ผู้นำญี่ปุ่นและรัสเซียเห็นพ้องฟื้นคุยความมั่นคง เล็งร่วมมือทาง ศก.บนเกาะพิพาทคลายปมสงครามโลก

รอยเตอร์ - ญี่ปุ่น และรัสเซีย เห็นพ้อง ณ ที่ประชุมสุดยอดผู้นำในวันพฤหัสบดี (15 ธ.ค.) ในการรื้อฟื้นโต๊ะเจรจาด้านความมั่นคงและเริ่มต้นหารือความร่วมมือทางเศรษฐกิจบนหมู่เกาะพิพาท ซึ่งเป็นแก่นกลางของความขัดแย้งที่ขัดขวางทั้งสองชาติลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพยุติสงครามโลกครั้งที่ 2 อย่างเป็นทางการ

นายกรัฐมนตรี ชินโซ อาเบะ แห่งญี่ปุ่น และ วลาดิมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซีย ยังได้พูดคุยกันเกี่ยวกับซีเรีย โดย อาเบะ ได้บอกกับปูตินถึงความกังวลของเขาเกี่ยวกับสถานการณ์มนุษยธรรมที่เสื่อมทรามลง ขณะที่ ปูติน เสนอทำงานร่วมประเทศอื่นๆ ในการคลี่คลายปัญหาซีเรีย จากการเปิดเผยของโฆษกรัฐบาลแดนปลาดิบ

การพบปะหารือกันคราวนี้มีขึ้นขณะที่รัสเซียเผชิญกับเสียงวิจารณ์จากตะวันตกเกี่ยวกับสงครามล้างผลาญทางตะวันออกของเมืองอเลปโปในซีเรีย พื้นที่ซึ่งมอสโกให้การสนับสนุนปฏิบัติการโจมตีของกองกำลังประธานาธิบดี บาชาร์ อัล-อัสซาด

โคทาโร โนกามิ รองเลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่น เผยกับผู้สื่อข่าวหลังผู้นำทั้งสองหารือกันราว 3 ชั่วโมงที่เมืองนากาโตะ ทางตะวันตกเฉียงใต้ของแดนปลาดิบ ว่า “ในซีเรีย นายกรัฐมนตรีอาเบะแสดงความกังวลอย่างยิ่งต่อสถานการณ์มนุษยธรรมที่เสื่อมทรามลง และเน้นย้ำถึงความสำคัญในการหวนคืนสู่การยุติพฤติกรรมที่เป็นปรปักษ์และมอบความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมในทันที”

อาเบะ และ ปูติน ยังใช้เวทีประชุมสุดยอดผู้นำ 2 วัน เสาะหาความก้าวหน้าในความพยายามคลี่คลายข้อพิพาทของพวกเขาเกี่ยวกับเกาะ 4 แห่งทางตะวันตกของแปซิฟิกที่ควบคุมโดยรัสเซีย แต่ญี่ปุ่นก็อ้างกรรมสิทธิ์เช่นกัน โดยพวกเขาจะพบปะกันอีกครั้งที่กรุงโตเกียวในวันศุกร์ (16 ธ.ค.)

“เราสามารถจัดประชุมในบรรยากาศที่ดี” อาเบะบอกกับผู้สื่อข่าว “ผมคิดว่าเราสามารถพูดคุนกันอย่างตรงไปตรงมาและสนทนาเชิงลึกเกี่ยวกับการเดินทางโดยอิสระของอดีตประชากรของเกาะ กิจกรรมทางเศรษฐกิจต่างๆ บนเกาะทั้ง 4 แห่ง ภายใต้ระบบพิเศษของทั้งสองประเทศ และประเด็นสนธิสัญญาสันติภาพ”

หมู่เกาะนี้ญี่ปุ่นเรียกว่านอร์ทเทิร์นเทอร์ริทอรี ส่วนรัสเซียเรียกว่าหมู่เกาะคูริลใต้ ถูกกองกำลังสหภาพโซเวียตเข้ายึดในวันท้ายๆ ของสงครามโลกครั้งที่ 2 และบีบให้ชาวบ้านญี่ปุ่นราว 17,000 คน ต้องอพยพหลบหนีออกมา

เซอร์เก ลาฟรอฟ รัฐมนตรีต่างประเทศรัสเซีย บอกกับผู้สื่อข่าวว่า ปูตินเสนอฟื้นฟูการเจรจาความมั่นคงระหว่างรัฐมนตรีต่างประเทศ และรัฐมนตรีกลาโหม ที่ถูกระงับไปหลังจากรัสเซียผนวกไครเมียเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนในปี 2014 อันนำมาซึ่งมาตรการคว่ำบาตรจากตะวันตก “อาเบะ ขานรับในทางบวกอย่างยิ่ง” ลาฟรอฟ กล่าว

ยูริ อูชาคอฟ ผู้ช่วยด้านเศรษฐกิจของเครมลิน บอกแยกกันว่า ทั้งสองฝ่ายจะมีการออกถ้อยแถลงเกี่ยวกับความเป็นไปได้ที่จะดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจร่วมกันบนเกาะพิพาทในวันศุกร์ (16 ธ.ค.) นอกจากนี้แล้ว มีความเป็นไปได้ที่ทั้งสองชาติจะบรรลุข้อตกลงด้านความร่วมมือทางเศรษฐกิจต่างๆ ไล่ตั้งแต่ภาคเทคโนโลยีการแพทย์ไปจนถึงภาคพลังงาน

อย่างไรก็ตาม ทั้งสองพยายามเหนี่ยวรั้งความคาดหมายในการฝ่าทางตันข้อพิพาทหมู่เกาะ โดยแม้อาเบะ ให้สัญญาแก้ไขข้อพิพาทด้านดินแดนและแสวงหาความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นกับรัสเซีย เพื่อทัดทานการผงาดขึ้นมาของจีน แต่ข้อตกลงยุติข้อพิพาทอาจนำมาซึ่งความเสี่ยงแก่ปูติน ที่ไม่ต้องการให้ชื่อเสียงด้านนักปกป้องอย่างแข็งกร้าวต่ออำนาจอธิปไตยรัสเซียของเขาต้องมัวหมอง เนื่องจากเกาะเหล่านี้มีคุณค่าทางยุทธศาสตร์อย่างยิ่งต่อรัสเซีย เพราะเป็นการการันตีการเข้าถึงฝั่งตะวันตกของแปซิฟิกผ่านการเดินเรือ

ขณะเดียวกัน ปูตินบอกกับอาเบะ ในความกังวลของเขาเกี่ยวกับการปรากฏตัวของสหรัฐฯในเอเชีย ซึ่งรัสเซียคิดว่ามันไม่สมส่วนกับภัยคุกคามทางนิวเคลียร์และขีปนาวุธของเกาหลีเหนือ “เราคิดว่าสหายญี่ปุ่นของเราเริ่มเข้าใจความกังวลของรัสเซียมากขึ้นในเรื่องนี้” ลาฟรอฟ กล่าว