เอเจนซีส์ - นายกรัฐมนตรี เรเซป ตอยยิบ เออร์โดแกน ของตุรกี ปฏิเสธเสียงแข็งเมื่อวันจันทร์ (3 มิ.ย.) ไม่ยอมรับว่าการประท้วงอย่างรุนแรงที่เขากำลังเผชิญอยู่ในขณะนี้ ซึ่งถือเป็นครั้งเลวร้ายที่สุดในระบอระยะเวลา 10 ปีแห่งการปกครองของเขา เป็น “ตุรกีสปริง” พร้อมกับกล่าวหาพวกชุมนุมต่อต้านรัฐบาลว่ากำลังเดินควงแขนเคียงคู่ไปกับการก่อการร้าย ขณะที่เหตุการณ์ความไม่สงบในประเทศมุสลิมมั่งคั่งซึ่งตั้งอยู่ตรงรอยต่อระหว่างยุโรปกับเอเชียแห่งนี้ เดินหน้าต่อเนื่องเข้าสู่วันที่สี่ โดยเฉพาะในช่วงค่ำที่ตำรวจพยายามใช้แก๊สน้ำตาเข้าสลายผู้ชุมนุม
เออร์โดแกนกล่าวท้าทายพวกผู้ประท้วงซึ่งกล่าวหาเขาว่า กำลังพยายามที่จะดำเนินการปฏิรูปแบบอนุรักษนิยมตามแนวคิดของอิสลามเคร่งจารีต เพื่อเปลี่ยนแปลงตุรกีซึ่งแม้ประชากรส่วนใหญ่เป็นมุสลิมแต่ก็มีความเป็น “รัฐฆราวาส” (secular state) ที่แยกศาสนาออกจากรัฐมาช้านาน โดยเขาย้ำว่ารัฐบาลของเขาได้รับเลือกตั้งเข้ามาอย่างเป็นประชาธิปไตย
“ในบรรดาประเทศที่เกิดอาหรับสปริงนั้น มีประเทศไหนบ้างที่มีระบบการเมืองแบบหลายพรรค (อย่างตุรกี)” เขาตั้งคำถามในขณะแถลงทางทีวี พร้อมกับย้ำเน้นถึงข้อเท็จจริงที่ว่า พรรคจัสติส แอนด์ ดิเวลอปเมนต์ ปาร์ตี้ (เอเคพี) ซึ่งมีรากเหง้าเป็นพวกอิสลามิสต์ของเขา ชนะเลือกตั้ง 3 ครั้งหลังสุดติดต่อกันโดยที่ได้คะแนนเสียงเพิ่มขึ้นทุกครั้ง อีกทั้งในการจัดการลงประชามติ 2 ครั้ง ก็ได้รับชัยชนะ
เออร์โดแกน ซึ่งออกเดินทางไปเยือนแอฟริกาเหนือตามกำหนดเดิมตั้งแต่วันจันทร์ ถึงแม้สถานการณ์ความไม่สงบยังดำรงอยู่ทั่วไปภายในประเทศ ระบุว่าการประท้วงคราวนี้จัดขึ้นโดยพวกหัวรุนแรงสุดโต่ง และ “เราจะไม่มีการอ่อนข้อใดๆ ทั้งสิ้นให้แก่พวกที่ใช้ชีวิตเดินควงแขนเคียงคู่ไปกับการก่อการร้าย”
ทางด้านประธานาธิบดีอับดุลเลาะห์ กุล ซึ่งเป็นพันธมิตรของเออร์โดแกน ได้ออกมาเรียกร้องความสงบในวันจันทร์ และให้คำมั่นสัญญากับพวกผู้ประท้วงว่า ได้ยินเสียงประท้วงของพวกเขาแล้ว
“ข้อความที่ส่งออกมาด้วยความตั้งใจดีนั้นได้รับแล้ว” สำนักข่าวอนาโตเลียอ้างคำพูดของเขา
สำหรับการประท้วงต่อต้านรัฐบาลที่กำลังเกิดขึ้นในขณะนี้ เริ่มต้นปะทุขึ้นมาเมื่อวันศุกร์ (31 พ.ค.) จากการชุมนุมอย่างสงบของคนกลุ่มเล็กๆ เพื่อคัดค้านแผนการพัฒนาสวนสาธารณะเกซี ปาร์ก บริเวณจัตุรัสทักซิมในเมืองอิสตันบูล ซึ่งพวกเขากล่าวหาว่าจะมีการต่อยอดทำให้กลายเป็นศูนย์การค้า ปรากฏว่าตำรวจใช้ความรุนแรงเข้าสลายการชุมนุม จึงทำให้เกิดกระแสต่อต้านลุกลามอย่างรวดเร็วไปสู่คนทุกวัย และทุกภาคส่วนทางการเมืองและสังคม โดยมีการชุมนุมประท้วงเกือบร้อยจุดทั่วตุรกี
อย่างไรก็ดี ตำรวจถอนกำลังออกจากจัตุรัสทักซิมในวันเสาร์ (1) และถึงตอนเช้าวันอาทิตย์ (2) สถานการณ์ทำท่าจะคลี่คลาย แต่แล้วก็กลับปะทุเดือดพล่านขึ้นมาอีกจากการแสดงความเห็นแบบท้าทายของนายกรัฐมนตรีเออร์โดแกนเมื่อบ่ายวันอาทิตย์ โดยเขาเรียกพวกผู้ประท้วงว่า เป็นเพียง “นักปล้นสะดมไม่กี่คน” ซึ่งได้รับแรงขับดันจากพรรคฝ่ายค้านอย่างพรรครีพับลิกัน พีเพิลส์ ปาร์ตี้ (ซีเอชพี)
ครั้นถึงตอนกลางคืน ผู้ประท้วงที่ออกมาชุมนุมกันใหม่เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะที่เมืองอิสตันบูล และเมืองหลวงอังการา พวกเขาพยายามเดินขบวนบุกเข้าไปยังสำนักงานที่ทำการนายกรัฐมนตรีซึ่งมีตั้งอยู่ในเมืองสำคัญทั้งสองแห่ง และเกิดการปะทะกับตำรวจอย่างดุเดือด ผู้ประท้วงยังจุดไฟขึ้นในหลายจุด และตะโกนว่า “จอมเผด็จการ ลาออก! … เราจะต่อต้านไปจนกว่าได้ชัยชนะ”
สำหรับในตอนเช้าวันจันทร์ (3) ผู้สื่อข่าวรายงานว่าพวกผู้ประท้วงจำนวนหนึ่งได้มาชุมนุมกันที่จัตุรัสทักซิม ของเมืองอิสตันบูลอีก มีการนำเครื่องกีดขวางทำด้วยยางลอยน้ำโยนลงขัดขวางการสัญจรทางน้ำตามแนวช่องแคบบอสฟอรัส รวมทั้งปิดกั้นถนนทางเข้าออกเข้าไปในอาณาบริเวณดังกล่าว กลุ่มฝ่ายซ้ายหลายกลุ่มยังแขวนธงสีแดงและสีดำ ขณะที่อากาศยังมีกลิ่นแก๊สน้ำตาอ้อยอิ่งอยู่
ในอิสตันบูลนั้นตำรวจยังเก็บตัวค่อนข้างเงียบตอนช่วงเช้าวันจันทร์ โดยไม่ได้เห็นพวกเขาตรงบริเวณรอบๆ จุดชุมนุมใหญ่ของผู้ประท้วงทั้งที่จัตุรัสทักซิม และบริเวณศูนย์การค้าเบซิกตัส
อย่างไรก็ดี ที่เมืองหลวงอังการา ตำรวจได้เริ่มยิงแก๊สน้ำตาเข้าใส่ผู้ประท้วงกันกันอีกครั้งหนึ่ง
นักวิเคราะห์มองว่า ในหลายๆ ด้านแล้ว ตุรกียังมีลักษณะเป็นประเทศที่แตกแยก ระหว่างส่วนพื้นที่ตอนในซึ่งผู้คนเคร่งศาสนาและอนุรักษนิยม กับพวกชนชั้นนำหัวเสรีนิยมที่อยู่กันตามเมืองใหญ่ และรู้สึกหวาดหวั่นว่าพวกอิสลามิสต์กำลังรุกคืบมุ่งหมายเปลี่ยนแปลงประเทศและสังคมตุรกี
ทั้งนี้มีรายงานว่าเหตุปะทะได้ปะทุขึ้นมาอีกรอบในช่วงค่ำของวันจันทร์ (3) โดยตำรวจปราบจลาจลยิงแก๊สน้ำตาเข้าสลายผู้ประท้วงหลายพันคนที่รวมตัวกันใกล้ๆทำเนียบนายกรัฐมนตรีและใกล้กับสนามกีฬาของสโมสรฟุตบอลเบซิคตีส ผู้เห็นเหตุการณ์เล่าว่าพบเห็นกลุ่มควันสีขาวหนาทึบลอยคลุ้งบนอากาศปกคลุมทั่วถนนสายต่างๆ โดยรอบบริเวณที่ตำรวจยิงแก๊สน้ำตา แต่อีกด้านหนึ่งผู้ประท้วงอีกหลายพันรายคนอื่นๆ ก็ยังคงปักหลักชุมนุมกันบริเวณจัตุรัสทักซิม
