รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก ระบุว่า ประเมินสถานการณ์ระบาดของ BA.2.86 (Pirola)
1. รายงานการตรวจพบ
ข้อมูลถึงเช้าวันนี้ พบว่ามีรายงานการตรวจพบแล้วในอิสราเอล เดนมาร์ก สหราชอาณาจักร สหรัฐอเมริกา (รัฐมิชิแกน และรัฐโอไฮโอ) ญี่ปุ่น (คนเดินทางจากญี่ปุ่นไปตรวจพบที่รัฐเวอร์จิเนีย สหรัฐอเมริกา) แอฟริกาใต้ และล่าสุดคือสวิสเซอร์แลนด์ (พบในน้ำเสียจากชุมชนเทศบาลในเขตปกครองของ Bern, ข้อมูลจาก Prof.Stadler T) และไทย (พบในน้ำเสียจากชุมชน ข้อมูลจาก Dr.Wannigama L)
ดังนั้นการตรวจพบแบบดาวกระจายดังกล่าว ครอบคลุมทั่วโลก ทั้งทวีปอเมริกา ยุโรป เอเชีย และแอฟริกา
ด้วยเหตุผลหลักเรื่องจำนวนการสุ่มตรวจสายพันธุ์ของระบบเฝ้าระวังทั่วโลกนั้นมีลดลงไปมาก การมีรายงานการตรวจพบในหลายประเทศหลายทวีปในเวลาสั้นๆ เช่นนี้จึงย่อมบ่งถึงโอกาสที่ BA.2.86 อาจกระจายไปมากเกินกว่าที่คาด จึงทำให้องค์การอนามัยโลกบรรจุสายพันธุ์นี้เป็น Variants under Monitoring และประเทศต่างๆ ติดตามเฝ้าระวังกันอย่างใกล้ชิด เพราะอาจนำไปสู่การระบาดหนักเหมือนตอนช่วงที่ Omicron ปรากฏตัวต่อจากเดลต้า และทำให้เกิดการติดเชื้อจำนวนมาก รวมถึงทำให้มีจำนวนป่วย และเสียชีวิตเพิ่มขึ้น
2. ระยะเวลาการตรวจพบ
รายงานจากประเทศต่างๆ ทั่วโลกนั้น ตรวจพบตั้งแต่ช่วงกรกฎาคม 2023 เป็นต้นมา
3. ต้นกำเนิด
ยังไม่ทราบแน่ชัด ขณะนี้ผู้เชี่ยวชาญประเมินกันว่าสายพันธุ์นี้อาจเกิดขึ้นมาในช่วงพฤษภาคม-กรกฎาคม 2023 โดยอาจเกิดจากการกลายพันธุ์ของไวรัสในร่างกายผู้ที่ติดเชื้อแบบเรื้อรัง (chronic infection) ก่อนจะแพร่เชื้อสู่ผู้อื่น อย่างไรก็ตามคงต้องรอการพิสูจน์กันต่อไป
4. ลักษณะการกลายพันธุ์ของไวรัส
สิ่งที่ทำให้ทั่วโลกวิตกกังวลกันมากคือ ตำแหน่งการกลายพันธุ์ของ BA.2.86 นั้นมีจำนวนมาก แตกต่างจาก Omicron สายพันธุ์อื่นๆ ที่กำลังระบาดอยู่และที่เคยระบาดมาก่อน ทั้ง BA.2 รวมถึง XBB.1.5 และ EG.5.1 (ภาพที่ 1, Cr: Topol E, Scripps Research)
ทั้งนี้ตำแหน่งการกลายพันธุ์เหล่านั้น มีหลายตำแหน่งที่ชี้ให้เห็นว่าน่าจะทำให้สมรรถนะของไวรัสพัฒนาขึ้นกว่าเดิม ทั้งในเรื่องการดื้อต่อภูมิคุ้มกัน และการจับกับเซลล์เป้าหมาย
ปรากฏการณ์ตำแหน่งกลายพันธุ์จำนวนมากของ BA.2.86 นี้จึงมีการประเมินว่า อาจมีโอกาสที่จะถูกระบุเป็นสายพันธุ์ชื่อใหม่ถัดจาก Omicron และอาจต้องยกระดับเป็น Variant of Concern (VOC) หากมีการระบาดมาก หรือทำให้โรครุนแรงขึ้น หรือส่งผลต่อประสิทธิภาพของวัคซีนและยาที่มีอยู่ ทั้งนี้จำเป็นต้องรอผลการศึกษาถัดจากนี้
5. การประเมินผลกระทบจากไวรัส BA.2.86
ก่อนหน้านี้ องค์การอนามัยโลกได้ออกรายงานประเมินความเสี่ยงของ BA.2.86 โดยระบุว่าอาจมีโอกาสที่จะทำให้เกิดการระบาดทั่วโลกได้
ล่าสุด US CDC ได้ออกผลการประเมินความเสี่ยงเมื่อคืนนี้ 23 สิงหาคม 2023 โดยระบุว่า BA.2.86 มีสมรรถนะที่จะทำให้เกิดการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น ทั้งในกลุ่มคนที่เคยติดเชื้อโรคโควิด-19 มาก่อน รวมถึงกลุ่มคนที่เคยได้รับวัคซีนมาแล้ว
ข้อมูลเรื่องความรุนแรงของโรคนั้นยังไม่สามารถประเมินได้
ทั้งนี้หากประเมินโดยคร่าวจากตำแหน่งการกลายพันธุ์ของไวรัส คาดว่ายาต้านไวรัสมาตรฐานที่มีน่าจะยังใช้รักษาได้ อย่างไรก็ตามจำเป็นต้องรอผลการศึกษาทางคลินิกต่อไปก่อนว่าในสถานการณ์จริงจะเป็นตามที่คาดหรือไม่
...ด้วยความรู้จนถึงปัจจุบัน ชี้ให้เห็นว่า BA.2.86 อาจนำไปสู่การระบาดทั่วโลกได้ เนื่องจากสมรรถนะของไวรัสที่เพิ่มขึ้นจากการกลายพันธุ์มากจนต่างไปจากสายพันธุ์เดิมๆ ที่ระบาดมา
เน้นย้ำให้เราทุกคนรู้เท่าทันสถานการณ์
ควรใช้ชีวิตอย่างมีสติ ไม่ประมาท ป้องกันตัวเสมอ
เลี่ยงที่แออัด ระบายอากาศไม่ดี
ไม่แชร์ของกินของใช้กับผู้อื่นนอกบ้าน
การใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงลงไปได้มาก ไม่ว่าจะสายพันธุ์ไหนก็ตาม
พึงระลึกไว้ว่า ติดเชื้อแต่ละครั้ง เสี่ยงที่จะป่วย ตาย และเกิดปัญหา Long COVID ตามมาจนบั่นทอนคุณภาพชีวิต และมีภาระค่าใช้จ่ายระยะยาว
ไม่ติดเชื้อ หรือไม่ติดซ้ำ ย่อมดีที่สุดครับ