เผย“จอมแฉ”สโนว์เดนยื่นขอ “ลี้ภัยชั่วคราว”ที่รัสเซียแล้ว

เอเอฟพี/เอเจนซีส์ - “จอมแฉ” เอ็ดเวิร์ด สโนว์เดน ยื่นคำร้องขอลี้ภัยชั่วคราวในรัสเซียแล้ว ทนายความแดนหมีขาวซึ่งสนิทสนมกับวังเครมลินระบุในวันนี้ (16 ก.ค.) ภายหลังจากประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ออกมากล่าวหาวอชิงตันว่า พยายามทำให้บุคคลผู้เปิดโปงโปรแกรมสอดแนมอันใหญ่โตกว้างขวางของอเมริกาผู้นี้ “ติดแหง็ก” อยู่ในรัสเซีย

ทั้งนี้สโนว์เดน ซึ่งเป็นที่ต้องการตัวของรัฐบาลสหรัฐฯจากการเปิดโปงรายละเอียดอันน่าหวั่นไหวเกี่ยวกับการปฏิบัติการสอดแนมสืบความลับอย่างกว้างขวางของอเมริกา เวลานี้กำลังใช้ชีวิตเป็นสัปดาห์ที่ 4 อยู่ในพื้นที่รอเปลี่ยนเครื่องบิน (ทรานสิต) ของท่าอากาศยานเชเรเมตเยโว ในกรุงมอสโก โดยที่ยังมิได้ข้ามเข้ามาอยู่ในเขตแดนตามกฎหมายของรัสเซียแต่อย่างใด

อนาโตลี คุเชเรนา ทนายความคนสำคัญของรัสเซียซึ่งมีความสนิทสนมกับรัฐบาล และมีการติดต่อกับสโนว์เดนในช่วงหลังๆ นี้ แจ้งกับเอเอฟพีว่า เขาได้พบปะพูดคุยกับสโนว์เดนในตอนเช้าวันนี้ และสโนว์เดนได้กรอกคำร้องขอลี้ภัยชั่วคราวแล้ว รวมทั้งได้มีการส่งคำร้องดังกล่าวไปให้ทางการผู้รับผิดชอบของแดนหมีขาว โดยผ่านสำนักงานตรวจคนเข้าเมืองส่วนกลางของรัสเซีย

คุเชเรนา เป็นผู้หนึ่งในคณะนักเคลื่อนไหวสิทธิมนุษยชนและสมาชิกรัฐสภาฝ่ายวังเครมลิน ซึ่งเดินทางไปพบปะหารือกับสโนว์เดนที่สนามบินเชเรเมตเยโว เมื่อวันศุกร์ (12 ก.ค.) ที่ผ่านมา ทนายความผู้นี้บอกว่าหลังจากนั้นสโนว์เดนก็ได้ติดต่อปรึกษาหารือกับเขาอยู่บ่อยครั้ง

สโนว์เดนบินมายังรัสเซียจากฮ่องกงตั้งแต่วันที่ 23 มิถุนายน โดยที่ได้ซื้อตั๋วของสายการบินแอโรฟล็อตเพื่อเดินทางต่อไปยังคิวบาในวันที่ 24 มิถุนายน ทว่าไม่ได้ขึ้นเครื่องบิน และยังคงตกค้างอยู่ในพื้นที่ทรานสิตของสนามบินในมอสโกจนกระทั่งบัดนี้

เมื่อวันจันทร์ (15 ก.ค.) ประธานาธิบดีปูตินแถลงว่า สโนว์เดนจะออกไปจากรัสเซีย “โดยเร็วที่สุดเท่าที่เขาสามารถทำได้” และเปรียบเทียบ “จอมแฉ” ผู้นี้ว่าเหมือนกับของขวัญซึ่งไม่มีใครต้องการ

แต่ปูตินก็กล่าวหาวอชิงตันว่า กำลังทำให้ชาวอเมริกันผู้นี้ต้อง “ติดแหง็ก” อยู่ในมอสโก โดยเขาบอกว่าไม่มีประเทศใดต้องการรับตัวสโนว์เดนไว้สืบเนื่องจากสหรัฐฯเคลื่อนไหวบีบคั้นกดดัน

ทนายความ คุเชเรนา บอกว่าเขากำลังช่วยเหลือสโนว์เดนให้เข้าอกเข้าใจความสลับซับซ้อนของกฎหมายรัสเซีย โดยเฉพาะในเรื่องความแตกต่างระหว่างฐานะการเป็น ผู้ลี้ภัย (refugee), ผู้ลี้ภัยทางการเมือง (political asylum), และผู้ลี้ภัยชั่วคราว (temporary asylum)

“ก่อนการปรึกษาหารือกันของพวกเรา เขาไม่ได้มีความเข้าใจประเด็นเหล่านี้เลย” ทนายความผู้นี้กล่าว “เขาจำเป็นที่จะต้องทำความเข้าใจให้ดีว่าฐานะอะไรเหมาะสมกับเขาที่สุด และฐานะแต่ละอย่างนั้นจะมีสิทธิและมีหน้าที่อะไรบ้าง”

ตามคำอธิบายของผู้รู้กฎหมายรัสเซีย กระบวนการยื่นขอฐานะเป็นผู้ลี้ภัยชั่วคราว หรือเป็นผู้ลี้ภัยธรรมดานั้น ทำได้ง่ายกว่าการขอเป็นผู้ลี้ภัยทางการเมือง โดยที่อย่างหลังนี้ต้องมีการออกเป็นกฤษฎีกาของประธานาธิบดี

ภายหลังจากปิดปากเงียบมาตลอดตั้งแต่เดินทางถึงมอสโก สโนว์เดนซึ่งอยู่ในฐานะเสมือนเป็นผู้ไร้รัฐ หลังจากวอชิงตันสั่งถอนหนังสือเดินทางของเขาแล้ว ก็ได้พบปะหารือกับคณะนักเคลื่อนไหวสิทธิมนุษยชนนานาชาติและสมาชิกรัฐสภาชาวรัสเซียในวันศุกร์ ที่สนามบินในกรุงมอสโก โดยในที่ประชุมคราวนั้น สโนว์เดนบอกว่าเขาจะยื่นขอลี้ภัยในแดนหมีขาว ก่อนที่จะสามารถหาหนทางในการเดินทางอย่างถูกกฎหมายไปยังละตินอเมริกาต่อไป พร้อมกับขอร้องให้นักเคลื่อนไหวที่เป็นชาวรัสเซียพูดจาขอความช่วยเหลือจากปูตินในนามของตัวเขา

ชาติละตินอเมริกาอย่างน้อย 3 ชาติ ได้แก่ เวเนซุเอลา, โบลิเวีย, และนิการากัว ประกาศแสดงเจตจำนงที่จะยอมรับหนุ่มอเมริกันวัย 30 ปีผู้นี้ไปลี้ภัย ทว่าปัญหายังมีอยู่ว่า สโนว์เดนจะเดินทางจากมอสโกไปยังละตินอเมริกาได้อย่างไร ในเมื่อไม่มีเอกสารในการเดินทาง รวมทั้งหลายชาติในยุโรปซึ่งเที่ยวบินจากแดนหมีขาวไปละตินอเมริกาต้องบินผ่าน ได้แสดงท่าทีว่าอาจสกัดกั้นเครื่องบินที่มี “จอมแฉ” ผู้นี้เดินทางไปด้วย