชสมบัติ ยาวนานกว่าสมเด็จพระราชาพระมหากษัตริย์พระองค์ใดในประเทศทั้งปวง
หลังมหาสงครามโลกครั้งที่ 2 ต่อมา ชาวไทยยังได้ประจักษ์ถึงภัยความขัดแย้งทางความคิด จนกระทั่งถึงสงครามเย็น ที่ยืดเยื้อยาวนาน แต่ยังทรงสถิตย์เป็นหลักชัยอย่างมั่นคง แม้จนท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองการปกครองในประเทศรอบด้าน
และยังได้ประทับเคียงข้างราษฎร ท่ามกลางภัยธรรมชาติ ตั้งแต่มหาวาตภัยที่แหลมตะลุมพุก จนถึงภัยแล้งในภาคอีสาน และอุทกภัยในภูมิภาคต่างๆ ท่ามกลางการแพร่ระบาดของโรคภัยไข้เจ็บ ท่ามกลางปัญหาจราจรที่เกือบจะหยุดกรุงเทพมหานคร ทั้งเมือง ไว้บนท้องถนน และท่ามกลางวิกฤตเศรษฐกิจที่กระหน่ำมาโดยไม่ทันตั้งตัว
บัดนี้มรสุม และฝันร้ายดังกล่าว ได้ผ่านพ้นไปด้วยเดชะพระบารมี เพราะพระมหากรุณาธิคุณดุจหยาดน้ำทิพย์ที่ได้หลั่งลงสู่พื้นดิน ยังความชุ่มชื่นไปทั่วพระราชอาณาจักร ที่ใดที่ราษฎรขาดแคลนทุนทรัพย์ก็ได้พระราชทานทุนประเดิมไว้ให้
ที่ใดต้องการความช่วยเหลือทางการแพทย์ พระราชทานหมอและเวชภัณฑ์ ที่ใดมีความแตกแยกร้าวฉาน พระราชทานความรู้รักสามัคคี ที่ใดขาดการพัฒนาที่มีประสิทธิภาพ พระราชทานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่ใดแล้งพระราชทานฝนหลวง ที่ใดราษฎรเสียขวัญ พระราชทานสติและกำลังใจเพราะเหตุดังนี้ไทยจึงผ่านพ้นพยันตรายและพัฒนามาได้อย่างมั่นคง
ประเทศไทยมีพระมหากษัตริย์สุดประเสริฐ ผู้ทรงพระปรีชาสามารถ และทรงเข้าพระราชหฤทัยในปัญหาของชาติอย่างถี่ถ้วน ในพระราชหฤทัย ทั้งยามปกติ หรือยามทรงพระประชวร หรือแม้แต่ยามที่กำลังทรงพระวิปโยค สลดพระราชหฤทัย ก็ยังมีพระราชอนุสรณ์คำนึงถึงประชาชน เช่น เรื่องการประกันราคาสินค้าเกษตร ที่ต้องให้ถึงมือเกษตรกร ปัญหาน้ำท่วม น้ำแล้ง นาล่ม ปัญหาเยาวชน ศาสนา ยาเสพติด การศึกษา กฎหมาย การจราจร หรือแม้แต่เหตุการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้
ทุกครั้งจะรับสั่งลงท้ายว่า ขอให้ผู้มีหน้าที่นำไปคิดดู ไม่ต้องเชื่อก็ได้ และไม่มีสักครั้งเดียวที่จะรับสั่งถึงพระองค์เอง บางครั้งยังพระราชทานความมั่นใจว่า แม้เรื่องใดจะกระทบต่อกิจการราชสำนักหากควรดำเนินการก็ขอให้ดำเนินการ เพื่อประโยชน์สาธารณะ
พระมหากรุณาธิคุณเหล่านี้ เล่าขานกันครั้งใดก็มีแต่เกิดความปีติขนลุก ต้องยกมือพนมท่วมหัวกันทั่วทุกตัวคน ผู้ใดก็ตามมีโอกาสน้อมนำพระราชกรณียกิจและพระราชจริยวัตรมาศึกษาให้ท่องแท้แล้วจะเห็นได้ว่าล้วนแต่เป็นรูปธรรมสามารถนำมาใช้แก้ไขปัญหาของประเทศได้อย่างแท้จริง เพราะกลั่นกรองมาจากพระปรีชาสามารถตามหลักวิชาอันเป็นสากลประกอบกับพระราชประสบการณ์อันยาวนาน และด้วยพระราชวิจารณญาณอันกว้างไกล โดยได้ทรงพิสูจน์แล้ว มิใช่เพียงบนแผ่นกระดาษ หรือห้องปฏิบัติการ หากแต่ทรงทดลองในโรงนา และโรงงานในพระราชตำหนักจิตรดารโหฐาน ทรงทดลองด้วยโครงการบนยอดดอยในป่าพลุ และตามป่าเขาลำเนาไพรเป็นเวลาต่อเนื่องกว่า 50 ปี
แนวทางการแก้ไขปัญหาของชาติตามที่พระราชทานไว้นี้ อาจประมวลเป็นหลักการได้อย่างประเสริฐเลิศล้ำกว่าทฤษฎี หรือตำราว่าด้วยการพัฒนาใดๆ อาทิ
1.หลักราชประชานุเคราะห์และราชประชาสมาศรัย หลักนี้เป็นแนวคิดอันแยบคาย ว่าไม่ว่าพระราชาหรือประชาชน ก็ต้องทำหน้าที่ร่วมกัน ตามหลักการอนุเคราะห์พึ่งพาอาศัย ซึ่งกันและกัน จึงเป็นคติสอนใจว่ารัฐและราษฎร ไม่อาจทอดทิ้งกันได้
แม้แต่คนมั่งมี และผู้ยากไร้ ปัญญาชน และคนด้อยความรู้ ผู้สูงอายุ และคนรุ่นใหม่ ล้วนแต่อยู่ในหลักสัจธรรมที่ว่า ทั้ง 2 ฝ่าย ต่างต้องอนุเคราะห์พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันทั้งสิ้น สังคมจึงจะอยู่ร่วมกันได้อย่างผาสุก และสันติ
2.หลักชัยพัฒนา ทรงปลุกปรอบใจ ทั้งเจ้าหน้าที่ของรัฐและราษฎร มิให้ย่อท้อ แต่ให้ฝ่าฟันอุปสรรค์ เพื่อบรรลุถึงชัยชนะแห่งการพัฒนาให้จงได้
ดังนั้น จากผืนดินที่เคยแห้งแล้งแตกระแหง จึงกลายเป็นความชุ่มชื่น จากเขาหัวล้านที่โล่งเตียน ก็เริ่มมีความเขียวขจี บางครั้งสามารถปลูกป่าได้โดยไม่ต้องลงมือปลูก จากภูมิประเทศที่น้ำเคยท่วมในหน้าน้ำหลาก และแห้งขอดในหน้าน้ำแล้ง กลายเป็นแหล่งเก็บกักน้ำ มีการจัดระบบชลประทานเกิดโครงการแก้มลิง
โครงการไตธรรมชาติ เห็นได้ตั้งแต่บึงมักกะสัน จนถึงบึงพระรามเก้า แม่น้ำงัด จนถึงแม่น้ำน้อย ป่าสักจนถึงท่าด่าน ปากน้ำชุมพร จนถึงลุ่มน้ำปากพนัง จากดินปรุที่ยวบยาบด้วยน้ำในใต้ดิน และดินเปรี้ยวจากกรดกำมะถันกลายเป็นนาข้าวออกรวงเหลืองอร่าม ปัจจุบัน
จากปรากฏการณ์พังทลายของดิน จนศูนย์เสียสารอาหารหน้าดิน กลายเป็นแนวดินที่แข็งแรงเพราะมีหญ้าแฝกปลูกยึดไว้ จากหนองน้ำที่เน่าเสียส่งกลิ่นเหม็น ปลาตายลอยเป็นแพ กลายเป็นแอ่งน้ำใสด้วยเครื่องกลเติมอากาศแก่ผิวน้ำแบบหมุนช้า ที่เรียกว่า "กังหันชัยพัฒนา"
และจากพระบรมราโชวาท กลายเป็นคำสอนที่ง่ายๆ สนุกและกินใจ ว่าด้วยความเพียรอันบริสุทธิ์ในบทพระราชนิพนธ์เรื่อง “พระมหาชนก” และว่าด้วยความซื่อสัตย์กตัญญู ในบทพระราชนิพนธ์เรื่อง “ทองแดง” เหล่านี้ คือบทเรียนแห่งความเพียรพยายาม การต่อสู้และเอาชนะอย่างสันติด้วยสติ และด้วยภูมิปัญญาของมนุษย์โดยไม่ท้อถอย
3.หลักเศรษฐกิจพอเพียง เมื่อ 30 ปีที่แล้วได้มีพระราชดำรัสเตือนปี 2517 ว่าขอให้ทุกคนมีความปรารถนาที่จะให้เมืองไทยพออยู่พอกิน มีความสงบ ไม่ใช่จะรุ่งเรืองอย่างยอด มีความสงบ ไม่ให้คนอื่นมาแย่งคุณสมบัตินี้จากเราไปได้ ก็จะเป็นของขวัญวันเกิดที่ถาวร
อีก 23 ปีต่อมาหลังจากนั้น ก็เกิดภาวะวิกฤตทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรง จนมีพระราชดำรัสอีกครั้งหนึ่งในปี พ.ศ. 2521 ว่าเราควรจะปฏิบัติให้พอมีพอกิน พอมีพอกินนี้ก็แปลว่า เศรษฐกิจพอเพียงนั้นเอง
บัดนี้แนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียง กลายเป็นเรื่องที่พูดถึงทั่วไปอย่างจริงจัง เพราะสอนให้เรารู้จักพึ่งพาตนเอง ส่งเสริมความสามัคคีของชุมชน รู้จักการขาดทุนที่จะมีกำไรต่อไป ไม่ฟุ้งเฟ้อนับว่าเป็นคติที่ใช้ได้อย่างดีในสังคมปัจจุบัน
จนกระทั่งผู้นำต่างประเทศ และนักวิชาการที่มีชื่อเสียงระดับนานาชาติ ก็ยังนำไปติตรอง ด้วยความพิศวงในพระอัฉริยะภาพ ดังที่รัฐมนตรีหลายประเทศที่กำลังพัฒนา ได้นัดกันมาชุมนุม ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทรับพระราชทานคำแนะนำเกี่ยวกับการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง
และเมื่อนายกรัฐมนตรี พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร พบผู้นำรัฐบาลเหล่านั้น ในการประชุมเอเปก (APEC) ที่ชิลี และอาเซียน (ASEAN) ที่เวียงจันทร์ หรือที่ใดๆ ทุกคนต่างพูดถึงแนวทางนี้ด้วยความชื่นชม ว่าเป็นวิถีทางแบบตะวันออก ที่น่าพิศวงยิ่งนักในโลกปัจจุบัน
4.หลักรู้รักสามัคคี ทรงย้ำเตือนตลอดว่า ความเจริญรุ่งเรืองใดๆ ทางวัตถุไม่สำคัญเท่ากับที่ราษฎรมีความสามัคคีปรองดอง ดังนั้น ในหลายโอกาส จึงรับสั่งถึงความรู้รักสามัคคี ความมีไมตรีจิตต่อกัน การรู้จักเข้าถึง เข้าใจและพัฒนา อันเป็นกุศลโยบายในการแก้ปัญหาบ้านเมืองในยามวิกฤตได้อย่างดีเลิศ ตั้งแต่ปัญหาปากท้อง จนถึงปัญหาบ้านเมือง ตั้งแต่ปัญหาการวิวาทเล็กน้อย จนถึงปัญหาการก่อความไม่สงบในระดับชาติ
ด้วยตัวอย่างหลักเพียง 4 ประการ ดังกล่าว รัฐบาลเชื่อว่าเป็นดุจเสาหลัก หรือจตุสดมภ์ค้ำจุลประเทศไทยให้อยู่รอดได้อย่างดี หากชาวไทยทุกรูป ทุกนามปฏิบัติตามด้วยความเข้าใจ ร่วมใจ และด้วยความสุจริตไม่บิดเบือน ซึ่งรัฐบาลถือว่าหลักเหล่านี้ เป็นรากแก้วของการพัฒนา และจะขอพระราชทานไปน้อมนำไปเผยแพร่และปฏิบัติจนถึงระดับรากหญ้า คือราษฎรทั่วไปในประเทศ
ปีนี้ เป็นวาระแห่งความปลื้มปิติ ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตติ์พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนพรรษา 72 พรรษา นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณ แก่ชนชาวไทย ที่เมื่อ 50 ปีเศษก่อนโน้น ทรงเลือกขัตติยะราชินี ราชนารีพระองค์นี้ เป็นสมเด็จพระบรมราชินีคู่พระราชหฤทัย
ดังที่บัดนี้ประชาชนชาวไทยได้ประจักษ์ชัด ว่าสมเด็จพระบรมราชินีนาถ ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจได้ความเรียบร้อยบริบูรณ์ สมกับความไว้วางพระราชหฤทัยเห็นได้จากการ สร้างป่าที่เสริมโครงการน้ำของใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทงานรังสรรค์ และจรรโลงศิลปาชีพที่เสริมราย ได้แก่ เกษตรกรนอกฤดูกาลเกษตร จนถึงการเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรต่างพระเนตรพระกรรณ อันเป็นที่มาแห่งพระราชดำรัสสำคัญ เรื่องปัญหาชายแดนภาคใต้ เมื่อวันที่ 16 พ.ย.
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเสริมเรื่องวงดนตรีดุริยางค์กองทัพเรือ บรรเลงสรรเสริญพระบารมีนั้น ความจริงดนตรีของกองทัพเรือได้ฟันฝ่าอุปสรรคมามาก
นับเป็นบุญของคนไทยทั้งชาติโดยแท้ ที่มีพระมหากษัตริย์ ที่ทรงสุดประเสริฐ ขอให้พระองค์ทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน พระพุทธเจ้าข้า