ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ (Center for Medical Genomics) คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล โพสต์เฟซบุ๊ก ระบุว่า PCR ที่ใช้ตรวจไวรัสโคโรนา 2019 ได้ดี ยังสามารถตรวจจับสายพันธุ์ "โอไมครอน (B.1.1.529)" ได้หรือไม่
“ตระหนัก ตื่นรู้ได้ ดี แต่ไม่จำเป็นต้องตระหนก”
"We are on alert, but do not panic"
วันที่ 28 พฤศจิกายน 2564 นักวิทยาศาสตร์แอฟริกาได้ “อัปโหลด” รหัสพันธุกรรมทั้งจีโนม (whole genome sequence) ของไวรัสโคโรนา 2019 จำนวนกว่า 125 ตัวอย่างขึ้นบนฐานข้อมูลโควิดโลก “GISAID” เป็นที่เรียบร้อย (ภาพ 4) เพื่อให้นักวิจัยทั่วโลกได้นำไปศึกษาวิจัย เพื่อพัฒนาการตรวจวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการ การป้องกัน และรักษาด้วยยาต้านไวรัส
ทางศูนย์จีโนมทางการแพทย์ รพ. รามาธิบดี ได้ดาวน์โหลดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมของ "โอไมครอน" ทั้ง 125 ตัวอย่างมาทดสอบด้วยวิธีชีวสารสนเทศกับตัวตรวจตาม (PCR primer) ของชุดตรวจ PCR ที่ทาง WHO ให้การรับรอง ผ่านโปรแกรม “ “Nextclade” (https://clades.nextstrain.org/) ปรากฏว่าจากการวิเคราะห์ผลบน"คอมพิวเตอร์" (ซึ่งต้องยืนยันผลกับตัวอย่างเชื้อเป็นในห้องปฏิบัติการอีกครั้งหนึ่ง) พบว่าทั้ง 115 ตัวอย่างมีแนวโน้มว่าอาจเกิดปัญหาไม่มากก็น้อยกับชุดตรวจ PCR "บางยี่ห้อ" ไม่ใช่ทุกยี่ห้อที่ WHO ให้รายชื่อไว้ คืออาจให้ผลบวกน้อยทั้งที่มีเชื้อจำนวนมาก หรือเกิดผลลบปลอม (false negative) ขึ้นได้ ประเมินจากตัวตรวจตาม (PCR Primer) ของยี่ห้อดังกล่าวมีรหัสพันธุ์กรรมของตัวตรวจตาม (PCR Primer) ที่บ่งชี้ว่าอาจตรวจจับกับส่วนจีโนมของสายพันธุ์โอไมครอนได้ไม่ดีหรือจับไม่ได้เลย เนื่องจากไวรัสมีการกลายพันธุ์ไปมาก
ดังนั้นศูนย์รับตรวจโควิด-PCR คงต้องระมัดระวังเลือกใช้ชุดตรวจ PCR ที่ผ่านการทดสอบว่าไม่มีปัญหาในการตรวจจับสายพันธุ์ “โอไมครอน”
อย่างไรก็ดี ชุดตรวจ PCR ที่ใช้ตรวจไวรัสโคโรนา 2019 ส่วนใหญ่จะตรวจจีโนมของไวรัส 2-3 ตำแหน่งบน 2-3 ยีนพร้อมกัน ไม่ได้ตรวจตำแหน่งเดียว หากพลาดไปบางตำแหน่ง ก็ยังมีตำแหน่งอื่นยืนยันได้ ทาง "WHO" เองก็สนับสนุนให้ปรับวิกฤตให้เป็นโอกาส โดยให้สังเกตุผลลบที่ขาดหายไปบางตำแหน่งบนยีน S ที่สร้างโปรตีนส่วนหนาม (S dropout) หากพบว่าขาดหายไปตรวจไม่พบ ให้สงสัยว่าอาจเป็นสายพันธุ์ "โอไมครอน"
ยีนที่ชุดตรวจ PCR ใช้เป็นเป้าหมายในการตรวจจับไวรัสโคโรนา 2019 จะมี เช่น ยีน M,N,S,E,Orf1ab, RdRp, Orf8, และ Nsp2
หลายคนอาจสงสัยว่า จีโนม, ยีน, ดีเอ็นเอ, อาร์เอ็นเอ คืออะไร และอยู่ตรงส่วนไหนของไวรัส
“จีโนม” คือชุดคำสั่งทางพันธุกรรมทั้งหมดที่พบในเซลล์ ในมนุษย์ จีโนมประกอบด้วยโครโมโซม 23 คู่ที่พบในนิวเคลียส แต่ละชุดประกอบด้วยลำดับดีเอ็นเอประมาณ 3.1 พันล้านเบส ความยาวของจีโนมหากเรียงต่อกันไวรัสโคโรนา 2019 จะมีขนาดสั้นกว่าจีโนมมนุษย์ "แสนเท่า" ประกอบด้วยอาร์เอ็นเอเรียงสลับกันไปมา 30,000 เบส คล้ายสายลูกปัด 4 สีเรียงสลับกัน 30,000 ลูก
“ดีเอนเอ” คือกลุ่มของโมเลกุลที่มีหน้าที่ในการขนถ่ายและถ่ายทอดสารพันธุกรรมหรือคำสั่งทางพันธุกรรมจากพ่อแม่สู่ลูก ประกอบด้วยสารเคมี 4 ประเภท เรียงสลับกันไปมาคล้ายสายลูกปัด คือ อะดีนีน (A), ไทมีน (T), กวานีน (G) และไซโตซีน (C) โดยพันกันอยู่สองสาย (double helix)
“อาร์เอ็นเอ” มีโครงสร้างและคุณสมบัติคล้ายคลึงกับดีเอ็นเอ แต่มีเบสเรียงต่อกันเพียงสายเดียวและแทนที่จะเป็นเบสไทมีน (T) อาร์เอ็นเอ มีเบสที่เรียกว่ายูราซิล (U)