นักวิทย์พบโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ซุ่มเงียบในญี่ปุ่น เกิดจากถูก‘เห็บ’กัดแล้วแพร่ไวรัสร้ายเข้าสู่มนุษย์

คณะนักวิทยาศาสตร์ญี่ปุ่น ค้นพบไวรัสตัวหนึ่งที่ไม่เป็นที่รู้จักมาก่อน ซึ่งมีความสามารถแพร่เชื้อสู่มนุษย์ และจากการศึกษายังชี้ว่า ไวรัสอุบัติใหม่ซึ่งเรียกชื่อกันว่า "ไวรัสเยโซ (Yezo virus)" ตัวนี้ มีความสัมพันธ์กับเชื้อโรคที่ก่อให้เกิดไข้เลือดออกไครเมียน-คองโก (Crimean-Congo hemorrhagic fever) และเชื้อโรคแกะไนโรบี (Nairobi sheep)

เคสแรกที่เกี่ยวข้องกับไวรัสใหม่นี้ มีรายงานปรากฏเป็นครั้งแรกในญี่ปุ่นเมื่อปี 2019 โดยในตอนนั้น ชายวัย 41 ปีผู้หนึ่งเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาล ด้วยอาการมีไข้และปวดขา หลังถูกเห็บกัดระหว่างเข้าไปเดินเล่นในป่าบนเกาะฮอกไกโด ทางภาคเหนือของญี่ปุ่น

ชายคนดังกล่าว มีผลตรวจออกมาเป็นลบในการตรวจหาเชื้อไวรัสที่มีเห็บเป็นพาหะทุกๆ โรคเท่าที่รู้จักกันอยู่ในเวลานั้น และได้รับอนุญาตให้ออกจากโรงพยาบาลหลังพักรักษาตัวนาน 2 สัปดาห์

ในปีถัดมา มีคนไข้อีกผู้หนึ่งเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วยอาการคล้ายๆ กัน ภายหลังถูกเห็บกัดเช่นกัน

คณะนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยฮอกไกโด ในจำนวนนี้รวมถึงนายแพทย์เคอิตะ มัตสึโนะ นักไวรัสวิทยาแห่งสถาบันควบคุมโรคติดเชื้อจากสัตว์สู่คนของมหาวิทยาลัยแห่งนี้ ได้ทำการวิเคราะห์ทางพันธุกรรมตัวอย่างเลือดของคนไข้ 2 รายนี้ และค้นพบไวรัสชนิดใหม่ซึ่งพวกเขาตั้งชื่อว่า “เยโซ” ที่เป็นชื่อที่เคยใช้เรียกเกาะฮอกไกโดในประวัติศาสตร์

นักวิจัยคณะนี้นำเสนอการค้นพบของพวกเขาในวารสาร Nature Communications ในช่วงปลายเดือนกันยายนที่ผ่านมา โดยปรากฏว่าว่าไวรัสเยโซนี้เป็นส่วนหนึ่งของไวรัสสกุลหนึ่ง ที่เรียกว่า “ไนโรไวรัส (nairoviruses) ซึ่งมีด้วยกัน 15 สายพันธุ์ 4 สายพันธุ์ในนั้นสามารถก่อการติดเชื้อในมนุษย์

สายพันธุ์หนึ่งของสกุลไนโรไวรัส เป็นที่ทราบกันดีว่าเป็นสาเหตุของไข้เลือดออกไครเมียน-คองโก ซึ่งทำให้เกิดอาการเจ็บปวดกล้ามเนื้อ ท้องเสีย มีเลือดออกใต้ผิวหนังและเยื่อบุต่างๆ ซึ่งเป็นไปได้ที่จะทำให้ตับล้มเหลวและเสียชีวิต

ไวรัสใหม่ซึ่งพบที่ฮอกไกโดนี้ ดูเหมือนจะมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดที่สุดกับสายพันธุ์ของไนโรไวรัสอย่าง ไวรัสซูลีนา (Sulina virus) และไวรัสแทมดี (Tamdy virus) ซึ่งพบในโรมาเนียและอุซเบกิสถานตามลำดับ ทั้งนี้ มีรายงานว่าไวรัสแทมดีเป็นต้นตอของภาวะไข้เฉียบพลันในจีนในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา จากรายงานการวิจัยที่เผยแพร่ในปี 2020

รายงานข่าวระบุด้วยว่า ไวรัสใหม่ "เยโซ" นี้ อาจทำให้ผู้ป่วยมีไข้สูงถึง 39 องศาเซลเซียส เช่นเดียวกับลดจำนวนเกล็ดเลือดและเซลล์เม็ดเลือดขาว ซึ่งมีหน้าที่ในการเสริมสร้างภูมิต้านทานโรค เพื่อป้องกันร่างกายให้ปลอดภัยจากจุลชีพก่อโรค อย่างเช่นแบคทีเรียและไวรัส

คณะนักวิจัยชุดนี้ ยังได้ทำการวิเคราะห์ตัวอย่างเลือดของคนไข้รายอื่นๆ บางส่วนที่มีอาการแบบเดียวกัน ซึ่งเริ่มพบเห็นมาตั้งแต่ปี 2014 และพบร่องรอยของ “เยโซ” ในคนไข้อีกอย่างน้อย 5 คน ดังนั้น รวมแล้ว "มีอย่างน้อย 7 คนที่ติดเชื้อไวรัสใหม่นี้ในญี่ปุ่นมาตั้งแต่ปี 2014 แต่จนถึงตอนนี้ ยังไม่มีผู้เสียชีวิตที่ได้รับการยืนยัน" มัตซูโน กล่าว

ทางคณะนักวิจัยยังพยายามค้นคว้าหาแหล่งที่มาของไวรัสใหม่นี้ โดยที่พบอาร์เอ็นเอ (RNA) ของไวรัสเยโซ ในเห็บ 3 สายพันธุ์สำคัญตลอดทั่วบริเวณตอนเหนือของเกาะฮอกไกโด นอกจากนี้แล้วยังพบแอนติบอดีต้านไวรัสตัวนี้ในกวางซีกาฮอกไกโด และตัวแรคคูนที่อยู่อาศัยในพื้นที่ดังกล่าวอีกด้วย

เวลานี้คณะนักวิจัยเชื่อว่า เป็นสิ่งสำคัญที่สุดที่จะต้องตรวจหาเชื้อของโรคติดเชื้อใหม่นี้ในพื้นที่อื่นนอกจากฮอกไกโด และทางคณะมีแผนแกะรอยหาความเป็นไปได้ที่ไวรัสตัวนี้อาจแพร่กระจายเชื้อทั้งในมนุษย์และสัตว์ในทั่วประเทศญี่ปุ่น

"เท่าที่เรารู้จนถึงตอนนี้ ทุกเคสของไวรัสเยโซยังไม่เปลี่ยนไปสู่การเสียชีวิต แต่มันมีความเป็นไปได้อย่างมากที่จะพบโรคติดเชื้อนี้นอกเหนือไปจากฮอกไกโด ดังนั้นเราจำเป็นต้องเร่งสืบสวนการแพร่ระบาดของมัน" คณะนักวิจัยชุดนี้ระบุ

(ที่มา: รัสเซียทูเดย์,นิวสวีก)