เอเจนซีส์ - เป็นปีแรกที่ทางการจีนเข้มงวดห้ามไม่ให้มีการเอ่ยถึงโศกนาฏกรรมจตุรัสเทียนอันเหมิน รวมไปถึงห้ามไปเยือนที่เกิดเหตุ โดยมีนักเคลื่อนไหวจำนวน 15 คนจากกลุ่มนักวิชาการ นักเขียน และทนายความจีนได้เดินทางไปไว้อาลัยที่จัตุรัสเทียนอันเหมินเมื่อต้นเดือนพฤษภาคม และอ่านแถลงการณ์เรียกร้องให้มีการสอบสวนการปราบปรามกลุ่มเคลื่อนไหวที่จัตุรัสเทียนอันเหมินเมื่อปี 1989 หลังจากนั้น 5 คนจากทั้งหมดถูกทางการจีนบุกจับตัวที่บ้านพักหลังจากรูปภาพการรวมตัวถูกเผยแพร่ในโลกอินเทอร์เน็ต
หนังสือพิมพ์ดิอินดิเพนเดนต์ สื่ออังกฤษรายงานในวันอาทิตย์ (1) ว่า เป็นปกติที่ทางการจีนจะเข้มงวดเมื่อใกล้ถึงกำหนดครบรอบวันรำลึกจัตุรัสเทียนอันเหมินที่กลุ่มหัวก้าวหน้าจีนประกอบไปด้วย นักวิชาการ นักศึกษา ทนายความด้านสิทธิมนุษยชน นักเขียน ได้รวมตัวกันที่จัตุรัสแห่งนี้เพื่อเรียกร้องประชาธิปไตยและถูกสังหารโดยกองทัพประชาชนจีนในวันที่ 4 มิถุนายน 1989 และจนถึงปัจจุบันนี้ยังไม่มีการเปิดเผยตัวเลขยอดผู้เสียชีวิตในครั้งนั้นจากรัฐบาลจีน
แต่ทว่าในปีนี้การเดินทางไปเยือนจัตุรัสเทียนอันเหมินในช่วงใกล้กับวันรำลึก หรือการพูดถึงเหตุการณ์เป็นเรื่องต้องห้าม หนึ่งในนักเคลื่อนไหวจีนให้ความเห็น โดยนักเคลื่อนไหวชาวจีนทั้ง 5 จาก 15 คนที่ได้ไปเยือนจัตุรัสเทียนอันเหมินเพื่ออ่านแถลงการณ์เรียกร้องการสอบสวนคดีสังหารประชาชนที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในวันที่ 3 พฤษภาคม ถูกจับกุมในข้อหา “ก่อให้เกิดความไม่สงบ” ที่มีบทลงโทษถึงขั้นจำคุก 5 ปี
“เราไม่เคยเห็นการบุกเข้าจับกุมที่บ้านพักหลังจากการเดินทางกลับมาจากการเยือนจัตุรัสเทียนอันเหมินเช่นนี้ของทางการจีนมาก่อน” จาง หลีฟาน (Zhang Kifan) นักประวัติศาสตร์อิสระที่ไม่ได้เข้าร่วมการเยือนเปิดเผย ในขณะที่หน่วยงานแอมเนสตีสากลได้เปิดเผยว่า มีคนจำนวน 48 คนที่ถูกจับกุมโดยเจ้าหน้าที่ และถูกกักบริเวณในบ้านพัก ถูกตำรวจจีนสอบปากคำ หรือหายตัวไปก่อนวันรำลึกจัตุรัสเทียนอันเหมิน นอกจากนี้เจ้าหน้าที่จีนยังได้เตือนไม่ให้นักข่าวต่างชาติเดินทางไปไปยังจุดล่อแหลม และไม่อนุญาตให้สัมภาษณ์ผู้คนเกี่ยวกับเหตุการณ์ปราบปรามจัตุรัสเทียนอันเหมินอีกด้วย
นอกจากนี้ ทางการจีนยังปฏิเสธที่จะให้ความเห็นในเรื่องนี้ รวมไปถึงเจ้าหน้าที่จากสถานกักกันที่ 1 แห่งกรุงปักกิ่งซึ่งเป็นที่กักตัวกลุ่มนักเคลื่อนไหวชาย 4 คน และหญิง 1 คนที่ได้เดินทางไปเยือนจตุรัสเทียนอันเหมินเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคมที่ผ่านมา
โดยคนทั้ง 15 ที่ได้ไปเยือนจัตุรัสแห่งนี้ไม่ใส่ใจต่อท่าทีของรัฐบาลจีนถึงแม้ว่าพวกเขาจะปิดโทรศัพท์มือถือส่วนตัวเพื่อป้องกันการถูกสอดแนม ซู ยูยู (Xu Youyu) หนึ่งในนักวิชาการจาก 15 คน ได้กล่าวกับเพื่อนว่า “เราไม่เคยมีปัญหาเมื่อเราพูดคุยผ่านฟอรัมบนอินเทอร์เน็ตในอดีต” และ 1 วันหลังจากนั้น ตำรวจจีนได้เรียกคนบางส่วนไปสอบปากคำและตักเตือนหลังจากบุกเข้าบ้านของพวกเขาและนำคอมพิวเตอร์กลับไปตรวจสอบ และมี 5 คนถูกจับกุมรวมทั้ง ผู ฉีเคียง (Pu Zhiqiang) ทนายความด้านสิทธิมนุษยชน ลียู (Liu Di) บล็อกเกอร์ที่เป็นสัญลักษณ์ด้านเสรีภาพทางการให้ความเห็น และซู เป็น 3 คนรวมอยู่ในนั้นที่ถูกกักตัวไว้ตั้งแต่วันที่ 6 พฤษภาคม
นับตั้งแต่ สี จิ้นผิง ก้าวขึ้นสู่อำนาจปกครองประเทศตั้งแต่มีนาคม 2013 เป็นต้นมา รัฐบาลของเขามีนโยบายแข็งกร้าวและมีการเข้าสลาย จับตัว และคุมขังเหล่านักเคลื่อนไหว ตลอดจนกวาดล้างพวกที่เห็นต่างทางอินเทอร์เน็ต รวมไปถึงปิดปากสื่อมวลชนที่บรรดากลุ่มสิทธิมนุษยชนต่างประนามถึงการละเมิดเสรีภาพของสื่อเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา
ยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าทำไมคนทั้ง 5 ที่ถูกคุมขังจึงตกเป็นเป้าหมายของทางการจีน ในขณะที่อีก 10 คนที่ได้เดินทางไปด้วยกันกลับไม่ถูกจับกุมตัว และครอบครัวของกลุ่มคนที่ถูกคุมตัวได้เปิดเผยความรู้สึกว่า รู้สึกแปลกใจเพราะคนเหล่านั้นไม่ได้วิพากษ์รัฐบาลจีนมากนัก และการจับกุมคนทั้ง 5 ถูกประณามโดยสหรัฐฯและอียูในวันถัดมา (7 พฤษภาคม)
