“หมอดื้อ”อภิปรายนอกสภากรณีโครงการดิจิทัลวอลเล็ต

นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา ผู้อำนวยการศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพโรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก ระบุว่า ธีระชัยอภิปรายนอกสภา: เรื่องโครงการดิจิทัลวอลเล็ต (Digital Wallet)

วันที่ 9 กันยายน 2567

ตามที่นายกรัฐมนตรีได้มีหนังสือ ด่วนที่สุด ที่ นร ๐๕๐๗/ท ๔๙๒๗ เรื่อง การแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรีต่อรัฐสภา ส่งคำแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรีต่อรัฐสภาประธานรัฐสภาโดยกำหนดวันที่พร้อมจะแถลงนโยบายต่อรัฐสภาตั้งแต่วันที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๖๗ เป็นต้นไป นั้น

ผมมีข้อห่วงใยการดำเนินการนโยบายของคณะรัฐมนตรีดังกล่าว แต่เนื่องจากผมไม่ได้เป็นสมาชิกรัฐสภา จึงอภิปรายนอกสภาไว้ ณ ที่นี้

นโยบายที่ห้า ที่รัฐบาลจะแถลงต่อสภา คือเร่งกระตุ้นเศรษฐกิจ

"กระตุ้นให้เกิดการจับจ่ายใช้สอย ควบคู่กับการบรรเทาภาระค่าใช้จ่ายและเพิ่มโอกาสในการประกอบอาชีพโดยให้ความสำคัญกับกลุ่มเปราะบางเป็นลำดับแรก และผลักดันโครงการดิจิทัลวอลเล็ต (Digital Wallet) ฯลฯ"

ผมขอเตือนรัฐบาลว่า รัฐมนตรีคลังไม่อาจเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณาอนุมัติโครงการที่มีขนาดใหญ่สุดของรัฐบาลนี้เป็นส่วนๆ (piecemeal) แต่จะต้องเสนอโครงการดิจิทัลวอลเล็ต (Digital Wallet) ให้คณะรัฐมนตรีอนุมัติครอบคลุมเต็มทั้งโครงการ (total package)

ส่วนด้านคณะรัฐมนตรี ถ้ายินยอมให้รัฐมนตรีคลังนำเสนอโครงการนี้เป็นส่วนๆ (piecemeal) โดยไม่เรียกให้นำเสนอข้อมูลวิธีปฏิบัติเต็มทั้งโครงการอย่างรอบคอบ ก็อาจเข้าข่ายประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง

ในส่วนแรกที่จะแจกเป็นเงินสด

รัฐบาลย่อมจะไม่สามารถควบคุมเงื่อนไขการใช้เงินได้ ดังนั้น รัฐมนตรีคลังจะต้องชี้แจงต่อคณะรัฐมนตรี ในข้ออ้างว่าโครงการนี้จะช่วยเพิ่มโอกาสในการประกอบอาชีพให้แก่ประชาชน จะเกิดได้จริงหรือไม่ อย่างไร?

ในส่วนที่สองจะแจกเป็นเงินดิจิทัล

รัฐมนตรีคลังจะต้องให้ข้อมูลครบถ้วนต่อคณะรัฐมนตรีที่ครอบคลุมหัวข้อดังต่อไปนี้

1 พรบ.วินัยการเงินการคลังฯ ม.9 วรรคสอง

การแจกเงินเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจตามนโยบายที่รัฐบาลแถลง จะมีผลโดยอัตโนมัติเป็นการก่อหนี้ให้แก่ประเทศ ซึ่ง ม.9 วรรคสองบังคับให้คณะรัฐมนตรีต้องพิจารณาความคุ้มค่า

เนื่องจากส่วนแรกที่จะแจกเป็นเงินสด รัฐมนตรีคลังจะไม่สามารถควบคุมการใช้เงิน ไม่ว่าในด้านพื้นที่ ด้านเวลา หรือด้านสินค้าและบริการ

รัฐมนตรีคลังจึงต้องชี้แจงว่า มีมาตรการป้องกันผู้รับนำเงินไปเล่นพนัน หรือซื้ออุปกรณ์วัสดุที่นำเข้า ซึ่งพายุหมุนผลกระตุ้นเศรษฐกิจจะไปเกิดใต้ดิน หรือในต่างประเทศ ซึ่งจะทำให้ผลการกระตุ้นเศรษฐกิจภายในประเทศแผ่วลง นั้น จะป้องกันได้อย่างไร?

2 พรบ.วินัยการเงินการคลังฯ ม.9 วรรคสาม

การแจกเงินดังกล่าวจะเพิ่มความนิยมทางการเมืองให้แก่พรรคเพื่อไทยโดยอัตโนมัติ ซึ่ง ม.9 วรรคสามห้ามมิให้กระทำถ้าอาจก่อให้เกิดความเสียหายต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศในระยะยาว

รัฐมนตรีคลังจึงต้องชี้แจงว่า มีมาตรการเพื่อให้ปฏิบัติตาม ม.9 วรรคสาม อย่างไร?

3 พรบ.เงินตราฯ ม.9

เนื่องจากเงินดิจิทัลที่จะแจก กำหนดแผนการไว้ให้สามารถใช้ซื้อสินค้าได้ทั่วราชอาณาจักร ผมมีความเห็นว่ามีสภาพเนื้อหาทางเศรษฐกิจเป็นเงินตราอย่างหนึ่ง ไม่ว่าจะมีอายุการใช้สั้นหรือยาวเท่าใด และไม่ว่ากระทรวงการคลังจะนำเงินไปหนุนหลังเต็มจำนวนหรือไม่

ม.9 บัญญัติให้ต้องขออนุญาตจากรัฐมนตรีคลังเสียก่อน ซึ่งขั้นตอนปกติ จะต้องยื่นคำขออนุญาตผ่านธนาคารแห่งประเทศไทย

รัฐมนตรีคลังจึงต้องชี้แจงว่า ได้หารือธนาคารแห่งประเทศไทยเพื่อพิจารณาความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และเงื่อนไข ในการจะอนุญาตตามกฏหมายนี้ หรือยัง?

4 ระบบการชำระเงิน

การเปลี่ยนเงินดิจิทัลไปเป็นเงินสด จะต้องดำเนินการผ่านธนาคารพาณิชย์ที่ผู้รับมีบัญชีเงินฝาก และผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทยเคยมีหนังสือเตือนให้พิจารณาความเสี่ยงในประเด็นนี้ให้รอบคอบ

รัฐมนตรีคลังจึงต้องชี้แจงว่า ได้หารือธนาคารแห่งประเทศไทยเพื่อเคลียร์ปัญหาความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นในการเชื่อมระบบคอมพิวเตอร์ระหว่างบริษัทผู้ออกและบริหารระบบงินดิจิทัลกับธนาคารพาณิชย์ให้ปลอดภัย หรือยัง?

5 ความยุ่งยากในการเปิดบัญชีเพื่อรับเงินดิจิทัล

ในการเปิดบัญชีเพื่อรับเงินดิจิทัล ชาวบ้านแต่ละคนจะต้องกำหนดกุญแจส่วนตัว (private key) ซึ่งปัจจุบันใช้กันเป็นอักษรอังกฤษตัวเล็กผสมตัวใหญ่สลับกับตัวเลข

ตัวอย่างสำหรับบิตคอยน์ยาว 52 ตัว สำหรับอีธีเรียมยาว 64 ตัว และชาวบ้านจะต้องเก็บ private key ไว้เป็นความลับ เพราะถ้าผู้อื่นใดล่วงรู้ ก็จะสามารถเข้าบัญชีนี้ได้เอง

รัฐมนตรีคลังจึงต้องชี้แจงว่า ได้เตรียมรับมือกรณีชาวบ้านทำกุญแจส่วนตัวหายซึ่งจะทำให้ไม่สามารถใช้เงินดิจิทัลได้ รัฐบาลจะเยียวยา หรือไม่ อย่างไร?

ในขณะเดียวกัน กรณีเช่นนี้ จะมีวิธีเอาเงินดังกล่าวกลับคืนให้งบประมาณ หรือไม่? อย่างไร? ถ้าเอาคืนงบประมาณไม่ได้ ผู้ใดต้องรับผิดชอบ?

6 ความล่าช้าในการยืนยันผ่านรายการสำหรับเงินดิจิทัล

ตัวอย่างเปรียบเทียบการโอนเงินดิจิทัลที่ใช้ระบบบล็อกเชน กรณีบิตคอยน์ การยืนยันว่ารายการผ่านโอนแล้วเสร็จนั้น ใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 10 นาที และหลายกรณีต้องรอเป็นชั่วโมง ดังนั้น การใช้ระบบบล็อกเชน ถึงแม้จะใช้อยู่เบื้องหลัง แต่ก็อาจจะมีอุปสรรคความล่าช้าในการยืนยันรายการ

รัฐมนตรีคลังจึงต้องชี้แจงว่า ได้เตรียมรับมือปัญหานี้ หรือไม่ อย่างไร?

ผมขอเตือนคณะรัฐมนตรี ถ้ายินยอมให้รัฐมนตรีคลังนำเสนอโครงการนี้เป็นส่วนๆ (piecemeal) โดยไม่เรียกให้นำเสนอข้อมูลวิธีปฏิบัติเต็มทั้งโครงการอย่างรอบคอบ และภายหลังปรากฏว่าการแจกเป็นเงินดิจิทัลไม่สามารถกระทำได้

ค่าใช้จ่ายที่เสียไปในการพัฒนาระบบงานจะเป็นเรื่องสูญเปล่า ซึ่งคณะรัฐมนตรีจะต้องร่วมกันรับผิดชอบ

นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง
ประธานกรรมการด้านวิชาการ พรรคพลังประชารัฐ