ถาม-ตอบว่าด้วย “ไข้หวัดใหญ่หมู” เชื้อไวรัสใหม่ทำท่าระบาดสู่ทั่วโลก

บีบีซี นิวส์ - บรรดาผู้เชี่ยวชาญด้านการควบคุมโรคติดต่อต่างกำลังเฝ้าติดตาม และประเทศต่างๆ ก็ออกมาตรการเฝ้าระวัง ภายหลังมีรายงานเรื่องการแพร่ระบาดของเชื้อไข้หวัดใหญ่หมู (swine flu) ที่ประเทศเม็กซิโก ซึ่งทำให้ผู้คนเสียชีวิตไปหลายสิบคน นอกจากนั้นยังพบผู้ป่วยจำนวนหนึ่งในสหรัฐฯด้วย

**ไข้หวัดใหญ่หมูคืออะไร?**

ไข้หวัดใหญ่หมูเป็นโรคระบบทางเดินหายใจที่ติดต่อในหมู เกิดจากเชื้อไข้หวัดใหญ่ชนิด A ซึ่งปกติมีการแพร่ระบาดอยู่ในฝูงหมู โรคดังกล่าวมีระดับอาการรุนแรงแต่มักไม่ค่อยเป็นอันตรายถึงชีวิต การแพร่ระบาดมักเกิดในช่วงฤดูใบมิผลิและฤดูหนาว แต่ก็พบว่ามีการระบาดในช่วงอื่นๆ ด้วยเช่นกัน

ไข้หวัดใหญ่หมูมีเชื้อหลายประเภท และก็เช่นเดียวกับไข้หวัดใหญ่ในมนุษย์ นั่นคือลักษณะการติดเชื้อก็มีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ

**ไข้หวัดใหญ่หมูติดต่อถึงคนได้หรือไม่?**

โดยปกติแล้วไข้หวัดใหญ่หมูไม่ติดต่อถึงคน แต่นานๆ ครั้งก็อาจพบการติดต่อดังกล่าวบ้าง ซึ่งมักจะเกิดกับผู้ที่อยู่ใกล้ชิดกับหมู นอกจากนั้น ยังมีรายงานเกี่ยวกับการแพร่กระจายเชื้อไข้หวัดหมูจากคนสู่คนด้วย แต่ก็พบกรณีเช่นนี้น้อยมากเช่นกัน

การแพร่กระจายเชื้อไข้หวัดใหญ่หมูจากคนสู่คนนั้น คาดว่ามีลักษณะเดียวกับการแพร่ระบาดของไข้หวัดใหญ่คน นั่นคืออาศัยการไอหรือจาม

สำหรับในการแพร่ระบาดครั้งล่าสุดนี้ เป็นที่ชัดเจนแล้วว่าเกิดการการแพร่กระจายเชื้อไข้หวัดใหญ่หมู่ ในแบบจากคนสู่คน

**ไข้หวัดใหญ่หมูที่กำลังระบาดอยู่นี้เป็นเชื้อชนิดใหม่ใช่หรือไม่?**

องค์การอนามัยโลก ยืนยันแล้วว่า อย่างน้อยมีผู้ป่วยบางรายที่มีเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด “เอช1เอ็น1” (H1N1) ซึ่งเป็นสายพันธุ์ย่อยของเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A ทว่าเชื้อเอช1เอ็น1ในหมู่ผู้ป่วยเหล่านี้ เป็นเวอร์ชันที่ไม่เคยพบเห็นกันมาก่อน

อันที่จริงเชื้อ “เอช1เอ็น1” ก็เป็นสายพันธุ์ย่อยของเชื้อไข้หวัดใหญ่ที่พบในคน และมีการระบาดอยู่เป็นประจำ

ทว่าใน “เอช1เอ็น1” เวอร์ชันล่าสุดนี้ มีความแตกต่างออกไป กล่าวคือ มีสารทางพันธุกรรมที่พบในสายพันธุ์ต่างๆ ของไวรัสที่ติดต่อใน คน, นก และหมู ด้วย

**มีผู้ติดเชื้อกี่รายแล้วจากการแพร่ระบาดครั้งล่าสุดนี้?**

รัฐบาลเม็กซิโก ยืนยันแล้วว่า มีผู้เสียชีวิตจากไวรัสไข้หวัดใหญ่หมูครั้งนี้ 20 ราย และกำลังตรวจสอบผู้เสียชีวิตอีกมากกว่า 50 ราย ว่า เกิดจากสาเหตุเดียวกันหรือไม่

ส่วนในสหรัฐฯ ยืนยันว่า พบผู้ติดเชื้อแล้ว 8 รายในแคลิฟอร์เนียและเทกซัส และเป็นเชื้อที่มีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกับกรณีที่พบในเม็กซิโก นอกจากนั้น มีการยืนยันว่าพบผู้ติดเชื้ออีก 2 รายที่แคนซัส แม้ว่ายังไม่ทราบแน่ชัดว่าเป็นเชื้อที่มีพันธุกรรมแบบเดียวกันหรือไม่

ทางการนิวยอร์กเองก็รายงานว่า มีผู้ป่วย 8 รายที่อาจติดเชื้อไข้หวัดใหญ่หมู ในขณะที่พบเด็กๆ อีกเกือบ 100 คน มีอาการที่ส่อว่าอาจติดเชื้อนี้ด้วยเช่นกัน อย่างไรก็ตาม กรณีผู้ป่วยในสหรัฐฯ จนถึงเวลานี้ยังคงมีอาการป่วยเพียงเล็กน้อยเท่านั้น โดยไม่มีผู้ใดเสียชีวิต

**การรับประทานเนื้อหมูจะปลอดภัยหรือไม่?**

ปลอดภัยแน่นอน ขณะนี้ยังไม่มีหลักฐานว่าเชื้อไข้หวัดใหญ่หมูสามารถแพร่กระจายโดยการรับประทานเนื้อหมูที่ติดเชื้อดังกล่าว อย่างไรก็ตาม ควรรับประทานเนื้อหมูที่ปรุงสุกดี ความร้อนที่ระดับอุณหภูมิ 70 องศาเซลเซียส จะทำลายเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ได้

**คนทั่วไปควรวิตกกังวลกับโรคไข้หวัดใหญ่หมูแค่ไหน?**

เมื่อมีการค้นพบเชื้อไข้หวัดสายพันธุ์ใหม่ที่สามารถแพร่กระจายจากคนสู่คนได้ เราก็จำเป็นต้องเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการแพร่ระบาดไปในอย่างกว้างขวาง ทั้งนี้ องค์การอนามัยโลก ได้เตือนว่า เมื่อพิจารณาจากกรณีผู้ป่วยที่พบในเม็กซิโกและสหรัฐฯ แล้ว มีแนวโน้มเป็นไปได้ว่าจะเกิดการแพร่ระบาดไปทั่วโลกด้วย จึงได้เน้นย้ำว่าสถานการณ์ดังกล่าวน่าวิตกอย่างยิ่ง แต่ขณะนี้ก็ยังเร็วเกินกว่าจะประเมินสถานการณ์ทั้งหมดได้อย่างถูกต้อง

องค์การอนามัยโลก ระบุว่า ในปัจจุบันโลกมีแนวโน้มสูงที่จะเกิดการแพร่ระบาดของไข้หวัดใหญ่ครั้งใหญ่อีกหากนับตั้งแต่ปี 1968 เป็นต้นมา โดยมีระดับความเสี่ยงอยู่ที่ระดับ 3 จากมาตรวัดความเสี่ยงที่มีตั้งแต่ระดับ 1-6 โดยระดับ 6 คือเสี่ยงสูงสุด

แม้จะยังไม่มีใครรู้ว่าการแพร่ระบาดของโรคจะรุนแรงมากที่สุดแค่ไหน แต่ผู้เชี่ยวชาญก็เตือนว่าอาจมีผู้คนหลายล้านคนทั่วโลกติดเชื้อดังกล่าว โดยก่อนหน้านี้ในปี 1918 เคยเกิดการแพร่ระบาดของไข้หวัดใหญ่สเปนมาแล้วครั้งหนึ่ง และมีผู้เสียชีวิตไปนับล้านคน โดยไข้หวัดดังกล่าวก็เกิดจากไวรัสสายพันธุ์ “เอช1เอ็น1” เช่นกัน

อย่างไรก็ตาม การที่พบว่าผู้ป่วยในสหรัฐฯ ส่วนใหญ่มีอาการไม่รุนแรงก็เป็นข้อมูลที่น่าสนใจอย่างยิ่ง เพราะแสดงให้เห็นว่าระดับความรุนแรงของโรคที่แพร่ระบาดในเม็กซิโกนั้นอาจเป็นผลสืบเนื่องมาจากตัวแปรจำเพาะในเชิงภูมิศาสตร์บางอย่าง และอาจจะไม่ส่งผลให้เกิดการแพร่ระบาดรุนแรงไปทั่วโลกก็ได้

ทว่า จากข้อมูลที่พบว่าผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นคนหนุ่มสาว ก็ชี้ให้เห็นถึงความผิดปกติบางอย่างด้วยเช่นกัน เพราะโดยปกติแล้วผู้สูงอายุมีแนวโน้มจะติดไข้หวัดใหญ่มากกว่า

**จะรักษาอย่างไร มีวัคซีนป้องกันหรือไม่?**

ทางการสหรัฐฯ บอกว่า ยารักษาไข้หวัดใหญ่ที่ใช้กันทั่วไปและมีประสิทธิภาพดีในขณะนี้ก็คือทามิฟลู (Tamiflu) และรีเลนซา (Relenza) แต่ยังไม่เป็นที่ชัดเจนว่าวัคซีนไข้หวัดใหญ่ที่มีอยู่ในปัจจุบันจะมีประสิทธิภาพเพียงพอในการป้องกันไวรัสหวัดหมูสายพันธุ์ใหม่นี้ได้หรือไม่ เพราะเป็นไวรัสที่มีลักษณะทางพันธุกรรมแตกต่างไปจากไวรัสสายพันธุ์อื่นๆ

นักวิทยาศาสตร์ในสหรัฐฯ กำลังพัฒนาวัคซีนตัวใหม่อยู่ แต่คงต้องใช้เวลาอีกระยะหนึ่งกว่าที่จะนำออกมาใช้ได้จริง รวมทั้งผลิตยาให้ได้มากพอกับจำนวนผู้ป่วยที่คาดว่าจะมีจำนวนมหาศาลได้