เจรจานิวเคลียร์พลาดเส้นตาย แต่อิหร่าน-มหาอำนาจเห็นพ้องขยายเวลาคุยต่อ

รอยเตอร์/เอเอฟพี - อิหร่านและ 6 ชาติมหาอำนาจขยายเวลาแก่ตนเองอีก 1 สัปดาห์ เพื่อบรรลุข้อตกลงนิวเคลียร์ฉบับสมบูรณ์ หลังชัดเจนแล้วว่าคงพลาดเส้นตายในวันอังคาร (30 มิ.ย.) ขณะที่เจ้าหน้าที่สหรัฐฯ และเตหะรานต่างมองในแง่ดีแม้อุปสรรคต่างๆ ยังคงมีอยู่

ด้วยที่ทุกฝ่ายยอมรับว่าเส้นตายเดิมในวันอังคาร (30 มิ.ย.) คงผ่านพ้นไปโดยปราศจากข้อตกลงใดๆ อิหร่านและเหล่าชาติมหาอำนาจจึงเห็นพ้องขยายข้อตกลงชั่วคราวไปจนถึงวันที่ 7 กรกฎาคม เพื่อจะได้มีเวลาเพิ่มเติมในการเจรจาให้ได้ข้อตกลงที่ครอบคลุม

ภายใต้ข้อตกลงชั่วคราวที่เห็นพ้องกันเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2013 และเป็นที่รู้จักกันในชื่อแผนปฏิบัติการร่วม (Joint Plan of Action) อิหร่านยินยอมที่จะใช้มาตรการบางอย่างเพื่อจำกัดโครงการนิวเคลียร์ของพวกเขาแลกกับการผ่อนปรนมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ ก่อนเดินหน้าเจรจาหาข้อตกลงสุดท้าย

ความสำเร็จของการเจรจาใดๆจะช่วยบรรเทาความเป็นปกปักษ์หลายทศวรรษระหว่างอิหร่านและสหรัฐฯ แต่หลายชาติพันธมิตรของสหรัฐฯในภูมิภาคดังกล่าว รวมถึงอิสราเอลและซาอุดีอาระเบีย แสดงความเคลือบแคลงกับข้อตกลงนี้ เช่นเดียวกับพวกหัวแข็งกร้าวในวอชิงตันและเตหะราน

แมรี ฮาร์ฟ โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯบอกว่า “P5+1 และอิหร่าน ตัดสินใจขยยมาตรการต่างๆ ภายใต้แผนปฏบัติการร่วมไปจนถึงวันที่ 7 กรกฎาคม สำหรับให้เวลาเพิ่มเติมแก่โต๊ะเจรจาที่หวังบรรลุทางออกระยะยาวในประเด็นนิวเคลียร์อิหร่าน” ทั้งนี้ P5+1 ได้แก่ 5 ชาติสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ที่ประกอบด้วย อังกฤษ จีน ฝรั่งเศส รัสเซีย และสหรัฐฯ และบวกหนึ่งคือเยอรมนี

เหล่าคณะทูตบอกว่า การเจรจาในกรุงเวียนนา ประเทศออสเตรีย จะดำเนินต่อไปตราบที่จำเป็นเพื่อบรรลุข้อตกลงที่ครอบคลุม ซึ่งมุ่งหมายสัญญายุติมาตรการคว่ำบาตรแลกกับอิหร่านจำกัดกิจกรรมทางนิวเคลียร์ต่างๆ ที่อ่อนไหวเป็นเวลาอย่างน้อย 1 ทศวรรษ

นายจอห์น เคร์รี รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ที่ยังต้องใช้ไม้ค้ำเนื่องจากประสบอุบัติเหตุขาหัก คืนสู่โต๊ะเจรจาในวันอังคาร (30 มิ.ย.) เช่นเดียวกับนายโมฮัมหมัด จาวัด ซารีฟ รัฐมนตรีต่างประเทศอิหร่าน ที่มาถึงในตอนเช้า หลังบินกลับประเทศเพื่อไปปรึกษาหารือกับเหล่าผู้นำอิหร่านในเตหะราน

“ผมมาที่นี่เพื่อให้ได้ข้อตกลงสุดท้าย และผมคิดว่าเราสามารถทำได้" ซารีฟ บอกกับผู้สื่อข่าว ก่อนที่มีกำหนดหารือกับรัฐมนตรีต่างประเทศเยอรมนีกับรัสเซียในวันอังคาร (30 มิ.ย.) ขณะที่นายเซอร์เก ลาฟรอฟ รัฐมนตรีต่างประเทศแดนหมีขาว เสริมว่าข้อตกลงระยะยาวสำหรับจำกัดโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่าน อยู่ใกล้แค่เอื้อม

นานกว่า 1 สัปดาห์แล้วที่เหล่าชาติมหาอำนาจและอิหร่านทำงานกันดึกดื่นเพื่อหาทางฝ่าทางตันในการเจรจาที่ก่อนหน้านี้พวกเขาไม่เคยคิดว่าจะขยับเข้าใกล้บทสรุปทางในบวกเช่นนี้มาก่อน อย่างไรก็ตามยังมีอุปสรรคขวางทางอยู่ ด้วยสองฝ่ายยังคงเห็นต่างเกี่ยวกับขอบเขตและกำหนดเวลาของการผ่อนปรนมาตรการคว่ำบาตรต่ออิหร่าน รวมถึงลักษณะของกลไกลการตรวจสอบเพื่อรับประกันว่าเตหะรานจะทำตามข้อตกลง

โดยอุปสรรคใหญ่คือข้อเรียกร้องของชาติตะวันตกที่ต้องการให้คณะผู้ตรวจสอบจากสหประชาชาติเข้าถึงที่ตั้งทางทหารและศูนย์วิทยาศาสตร์นิวเคลียร์ของอิหร่าน โดยแม้ว่าเหล่าทูตตะวันตกจะอ้างว่าใกล้ได้ทางออกแล้ว แต่เจ้าหน้าที่เตหะรานยืนกรานว่าการเข้าถึงที่ตั้งทางทหารนั้น ถือว่าเป็นการข้ามเส้นที่ขีดไว้โดย อยาตอลเลาะห์ อาลี คอเมเนอี ผู้นำสูงสุดของพวกเขา