อดีตขุนคลังเผยปัญหา“ซูเปอร์แอป” ชี้กลุ่มเปราะบางอาจไม่มีสมาร์ทโฟน

นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ประธานกรรมการด้านวิชาการ พรรคพลังประชารัฐ โพสต์เฟซบุ๊ก ระบุว่าปัญหาซูเปอร์แอป (1)

รมช.จุลพันธ์ อมรวิวัฒน์ ชี้แจงเกี่ยวกับซูเปอร์แอป แต่ผมเป็นห่วงว่า มองได้รอบคอบครบถ้วนจริงหรือไม่? จึงขอช่วยคิดในแง่มุมต่างๆ ดังนี้

ถามว่า การเป็นเงินดิจิทัล มีเงื่อนไขอย่างไร?

ตอบว่า จะต้องเป็นสินทรัพย์ดิจิทัล ที่ออกตามพระราชกําหนดการประกอบธุรกิจสินทรัพย์ดิจิทัล พ.ศ. 2561 ซึ่ง ม. 3 กำหนดว่ามีอยู่สองอย่าง คือ คริปโทเคอร์เรนซี หรือ โทเคนดิจิทัล

ถามว่า รัฐบาลไม่แจกเงินตามโครงการดิจิทัลวอลเล็ตเป็นเงินดิจิทัล แต่แจกเป็นเงินธรรมดา ได้หรือไม่?

ตอบว่า เนื่องจากพรรคเพื่อไทยหาเสียงไว้ว่าจะแจกเป็นเงินดิจิทัลเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัลของประเทศ

ดังนั้น ถ้าแจกเป็นเงินธรรมดา ก็จะสุ่มเสี่ยงเข้าข่ายฝ่าฝืนกฎหมายการเลือกตั้ง ม.73 (1) สัญญาว่าจะให้

ถามว่า ซูเปอร์แอปคืออะไร?

ตอบว่า เป็นโปรแกรมฝาชีที่ครอบโปรแกรมการจ่ายเงินของสถาบันการเงินต่างๆ เอาไว้ ที่เรียกว่าเป็น open loop เพื่อให้เชื่อมถึงกัน และโอนเงินระหว่างกันได้

เช่น ครอบ แอป'เป๋าตัง' แอปของแบงค์อื่น แอปทรูมันนี่ เป็นต้น

ทั้งนี้ เงินที่โอนไปวนมาอยู่ข้างในครอบฝาชีซูเปอร์แอปนั้น ไม่ใช่เงินดิจิทัล แต่เป็นเงินธรรมดา ที่โอนในระบบอิเล็กทรอนิกส์เท่านั้น

เมื่อเป็นแค่เงินอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งเป็นเงินธรรมดา จึงไม่แก้ปัญหาฝ่าฝืนกฎหมายเลือกตั้ง

ถามว่า มีตัวอย่างซูเปอร์แอปไหม?

ตอบว่า ดร.ธนชาติ นุ่มนนท์ ผู้อำนวยการสถาบันไอเอ็มซี (IMC Institute) เผยแพร่ในกรุงเทพธุรกิจว่า

"Super App ในโลกนี้ที่ประสบความสำเร็จ อย่างมาก คือ WeChat ในจีน ซึ่งมีผู้ใช้มากกว่า 1,200 ล้านคน

ทั้งนี้ WeChat ได้รวมฟีเจอร์ด้านการสนทนาเข้ากับกระเป๋าเงินดิจิทัล โดยมีฟีเจอร์ทำธุรกรรมการชำระเงิน การค้าขายอิเล็กทรอนิกส์และอื่นๆ ในแอปเดียว

ทำให้มันเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับผู้ใช้หลายคน จนกลายเป็น Everyday App

นอกจากนี้ในจีนยังมี Super App ที่เป็นคู่แข่งสำคัญของ WeChat นั้นก็คือ Alipay

นอกจาก Super App ในประเทศจีนแล้ว ยังมีแอปอีกหลายๆ ประเทศที่พยายามพัฒนาบริบทตัวเองให้ก้าวสู่การเป็น Super App

ตัวอย่างเช่น ในประเทศอินเดียมี Super App ที่ชื่อ Tata Neu ของบริษัทในกลุ่ม Tata หรือ Paytm ที่เป็นแอปกระเป๋าเงินดิจิทัลของอินเดีย

ที่ได้ขยายให้ผู้ใช้สามารถจองตั๋วรถไฟ หรือซื้อสินค้าผ่านอีคอมเมิร์ซ ของตัวเองอย่าง Paytm Mall ได้"

จะเห็นได้ว่า ซูเปอร์แอปคือการใช้เงินธรรมดา ไม่ว่าเงินหยวนของจีน (ไม่ได้ใช้ดิจิทัลหยวน) หรือเงินรูปีของอินเดีย (อินเดียไม่มีดิจิทัลรูปี)

ซูเปอร์แอปไม่ใช่สำหรับเงินดิจิทัล เพราะเงินดิจิทัลใช้วิธีการโอนของตัวเองในระบบบล็อกเชน ไม่ยุ่งเกี่ยวโดยตรงกับแอปโอนเงินของสถาบันการเงิน

ถามว่า ใช้ซูเปอร์แอปเปิดบัญชีเงินฝากให้แก่ประชาชนได้หรือไม่?

ตอบว่า ไม่ได้ เพราะไม่ใช่แบงค์

ดังนั้น ซูเปอร์แอปจึงไม่ได้แทนบัญชีแบงค์ แต่เป็นแอปฝาชีที่ครอบแอปของแต่ละแบงค์ไว้อีกชั้นหนึ่ง

ซูเปอร์แอปจึงต้องทำงานคู่กับแอปของแบงค์ต่างๆ

ถามว่า การแจกเงินตามโครงการดิจิทัลวอลเล็ต ที่ใช้ซูเปอร์แอป น่าจะมีขั้นตอนอย่างไร?

ถ้าใช้ซูเปอร์แอป

(ก) ผู้ใช้สิทธิลงทะเบียนที่ซูเปอร์แอป โดยระบุว่า จะใช้บัญชีเงินฝากที่แบงค์ไหน
(ข) รัฐบาลโอนเงินเข้าบัญชีที่แต่ละแบงค์(สมมุติแบงค์ A)
(ค) ผู้ใช้สิทธิจ่ายเงินแก่ผู้ขายสินค้ามีบัญชีที่แบงค์ B
(ง) ซูเปอร์แอปตรวจสอบว่าถูกต้องตามเงื่อนไข
(ง) ซูเปอร์แอปแจ้งให้แบงค์ A โอนเงินให้แบงค์ B

ถามว่า จุดอ่อนอยู่ตรงไหน?

ตอบว่า

หนึ่ง ปัญหาความเร็ว

ถ้าขั้นตอนจาก (ค) ไปถึง (ง) ไม่เกิดขึ้นโดยฉับพลันทันที เหมือนอย่างที่ประชาชนใช้สมาร์ทโฟนโอนเงินให้แก่กัน ซูเปอร์แอปก็จะไม่ตอบสนองธุรกรรมได้อย่างแท้จริง

วิธีทำให้ขั้นตอนจาก (ค) ไปถึง (ง) เกิดขึ้นโดยฉับพลันทันที ก็จะต้องเชื่อมโยงซูเปอร์แอปเข้ากับระบบคอมพิวเตอร์ของแต่ละแบงค์

ซึ่งเป็นเรื่องยากมาก เพราะแต่ละแบงค์จะกลัวการเข้าไปล้วงเอาข้อมูล

สอง ปัญหาความปลอดภัย

ซูเปอร์แอปจะต้องผ่านการทดสอบมากมาย จนกว่าจะแน่ใจได้ว่า ไม่เป็นช่องทางเปิดประตูเข้าแต่ละแบงค์ให้แก่แอปดูดเงิน

สาม ปัญหาความเสถียร

ซูเปอร์แอปจะต้องผ่านการทดสอบอีกมากมาย จนกว่าจะแน่ใจได้ว่าไม่ล่ม และกรณีประชาชนประสบปัญหา จะร้องเรียนไปที่ไหน ถ้าเงินของประชาชนหายไป ใครจะต้องรับผิดชอบ

สี่ ปัญหาข้อมูลส่วนบุคคล

ซูเปอร์แอปจะต้องแสดงได้ว่า ไม่มีใครจะสามารถรวบรวมเอาข้อมูลส่วนบุคคลไปใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์

สรุปแล้ว ทีมงานได้สอบถามหรือยัง แบงค์จะยอมให้ซูเปอร์แอปเชื่อมโยงกับระบบคอมพิวเตอร์ของแบงค์หรือไม่

และมีวิธีการแก้ปัญหาที่กล่าวถึงข้างต้นอย่างไร

นอกจากนี้ การยืนยันตัวตน และการซื้อของ ด้วยสมาร์ทโฟนนั้น ต้องคำนึงว่ากลุ่มเปราะบางอาจไม่มีสมาร์ทโฟน หรือไม่มีกำลังที่จะซื้อสมาร์ทโฟนมาเพื่อใช้เพียงหกเดือน หรือไม่มีความสามารถที่จะใช้แอป

บทความต่อไปจะดูด้านการแจกเป็นเงินดิจิทัล