“ดร.อนันต์”เผยทีมวิจัยฮ่องกงค้นพบการรักษามะเร็งตับ

ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา นักวิจัยด้านไวรัสวิทยา ไบโอเทค โพสต์เฟซบุ๊ก ระบุว่า Paper นี้ตีพิมพ์ในวารสาร Cell Reports Medicine โดยทีมวิจัยในฮ่องกงเกี่ยวกับการค้นพบใหม่เกี่ยวกับการรักษามะเร็งตับที่เกิดจากโรคไขมันเกาะตับทีมนักวิจัยได้ค้นพบว่าแบคทีเรียชนิดหนึ่งในลำไส้ที่มีชื่อว่า "Akkermansia muciniphila" หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า "Akk" มีบทบาทสำคัญในการต่อสู้กับมะเร็งตับ โดยพบว่าในผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งตับที่เกิดจากภาวะไขมันเกาะตับมักมีปริมาณของแบคทีเรียชนิดนี้ต่ำกว่าคนปกติอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งอาจเป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญที่ไขปริศนาว่าทำไมผู้ป่วยกลุ่มนี้มักมีการพยากรณ์โรคที่ไม่ดีนัก

การศึกษาในหนูทดลองได้แสดงว่า เมื่อเสริม Akk เข้าไปในร่างกาย สามารถช่วยลดการอักเสบของตับและชะลอการเติบโตของเซลล์มะเร็งได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเมื่อให้ Akk ร่วมกับยารักษามะเร็งในกลุ่มภูมิคุ้มกันบำบัด (โดยเฉพาะยา PD1) พบว่าให้ผลการรักษาที่ดีขึ้นอย่างชัดเจน ทั้งนี้เพราะ Akk ช่วยปรับสมดุลของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ทำให้เม็ดเลือดขาวสามารถจดจำและทำลายเซลล์มะเร็งได้ดีขึ้น นอกจากนี้ ทีมวิจัยยังพบว่า Akk ช่วยลดระดับไขมันและคอเลสเตอรอลในเลือด ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของการเกิดมะเร็งตับในผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันเกาะตับ

กลไกการทำงานของ Akk น่าสนใจมาก ทีมวิจัยพบว่าจุลินทรีย์นี้ไม่เพียงแต่ช่วยซ่อมแซมเยื่อบุลำไส้ให้แข็งแรง แต่ยังช่วยลดการทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกันที่กดการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน (เช่น m-MDSCs และ M2 macrophages) ซึ่งมักพบมากในผู้ป่วยมะเร็ง การลดลงของเซลล์เหล่านี้ทำให้เม็ดเลือดขาวชนิด T cells สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นในการต่อสู้กับเซลล์มะเร็ง นอกจากนี้ Akk ยังช่วยลดการรั่วซึมของสารพิษจากลำไส้เข้าสู่กระแสเลือด โดยเฉพาะสาร LPS ที่มักกระตุ้นการอักเสบในตับและส่งเสริมการเกิดมะเร็ง ข้อมูลที่สำคัญอีกชิ้นนึงคือ Akk มีผลต่อการเผาผลาญคอเลสเตอรอลและกรดน้ำดีในตับ โดยการลดการสร้างคอเลสเตอรอลและควบคุมระดับกรดน้ำดี ซึ่งทั้งสองอย่างนี้เป็นปัจจัยสำคัญในการพัฒนาไปสู่มะเร็งตับในผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันเกาะตับ การควบคุมสมดุลของสารเหล่านี้จึงเป็นกลไกสำคัญที่ช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งตับ

ในแง่ของการนำไปใช้ในทางคลินิก ระดับของ Akk ในร่างกายสามารถใช้ทำนายการตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา PD1 ได้ ผู้ป่วยที่มีระดับ Akk สูงมักตอบสนองต่อการรักษาได้ดีกว่าและมีอัตราการรอดชีวิตที่สูงกว่า นี่อาจเป็นความหวังใหม่สำหรับผู้ป่วยมะเร็งตับที่เกิดจากภาวะไขมันเกาะตับ ซึ่งมักไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาภูมิคุ้มกันบำบัดเท่าที่ควร การตรวจวัดระดับ Akk จึงอาจกลายเป็นตัวบ่งชี้ทางชีวภาพที่สำคัญในการวางแผนการรักษาผู้ป่วยในอนาคต

แม้ว่าการศึกษานี้จะให้ผลที่น่าตื่นเต้น แต่ทีมวิจัยก็ยังต้องการข้อมูลเพิ่มเติมจากการศึกษาในกลุ่มผู้ป่วยที่ใหญ่ขึ้น โดยเฉพาะในผู้ป่วยมะเร็งตับที่เกิดจากภาวะไขมันเกาะตับ ซึ่งมีความซับซ้อนและหลากหลายมากกว่าในสัตว์ทดลอง แต่งานวิจัยนี้ให้ข้อมูลให้ทำงานวิจัยต่อได้อีกมากมายเลยครั