เอเจนซีส์ - เดอะการ์เดียน สื่ออังกฤษ วิเคราะห์ว่า การที่ ชินโซ อาเบะ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น เลี่ยงที่จะไม่เร่งเดินทางกลับญี่ปุ่นก่อนกำหนดเพื่อไปเยือนศาลเจ้ายาสุคุนิ แต่กลับเลือกจะส่งเครื่องสักการะไปแทน แสดงให้เห็นว่าต้องการรักษาระยะห่างเพื่อหวังว่า ทั้งเขาและประธานาธิบดี สี จิ้นผิง อาจมีโอกาสพบปะกันเป็นครั้งแรกในการประชุมเอเปกที่ปักกิ่งเป็นเจ้าภาพในเดือนหน้า แต่กระนั้นกระทรวงต่างประเทศจีนออกแถลงการณ์ประนามญี่ปุ่นวันนี้(17)แสดงความไม่พอใจในการส่งเครื่องสักการะของอาเบะ และนักการเมืองญี่ปุ่น 110 คนที่ได้เดินทางไปเยือนศาลเจ้าแห่งนี้ ซึ่งเป็นถือเป็นวันเริ่มต้นการฉลองเทศกาลฤดูใบไม้ร่วงเป็นเวลา 4 วัน
เดอะ การ์เดียน สื่ออังกฤษรายงานวันนี้(17)ว่า รัฐบาลจีนประนามญี่ปุ่นออกแถลงการณ์หลังจากนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ชินโซ อาเบะส่งเครื่องสักการะไปยังศาลเจ้ายาสุคุนิ ซึ่งเป็นสถานที่สถิตวิญญาณของอาชญากรสงครามโลกครั้งที่ 2 อาทิ พลเอกฮิเดกิ โตโจ ที่ถูกลงโทษด้วยการถูกแขวนคอในฐานะอาชญากรสงคราม โดยดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นในช่วงนั้น และเป็นผู้ลงนามร่วมเป็นพันธมิตรสายอักษะกับฮิตเลอร์ของเยอรมันและมุสโสลินีของอิตาลีเริ่มสงครามโลกครั้งที่ 2 รวมไปถึงสั่งการโจมตีเพิร์ลฮาเบอร์ของสหรัฐฯ
โดยศาลแห่งนี้เป็นที่เกลียดชังของทั้งจีนและเกาหลีใต้ที่มีประวัติศาสตร์ขมขื่นร่วมกับญี่ปุ่นในยุคนั้น และสองประเทศมองศาลเจ้ายาสุกุนิเป็นเสมือนสัญลักษณ์ “การยังคงอยู่ของลัทธิทหารนิยม” ในญี่ปุ่น
“จีนมีความวิตกอย่างมากและขอประนามญี่ปุ่นในส่วนที่เกี่ยวข้องกับศาลเจ้ายาสุคุนิ” รายงานจากแถลงการณ์กระทรวงต่างประเทศจีน
ก่อนหน้านี้ในเดือนธันวาคม 2013 อาเบะได้เดินทางไปเยือนศาลเจ้าแห่งนี้สร้างความไม่พอใจเป็นอย่างมากให้กับจีนและเกาหลีใต้ และในวันศุกร์(17)อาเบะได้จัดส่งเครื่องสักการะตามแบบชินโตเพื่อร่วมเริ่มต้นฉลองเทศกาลฤดูใบไม้ร่วง ซึ่งเป็นหนึ่งในสามเทศกาลหลักที่นักการเมืองสายอนุรักษ์ของญี่ปุ่นจะเดินทางมาเยือนศาลเจ้าแห่งนี้
โยชิฮิเดะ ซูกะ (Yoshihide Suga) หัวหน้าเลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่น อธิบายว่า อาเบะกระทำในฐานะประชาชนญี่ปุ่นตามความเชื่อส่วนตัวของเขา
นอกเหนือจากนี้ กลุ่มสมาชิกรัฐสภาญี่ปุ่นจำนวน 110 คน และที่ปรึกษาอีก 80 คน เดินทางไปร่วมสักการะที่ศาลเจ้ายาสุคุนิ ในช่วงเช้าวันศุกร์(17) เช่นกัน โดยสื่ออังกฤษรายงานว่า ตามปกติแล้ว ผู้ดำรงตำแหน่งในคณะครม.ญี่ปุ่นสมควรหลีกเลี่ยงเดินทางไปยังศาลเจ้าแห่งนี้เพื่อเลี่ยงความขัดแย้ง
แต่ทว่า ซานาเอะ ทากาอิชิ (Sanae Takaichi) รัฐมนตรีกระทรวงกิจการภายในและการคมนาคมญี่ปุ่นได้ให้สัมภาษณ์ยืนยันว่า เธอจะเดินทางไปสักการะแน่นอน ในขณะที่ยาอูฮิสะ ชิโอซากิ (Yauhisa Shiozaki)รัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุข แรงงาน และสวัสดิการ เลือกที่จะทำเช่นเดียวกับผู้นำประเทศ โดยการส่งเครื่องสักการะไปยังศาลเจ้ายาสุคุนิ แทน
อาเบะที่ในขณะนี้อยู่ร่วมการประชุมอาเซมซึ่งจัดขึ้นในอิตาลี ซึ่งเป็นการประชุมเดียวกันกับที่ประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิมีร์ ปูติน และประธานาธิบดียูเครน เปโตร โปโรเชนโกได้มีโอกาสพบกันในวันนี้(17) และไม่มีท่าทีที่ผู้นำญี่ปุ่นจะเดินทางกลับก่อนกำหนด คล้ายต้องการส่งสัญญาณว่า อาเบะอาจต้องการกันตัวเองให้ห่างจากความยุ่งยากที่ต้องเกี่ยวข้องกับศาลเจ้ายาสุคุนิ
นอกจากนี้สื่ออังกฤษยังชี้เพิ่มเติมว่า เจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลญี่ปุ่นได้ส่งสัญญาณไปที่จีน หวังว่าการพบปะระหว่างชินโซ อาเบะ ผู้นำญี่ปุ่นและประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนจะสามารถเกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในระหว่างการประชุมความร่วมมือทางเศรษฐิกิจเอเชียแปซิฟิกที่จัดขึ้นในกรุงปักกิ่งในเดือนพฤศจิกายนที่จะถึงนี้
โดยสื่ออังกฤษวิเคราะห์ว่า การที่อาเบะส่งเพียงเครื่องสักการะไปแทนอาจเป็นการแสดงความหวังว่า การพบปะระหว่างเขาและสีจะเกิดขึ้นจริงในอนาคตอันใกล้
ทั้งนี้ความสัมพันธ์ระหว่าง 2 ชาติมหาอำนาจในเอเชียเกี่ยวข้องกับดินแดนพิพาทหมู่เกาะในทะเลจีนตะวันออกที่จีนประกาศอ้างสิทธิ์ความเป็นเจ้าของ
