นายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย เป็นประธานการประชุมคณะกรรมการนโยบายและบริหารข้าวแห่งชาติ (นบข.) ครั้งที่ 1/2568 โดยที่ประชุมรับทราบสถานการณ์ข้าวของโลก ซึ่งปัจจุบันมีส่วนเกินกว่า 125 ล้านตัน ขณะที่ไทยมีปริมาณข้าวเปลือกส่วนเกินกว่า 5.8 ล้านตัน
นายวิทยากร มณีเนตร อธิบดีกรมการค้าภายใน ในฐานะผู้ช่วยเลขานุการคณะกรรมการนโยบายและบริหารข้าวแห่งชาติ เปิดเผยว่า ที่ประชุมมีมติเห็นชอบ โครงการสินเชื่อชะลอการขายข้าว วงเงิน 9,000 ล้านบาท เพื่อดูดซับผลผลิตส่วนเกินช่วงที่ราคาตกต่ำ โดยมีข้อกำหนดดังนี้
- เกษตรกรที่มียุ้งฉาง สามารถรับสินเชื่อตันละ 1,500 บาท
- กรณีไม่มียุ้งฉาง สามารถฝากเก็บกับสถาบันเกษตรกร โดยรัฐบาลสนับสนุนค่าจัดเก็บแยกเป็น 1,000 บาทต่อตัน สำหรับสถาบันเกษตรกร และ 500 บาทต่อตัน สำหรับเกษตรกร
พร้อมกันนี้ กระทรวงพาณิชย์จะเปิดตลาดนัดข้าวเปลือก รับซื้อในราคาสูงกว่าตลาด 300–500 บาทต่อตัน และเตรียมตั้ง จุดรับซื้อ 300 จุด ครอบคลุมกว่า 40 จังหวัด เพื่อเร่งระบายผลผลิตออกจากระบบ
นอกจากนี้ ที่ประชุมยังเห็นชอบแนวทางบริหารจัดการข้าวส่วนเกิน กว่า 3 ล้านตัน โดยนำไปแปรรูปเป็นข้าวถุงร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึงเร่งเจรจาการค้าระดับรัฐต่อรัฐ (G2G) ที่อยู่ระหว่างดำเนินการ ได้แก่ ข้อตกลงรับซื้อข้าวจากไทย 500,000 ตัน และ การส่งออกข้าวไปสิงคโปร์เพิ่มอีก 100,000 ตัน
มาตรการทั้งหมดส่งผลให้ราคาข้าวในประเทศเริ่มปรับตัวดีขึ้น เฉลี่ย ข้าวหอมมะลิเพิ่มประมาณ 500 บาทต่อตัน และ ข้าวขาวเพิ่มกว่า 100 บาทต่อตัน
ขณะเดียวกัน ที่ประชุมเห็นชอบในหลักการ ปรับโครงสร้างการผลิตและการใช้พื้นที่เพาะปลูก โดย ยุติการสนับสนุนเงินช่วยเหลือสำหรับข้าวนาปรัง ในพื้นที่ไม่เหมาะสม และปรับเป็นการสนับสนุนให้เกษตรกรเปลี่ยนไปปลูกพืชเศรษฐกิจอื่น เช่น ข้าวโพดและถั่วเหลือง ตั้งเป้าพื้นที่นำร่อง 1 ล้านไร่ เพื่อเพิ่มรายได้อย่างยั่งยืน
ทั้งนี้ ได้มอบหมายให้กรมการค้าภายในจัดทำแผนรายละเอียดและเสนอเข้าพิจารณาในการประชุมครั้งต่อไป