เอพี/เอเจนซีส์ – เรือสำรวจที่มีพนักงานบริษัทน้ำมันเป็นชาวอเมริกัน 5 คนรวมอยู่ด้วย กำลังจะขึ้นฝั่งในไม่กี่ชั่วโมงข้างหน้านี้ หลังจากเรือรบเวเนซุเอลาสกัดจับเรือเช่าเหมาลำนี้ ในบริเวณน่านน้ำนอกชายฝั่งของกายอานาซึ่งเป็นกรณีพิพาทช่วงชิงกรรมสิทธิ์กันอยู่ โดยการจับกุมครั้งนี้ส่อแววจะปลุกความขัดแย้งเรื่องอาณาเขตเมื่อหลายทศวรรษก่อน ระหว่างชาติผู้ผลิตน้ำมันรายใหญ่ที่สุดของอเมริกาใต้อย่างเวเนซุเอลา กับประเทศยากจนที่สุดแห่งหนึ่งของภูมิภาคอย่างกายอานา
เมื่อวันพฤหัสบดี (10 ) ขณะที่เรือสำรวจความยาว 285 ฟุตซึ่งชักธงปานามาลำนี้ กำลังดำเนินการสำรวจทางธรณีฟิสิกส์ ตามสัญญาการทำงานให้กับบริษัทอนาดาร์โกปิโตรเลียมคอร์เปอเรชัน ซึ่งเป็นกิจการน้ำมันสัญชาติอเมริกัน ได้ถูกเรือติดอาวุธของกองทัพเรือเวเนซุเอลาสกัดจับ และสั่งให้แล่นไปยังเกาะมาร์การิตา ดินแดนส่วนหนึ่งของเวเนซุเอลา โดยมีฝ่ายเวเนซุเอลาคอยควบคุม ทางการกายอานาระบุว่า ขณะที่เกิดเหตุเรือลำนี้อยู่ในเขตน่านน้ำของตนอย่างถูกต้อง ทว่ากองทัพเรือเวเนซุเอลาบอกพวกเขาว่า พวกเขาเข้าไปในเขตเศรษฐกิจพิเศษของเวเนซุเอลา และสั่งให้ยุติการสำรวจโดยทันที
บริษัทอนาดาร์โก ซึ่งมีฐานอยู่ในมลรัฐเทกซัสกล่าวว่า พวกเขาประสานงานกับรัฐบาลกายอานา และรัฐบาลสหรัฐฯ เพื่อขอให้ปล่อยตัวลูกเรือและเรือลำนี้ ซึ่งจะแล่นมาถึงเกาะมาการิตา ที่อยู่นอกชายฝั่งทะเลแคริบเบียนในวันนี้ (13)
เมื่อวันเสาร์ (12) รัฐบาลกายอานาขอประชุมกับทางการเวเนซุเอลาในสัปดาห์หน้า เพื่อหารือกันถึงการเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อล่าสุด ซึ่งอาจทำให้กลุ่มนักลงทุนจากต่างประเทศไม่กล้าเข้ามาลงทุน
“ในตอนนี้ เห็นได้ชัดว่า ทั้งเรือและลูกเรือไม่เพียงแต่ถูกเจ้าหน้าที่ควบคุมออกไปจากบริเวณน่านน้ำของกายอานา แต่ยังถูกจับกุมอีกด้วย” รัฐมนตรีต่างประเทศของกายอานาระบุในคำแถลงเมื่อวันศุกร์ (11) โดยที่เขาเรียกร้องให้ปล่อยทั้งเรือ และลูกเรือโดยทันที “เรือของกองทัพเรือเวเนซุเอลาไม่เคยทำแบบนี้มาก่อน ในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศกายอานากับเวเนซุเอลา”
ทางด้าน โนแอล เคลย์ โฆษกของกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวว่าบรรดาเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจในวอชิงตันได้เห็นรายงานที่ระบุว่า มีคนอเมริกัน 5 คนอยู่ในลูกเรือที่ถูกเวเนซุเอลาจับกุมแล้ว แต่เป็นเพราะ “มรเองเกี่ยวข้องกับทางภาคเอกชน เราจึงไม่สามารถแสดงความคิดเห็นไปมากกว่านี้”
ทั้งนี้ เวเนซุเอลาได้อ้างกรรมสิทธิ์ดินแดน 2 ใน 3 ของกายอานามานานหลายทศวรรษแล้ว โดยให้เหตุผลว่าภูมิภาคที่อุดมไปด้วยทองคำ ทางตะวันตกของแม่น้ำเอสเซกีโบแห่งนี้ถูกนักล่าอาณานิคมปล้นไป
ทว่าในเวลาต่อจากนั้น สายสัมพันธ์ระหว่างประเทศทั้ง 2 ก็พัฒนาขึ้น โดยนิโกลัส มาดูโร ทายาทของผู้นำฮูโก ชาเบซ ได้เดินทางมาเยือนกรุงจอร์จทาวน์ เมื่อเดือนสิงหาคม โดยถือเป็นประธานาธิบดีเวเนซุเอลาคนแรกที่ไปเยือนชาติเพื่อนบ้านแห่งนี้ เขาได้หารือในเรื่องโครงการน้ำมันร่วมกับ โดนัลด์ ราโมตาร์ ประธานาธิบดีกายอานา ทั้งนี้ มาดูโรได้พูดถึงข้อพิพาทว่า เป็นสิ่งที่ตกทอดมาจากสมัยอาณานิคม และให้คำมั่นว่าจะแก้ปัญหาอย่างสันติ โดยใช้แนวทางกฎหมายต่างประเทศ
ทางด้านฝ่ายค้านในกายอานาต่างเรียกร้องให้รัฐบาลตอบโต้อย่างแข็งกร้าว ขณะที่กลุ่มธุรกิจหลักของประเทศกล่าวว่า ถึงเวลาแล้วที่องค์การสหประชาชาติจะเข้ามาช่วยระงับข้อพิพาทเรื่องอาณาเขตที่ยืดยาวนี้ให้ยุติลงสักที
เวเนซุเอลากล่าวว่า ตนจับกุมเรือลำนี้โดยชอบธรรม เนื่องจากพวกเขาล่วงล้ำเข้ามาปฏิบัติการในน่านน้ำของเวเนซุเอลาโดยไม่ได้รับอนุญาต
“เราจะปกป้องประเทศและอธิปไตยของเราอย่างเต็มที่” ราฟาเอล รามิเรซ รัฐมนตรีกระทรวงน้ำมันของเวเนซุเอลากล่าว ขณะให้สัมภาษณ์ที่งานแถลงข่าวในกรุงการากัสเมื่อวันศุกร์ (11)
