สมาคมวิศวกรเปิด 3 ฉากทัศน์ความเป็นไปได้ถนนสามเสนทรุด

ศ.ดร.อมร พิมานมาศ นายกสมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทย แถลงข่าว "การเกิดหลุมยุบในชั้นดินอ่อนในพื้นที่กรุงเทพฯ และปริมณฑล สาเหตุ และแนวทางป้องกัน" จากเหตุการณ์ถนนทรุดตัว เป็นหลุมขนาดใหญ่ ที่ถนนสามเสน หน้าโรงพยาบาลวชิรพยาบาล โดยหลังจากลงพื้นที่พร้อมกับกรรมการบริหารสมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทยนั้น พบว่าปัจจัยสำคัญของการเกิดถนนยุบดังกล่าวประกอบด้วย 1. ชั้นดินอ่อน 2. น้ำในดิน และ 3. การก่อสร้างใต้ดิน ซึ่งสำหรับกรณีวชิรพยาบาล เป็นการก่อสร้างสถานีรถไฟฟ้าใต้ดิน มีอุโมงค์รถไฟฟ้า 2 อุโมงค์วางซ้อนกัน โดยมีดินรองรับระหว่างอุโมงค์ทั้งสอง

ขณะนี้สาเหตุที่ทำให้เกิดถนนยุบตัวดังกล่าวยังอยู่ระหว่างการสืบสวนโดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในขั้นตอนนี้สมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทย ได้นำเสนอฉากทัศน์การถล่มไว้ 3 รูปแบบ ดังนี้

แบบที่ 1 ดินรองรับระหว่างอุโมงค์ตัวบนและล่าง เกิดการไหลเข้าไปอุโมงค์ล่าง ทำให้อุโมงค์บนสูญเสียชั้นดินรองรับ และแบกรับน้ำหนักดินกดทับด้านบนไม่ได้ จึงพังถล่มลงมา ทำให้มวลดินทั้งหมดไหลเข้าไปในอุโมงค์ชั้นบน

แบบที่ 2 ดินรองรับระหว่างอุโมงค์ตัวบนและล่าง สูญเสียกำลังรับน้ำหนัก หรือเกิดการกลายสภาพเป็นของเหลว ทำให้แบกรับอุโมงค์บนไม่ได้ จึงทำให้อุโมงค์บนพังถล่มลงมา แล้วทำให้มวลดินทั้งหมดไหลเข้าไปในอุโมงค์ชั้นบน และ

แบบที่ 3 เกิดจากปัญหาของโครงสร้างตัวอุโมงค์เองชำรุด เนื่องจากโครงสร้างตัวอุโมงค์ประกอบไปด้วยชิ้นส่วน 7 ชิ้น ประกอบกันเป็นวงกลม เรียงต่อกันเป็นชั้นๆ ซึ่งมีรอยต่อจำนวนมาก หากชิ้นส่วนใด หรือรอยต่อใด เกิดการชำรุดบกพร่อง ก็อาจจะเป็นจุดเริ่มต้นของการพังทลายได้

อย่างไรก็ตาม ย้ำว่า ฉากทัศน์การพังถล่มทั้งสามยังเป็นเพียงข้อสันนิษฐานทางวิชาการเท่านั้น ทั้งนี้ ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากถนนยุบดังกล่าว ทำให้ต้องแก้ไขปัญหา 3 ส่วน ได้แก่ 1. บริเวณหลุมยุบที่เกิดขึ้น ต้องรีบนำวัสดุมาถม เพื่อป้องกันดินสไลด์และเพื่อคืนผิวจราจรให้แก่ประชาชน 2. โครงสร้างข้างเคียงที่ได้รับความเสียหาย เช่น สถานีตำรวจสามเสนจะต้องเสริมฐานรากและเสาเข็มเพื่อให้แข็งแรง 3. อุโมงค์ที่ได้รับความเสียหาย จะต้องสำรวจความเสียหายที่เกิดขึ้นแล้วทำการซ่อมแซมต่อไป

สำหรับเหตุถนนยุบเนื่องจากการก่อสร้างอุโมงค์ใต้ดิน เคยเกิดแล้วหลายครั้งในอดีต เช่น อุโมงค์สำหรับร้อยสายไฟหน้าวัดบ่อ อำเภอปากเกร็ด จ.นนทบุรี, อุโมงค์ระบายน้ำบึงหนองบอน, เหตุถนนอุดมสุข ทรุดตัวเป็นทางยาวกว่า 50 เมตร บริเวณระหว่างซอยอุดมสุข 51-53 ช่วงทางขึ้นสะพานคลองเคล็ด เขตบางนา กรุงเทพมหานคร และอื่นๆ

ด้านนายชูเลิศ จิตเจือจุน อุปนายกสมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ส่วนประเด็นอาคาร สน.สามเสน มองว่าอาคารยังสามารถซ่อมแซมได้ โดยไม่จำเป็นที่จะต้องรื้อทิ้งทำใหม่ เพราะตัวอาคารมีหลายฐานราก มีโครงสร้างหลายชั้น ส่วนที่เสียหายหลักๆ จะมีฐานรากหนึ่งฐาน ที่เสาเข็มวิบัติทั้งสามต้น ที่ฐานด้านมุมของอาคาร โดยหนึ่งฐานรากจะมีเสาเข็มสามต้น แต่ฐานอื่นมีความเสียหายบ้างแต่ไม่ถึงขั้นร้ายแรง โดยการดำเนินการซ่อมแซม อันดับแรกหน้างานมีการเทคอนกรีตอุดรูที่อุโมงค์ด้านบนเสร็จแล้ว การสไลด์ของดินหยุดนิ่ง ต่อไปจะเป็นการถมดินกลับคืน แนะนำว่าควรถมด้วยการใช้วัสดุ EPS Foam ผสมกับตัวดิน จากนั้นดำเนินการเสริมฐานรากตัวอาคารใหม่ ปัจจุบันมีเทคโนโลยีที่สามารถได้อย่างปลอดภัยโดยไม่ต้องรื้อทั้งอาคาร

นอกจากนี้ ยังอธิบายว่า ในปี 2565 เกิดเหตุหลุมยุบที่ถนนอุดมสุข (ซอยสุขุมวิท 103) ทรุดตัวจนส่งผลทำให้สะพานข้ามคลองเคล็ดถล่มลงมา ถนนเสียหายยาวประมาณ 50 เมตร ลึกประมาณ 1.5-2 เมตร บริเวณดังกล่าวมีบ้านพักอาศัยจากการทรุดตัว 5 หลัง และมีอาคารพาณิชย์ข้างเคียงที่ได้รับผลกระทบ 6 คูหา ซึ่งมีสาเหตุมาจากการก่อสร้างอุโมงค์ระบายน้ำใต้ดิน บึงหนองบอน เกิดการรั่วที่จุดต่อระหว่างอุโมงค์กับผนังโครงสร้างสถานี ปัจจุบันระยะเวลาได้ล่วงมากว่า 3 ปีแล้วการซ่อมแซมแก้ไขก็ยังไม่เสร็จเรียบร้อย

ขณะที่นายวัฒนพงศ์ หิรัญมาลย์ เลขาธิการสมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทย อธิบายถึงเหตุการณ์พื้นดินยุบในพื้นที่ ต.บางเพรียง อ.บางบ่อ จ.สมุทรปราการ ช่วงปลายปี 2566 จนส่งผลให้อาคารบ้านเรือน และถนนเกิดความเสียหาย โดยเสียหายหนักสุดคือบ้าน 2 ชั้น จำนวน 1 หลัง พังเสียหายจนไม่สามารถอยู่อาศัยได้ หลังตรวจสอบจนพบว่า เกิดจากโครงการก่อสร้างอุโมงค์ท่อร้อยสายไฟฟ้าใต้ดินขนาดใหญ่ โดยอุโมงค์นี้มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 4.12 เมตร เจาะเชื่อมเข้าบ่อพัก (Shaft) ขนาดใหญ่ เส้นผ่านศูนย์กลาง 12 เมตร ที่ความลึกประมาณ 33 เมตร จากระดับผิวดิน ในจังหวะที่หัวเจาะอุโมงค์ กำลังจะเจาะเข้ามาที่ผนังบ่อพัก ก็เกิดการรั่วที่ผนังบ่อพัก ส่งผลให้ดินและน้ำในบริเวณดังกล่าวไหลเข้าไปอยู่ในบ่อพักเป็นจำนวนมาก อาคารบ้านเรือน ถนน โดยรอบจึงได้รับความเสียหาย

นายกสมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทย กล่าวต่อว่า จากเหตุการณ์ที่เคยเกิดขึ้นซ้ำๆ สะท้อนให้เห็นถึงปัญหาการก่อสร้างอุโมงค์ในชั้นดินอ่อน ดังนั้น สมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทย มีข้อเสนอ 4 มาตรการในการแก้ปัญหา ดังนี้

1. หาสาเหตุที่ถนนยุบโดยเร็ว โดยคณะกรรมการฯ ที่มีความเป็นอิสระ ประกอบด้วยหน่วยงานทางวิชาการและวิชาชีพ รายการการสอบสวนสาเหตุจะต้องเปิดเผยสู่สาธารณะ เพื่อให้หน่วยงานวิศวกรรมอื่นๆที่ไม่ได้เข้าร่วมเป็นกรรมการได้แสดงความคิดเห็น
2. ตรวจสอบซ้ำในโครงการอื่นๆ ที่มีการก่อสร้างในลักษณะใกล้เคียงกัน ทั้งที่กำลังก่อสร้างขณะนี้ และที่ก่อสร้างในอนาคต อาจจะต้องเพิ่มสัดส่วนความปลอดภัยทางวิศวกรรมให้สูงขึ้นกว่าที่ใช้ในปัจจุบัน
3. ยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยทางวิศวกรรมสำหรับการก่อสร้างโครงสร้างใต้ดินในชั้นดินอ่อน
4. จัดให้มีระบบหรืออุปกรณ์ตรวจวัดการเคลื่อนที่ของดินแบบต่อเนื่องและเรียลไทม์ และมีระบบแจ้งเตือนการทรุดตัวล่วงหน้า เพื่อให้ปิดการจราจรหรือแจ้งเตือนประชาชนรอบข้างได้ทันท่วงที