“พิพิธภัณฑ์สวิส” รับช่วงดูแลงานศิลปะล้ำค่าที่ถูก “ฮิตเลอร์” ผู้นำเผด็จการนาซี “สั่งปล้น”

เอเอฟพี - วันนี้ (24 พ.ย.) พิพิธภัณฑ์สวิตเซอร์แลนด์แห่งหนึ่งแถลงว่า จะเป็นผู้รับผิดชอบดูแลงานศิลปะกว่า 1,000 ชิ้น ซึ่งเป็นมรดกตกทอดมาจาก คอร์เนลิอุส กูร์ลิทท์ ชาวเยอรมันผู้โดดเดี่ยวที่เก็บซ่อนสมบัติล้ำค่าเหล่านี้ไว้เป็นความลับในยุคนาซีเยอรมนี

พิพิธภัณฑ์สวิสออกประกาศการตัดสินใจเช่นนี้ ระหว่างการแถลงข่าว ณ กรุงเบอร์ลิน โดยบรรดาผลงานศิลปะซึ่งจะถูกนำไปเก็บรักษาที่สวิตเซอร์แลนด์แห่งนี้ หมายรวมถึงภาพเขียน และภาพสเก็ตช์ที่ประเมินค่ามิได้ของจิตรกรเลื่องชื่ออย่าง ปิกัสโซ โมเนต์ ชากาล ตลอดจนศิลปินเอกคนอื่นๆ ที่ถูกพบเข้าโดยบังเอิญที่แฟล็ตของ กูร์ลิทท์ ในเมืองมิวนิก ของเยอรมนี ในปี 2012

คริสตอฟ ชอยบลิน ประธานกรรมการผู้จัดการทรัพย์สินของพิพิธภัณฑ์วิจิตรศิลป์ในกรุงเบิร์น ของสวิตเซอร์แลนด์ ได้ให้คำมั่นจะร่วมมือกับเจ้าพนักงานเยอรมันเพื่อรับรองว่า “งานศิลปะในคอลเล็กชันที่ถูกขโมยมาจะต้องถูกส่งคืนถึงมือผู้เป็นเจ้าของโดยชอบธรรมครบทุกชิ้น”

กูร์ลิทท์ ซึ่งเสียชีวิตเมื่อเดือนพฤษภาคม ปีที่แล้วด้วยวัย 81 ปี เป็นบุตรชายของนายหน้าค้างานศิลป์ที่ อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ ผู้นำเผด็จการนาซีเคยมอบหมายให้ไปปล้นสะดมผลงานชิ้นสำคัญๆ ตามพิพิธภัณฑ์ และฉกชิงงานศิลปะมาจากเจ้าของชาวยิว ซึ่งมีจำนวนมากจบชีวิตในห้องรมแก๊สพิษ

งานศิลปะ 1,280 ถูกค้นพบที่แฟลตที่พักรกๆ ของกูร์ลิทท์ ในมิวนิก ขณะที่มีการเดินหน้าตรวจสอบภาษีเป็นประจำ ส่วนงานศิลปะอีกกว่า 300 ชิ้นนั้นถูกค้นพบในบ้านโกโรโกโสของกูร์ลิทท์ ที่เมืองซาลซ์บูร์ก

แม้ว่าเขาจะไม่เคยก่ออาชญากรรมหรือถูกตั้งข้อหา แต่บรรดาเจ้าพนักงานเมืองเบียร์กลับยึดทรัพย์สินทั้งหมดของเขาในมิวนิก และนำไปเก็บซ่อนไว้ในสถานที่ลับ

ก่อนที่เขาจะเสียชีวิต กูร์ลิทท์ ยินยอมให้รัฐบาลเยอรมันช่วยตามหาเจ้าของที่แท้จริงของผลงาน 1,280 ชิ้น ในขุมทรัพย์ของเขา

อย่างไรก็ตาม เนื่องจากกูร์ลิทท์ ไม่พอใจต่อวิธีที่เจ้าหน้าที่เมืองเบียร์เคยปฏิบัติต่อเขา กูร์ลิทท์จึงกำหนดเงื่อนไขในพินัยกรรมไว้ว่า พิพิธภัณฑ์เยอรมันจะไม่มีสิทธิ์ในงานศิลปะพวกนี้ ในขณะที่เขามอบอำนาจให้สถาบันสวิสเป็นผู้ดูแลต่อจากเขา

ภายหลังการเจรจานาน 6 เดือน ในที่สุด โมนิคา กรูเอทเทอร์ส รัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรมเยอรมันระบุว่า เยอรมนีได้บรรลุข้อตกลงในการดูแลผลงานศิลปะเหล่านี้ร่วมกับพิพิธภัณฑ์สวิตเซอร์แลนด์ ซึ่งถือเป็น “หลักชัยที่ชี้ว่า ประวัติศาสตร์ของพวกเรา” ในสมัยจักรวรรดิที่สาม (นาซีเยอรมนี) นั้นได้รับการยอมรับ

เธอกล่าวว่า รัฐบาลเยอรมันได้ยึดมั่นในคำสัญญาที่ว่า จะส่งคืนงานศิลปะที่ถูกขโมยเหล่านี้ คืนให้แก่ทายาทชาวยิว “อย่างเร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้” โดยปราศจากเงื่อนไข และข้อแม้ใดๆ”

อย่างไรก็ตาม เธอยอมรับว่า “นี่เป็นเพียงจุดเริ่มต้น ยังไม่ถึงจุดจบ ของหนทางอันยาวไกล”

กรูเอทเทอร์สกล่าวว่า ผลงานบางส่วนจากทั้งหมดราว 500 ชิ้นในเยอรมนี ซึ่งยังไม่ทราบที่มาจะถูกนำออกจัดแสดงในนิทรรศการ เพื่อดึงดูดให้ทายาทของเจ้าของที่แท้จริงมารับคืนไป

และตามบทบัญญัติในข้อตกลงฉบับดังกล่าว งานศิลปะ “ล้ำยุค” เกือบ 480 ชิ้นซึ่งพวกนาซีคิดว่าเป็นเพียง “ของกระจอก” และไม่ควรค่ากับอุดมการณ์ของนาซีเยอรมนีจะถูกสวิตเซอร์แลนด์ยืมไปจัดแสดงตามสถาบันที่งานพวกนี้ถูกขโมยมาในช่วงทศวรรษที่ 1930