นางนันทวัลย์ ศกุนตนาค อธิบดีกรมการค้าภายใน กระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า ตามที่มีข่าวเกี่ยวกับการที่ชาวนาจะนำแนวคิดการค้าข้าวออนไลน์มาเป็นกลไกทางการตลาดเพิ่มเติม และจะต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบในการจดทะเบียนการค้าที่เกี่ยวข้องหรือไม่อย่างไรนั้น กระทรวงพาณิชย์ โดยกรมการค้าภายใน ขอแจ้งข้อเท็จจริงว่า ชาวนาสามารถดำเนินการขายข้าวของตนเองได้ โดยไม่ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ เนื่องจาก เป็นการดำเนินการขายชั่วคราวเท่านั้น และมีลักษณะไม่ตรงตามที่กฎหมายกำหนด ซึ่ง กระทรวงพาณิชย์ มีกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ใน 2 ส่วน ดังนี้
พระราชบัญญัติการค้าข้าว พ.ศ. 2489 ตามมาตรา 11 บทบัญญัติมาตรา กำหนดว่าการขออนุญาตประกอบการค้าข้าว ไม่ให้บังคับใช้แก่เกษตรกรซึ่งขายหรือแลกเปลี่ยนข้าว ที่เป็นข้าวที่ผลิตได้จากเนื้อที่ที่ตนทำ ทั้งนี้ ได้กำหนดให้ผู้ประกอบการค้าข้าวที่ต้องขออนุญาตประกอบการข้าว คือ ประเภทค้าข้าวส่งไปจำหน่ายต่างประเทศที่เป็นผู้ส่งออกทั่วไป ผู้ส่งออกข้าวสารบรรจุกล่องหรือหีบห่อ หรือเป็นผู้ส่งออกชายแดน ประเภทผู้นำเข้าข้าวจากต่างประเทศ ประเภทสีข้าว ประเภทนายหน้าค้าข้าว ประเภทขายส่ง และประเภทท่าข้าว
พระราชบัญญัติทะเบียนพาณิชย์ พ.ศ. 2499 ที่อยู่ในความรับผิดชอบของกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กำหนดว่าผู้ประกอบพาณิชยกิจ ซึ่งหมายถึง การประกอบการค้าขายเป็นอาชีพปกติ ดังนั้น เกษตรกรที่ต้องการขายข้าวที่ตนเองผลิตได้และเป็นการชั่วคราวไม่เป็นอาชีพปกติ จึงไม่ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ ประกอบกับประกาศกระทรวงฯ ฉบับที่ 93 ยกเว้นการจดทะเบียนพาณิชย์สำหรับพาณิชยกิจของกลุ่มเกษตรกรด้วย ทั้งนี้ หากเกษตรกรต้องการขายข้าวเองทางออนไลน์ ซึ่งปกติการค้าขายทางออนไลน์ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ แต่เนื่องจากการขายข้าวของเกษตรกรหรือกลุ่มเกษตรกร ไม่เข้านิยามตาม พ.ร.บ.ทะเบียนพาณิชย์ จึงไม่ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ เช่นกัน
พระราชบัญญัติการค้าข้าว พ.ศ. 2489 ตามมาตรา 11 บทบัญญัติมาตรา กำหนดว่าการขออนุญาตประกอบการค้าข้าว ไม่ให้บังคับใช้แก่เกษตรกรซึ่งขายหรือแลกเปลี่ยนข้าว ที่เป็นข้าวที่ผลิตได้จากเนื้อที่ที่ตนทำ ทั้งนี้ ได้กำหนดให้ผู้ประกอบการค้าข้าวที่ต้องขออนุญาตประกอบการข้าว คือ ประเภทค้าข้าวส่งไปจำหน่ายต่างประเทศที่เป็นผู้ส่งออกทั่วไป ผู้ส่งออกข้าวสารบรรจุกล่องหรือหีบห่อ หรือเป็นผู้ส่งออกชายแดน ประเภทผู้นำเข้าข้าวจากต่างประเทศ ประเภทสีข้าว ประเภทนายหน้าค้าข้าว ประเภทขายส่ง และประเภทท่าข้าว
พระราชบัญญัติทะเบียนพาณิชย์ พ.ศ. 2499 ที่อยู่ในความรับผิดชอบของกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กำหนดว่าผู้ประกอบพาณิชยกิจ ซึ่งหมายถึง การประกอบการค้าขายเป็นอาชีพปกติ ดังนั้น เกษตรกรที่ต้องการขายข้าวที่ตนเองผลิตได้และเป็นการชั่วคราวไม่เป็นอาชีพปกติ จึงไม่ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ ประกอบกับประกาศกระทรวงฯ ฉบับที่ 93 ยกเว้นการจดทะเบียนพาณิชย์สำหรับพาณิชยกิจของกลุ่มเกษตรกรด้วย ทั้งนี้ หากเกษตรกรต้องการขายข้าวเองทางออนไลน์ ซึ่งปกติการค้าขายทางออนไลน์ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ แต่เนื่องจากการขายข้าวของเกษตรกรหรือกลุ่มเกษตรกร ไม่เข้านิยามตาม พ.ร.บ.ทะเบียนพาณิชย์ จึงไม่ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ เช่นกัน
