พระพุทธวิโลกนญาณบพิตรสิริกิตติธรรมโสตถิมงคล พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร สมเด็จพระพันปีหลวง

“พระพุทธวิโลกนญาณบพิตรสิริกิตติธรรมโสตถิมงคล” คือ พระพุทธรูปยืนสำริด ปางรำพึง สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๙ ขนาดความสูง 163 เซนติเมตร นับเป็นพระพุทธรูปประจำพระชนมวารสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ประจำพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร ปัจจุบันประดิษฐานอยู่บนฐานชุกชีเบื้องพระหัตถ์ซ้ายพระพุทธชินสีห์


สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงพระราชดำริให้หล่อพระพุทธรูปประจำพระชนมวารสำหรับพระองค์ขึ้น เป็นพระพุทธรูปปางรำพึง ครองจีวรห่มคลุม ขนาดเท่าพระองค์ (ความสูงองค์พระ 163 เซนติเมตร)

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้เสด็จพระราชดำเนินเป็นการส่วนพระองค์มาทรงประกอบพิธีเททองหล่อ ณ มณฑลพิธีข้างพระอุโบสถ ในวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ.2520


ครั้นวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2520 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ บำเพ็ญพระราชกุศลฉลองพระพุทธรูปประจำพระชนมวาร ณ พระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงเสด็จพระราชดำเนินทรงเป็นประธานเจริญพระพุทธมนต์ ในการนั้น สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเบิกพระเนตรพระพุทธรูปประจำพระชนมวารโดยทรงเช็ดที่แววพระเนตรทั้งสองข้างด้วยผ้าชุบน้ำพระสุคนธ์ทรงเจิมแผ่นป้ายนามพระพุทธรูป แล้วทรงถวายผ้าทรงสะพักพระพุทธรูป


พระพุทธรูปองค์นี้จึงได้รับการถวายพระนามว่า "พระพุทธวิโลกนญาณบพิตรสิริกิตติธรรมโสตถิมงคล" อันหมายถึง "พระพุทธเจ้าผู้ทรงมีพระญาณเป็นเครื่องสอดส่อง ทรงเป็นบพิตร คือ ผู้เป็นที่ยินดีปลื้มใจ อำนวยธรรมเป็นเหตุให้ประสบสวัสดิมงคลแด่ สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ”


ต่อมาในปีพุทธศักราช 2564 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างผ้าทรงสะพักตาดผืนใหม่ ปักดิ้นทองเป็นอักษรพระนามย่อ ส.ก. ชายผ้าประดับลูกรุ่ยกรุยทองแล้วเสด็จพระราชดำเนินมาถวายในพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระกฐิน วันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ 2564

ภาพและข้อมูลจากแฟนเพจวัดบวรนิเวศวิหาร
หนังสือบวรศรัทธา เรียบเรียงโดย ดร.ศรัณย์ มะกรูดอินทร์