ชวนไปรู้จักกับประเพณี "แห่จาดหมุน" หนึ่งเดียวในเมืองไทย ที่ชาวกะปง จ.พังงา จัดขึ้นอย่างน่าตื่นตาตื่นใจรับเทศกาลสารทเดือนสิบ เพื่อสืบสานและอนุรักษ์ประเพณีดังกล่าว
นายไพรัตน์ เพชรยวน ผู้ว่าราชการจังหวัดพังงา เป็นประธานเปิดงานประเพณีวันสารทเดือนสิบ อำเภอกะปง ประจำปี 2568 เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2568 ที่ผ่านมา ณ สนามกีฬากลางอำเภอกะปง จ.พังงา โดยมีนายฉกาจ พัฒนกิจวิบูลย์ สส.พังงา เขต 2 นายบำรุง ปิยนามวาณิช นายก อบจ.พังงา และประชาชนในพื้นที่เข้าร่วมงานจำนวนหลายพันคน
ภายหลังพิธีเปิดได้มีการจัดขบวน "แห่จาด" หรือ "แห่กระจาด" ขึ้น โดย "จาด" หรือ "กระจาด" ของภาคใต้เป็นภาชนะที่ใช้ในงานประเพณีสารทเดือนสิบ ซึ่งชาวบ้านจะประดับตกแต่งจาดอย่างสวยงาม ส่วนใหญ่จะตกแต่งคล้ายกับบ้านรูปทรงไทยสี่เหลี่ยม คล้ายเสลี่ยง คานหาม มีการบรรจุอาหาร ของกิน และข้าวสารอาหารแห้งต่าง ๆ เพื่อนำไปแห่ถวายวัดเป็นการอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษผู้ล่วงลับ
ส่วน "แห่จาด" หรือ "แห่กระจาด" เป็นประเพณีของชาวกะปง จ.พังงา ที่จัดขึ้นในช่วงเทศกาลสารทเดือนสิบ ซึ่งแต่ละหมู่บ้านต่างประดิษฐ์ประดอยใช้ฝีมือในการจัดทำขบวนแห่จาด อย่างประณีตเพื่อบ่งบอกถึงวัฒนธรรมท้องถิ่นอันเป็นเอกลักษณ์ ก่อนร่วมส่งเข้าประกวด พร้อมริ้วขบวน ของแต่ละหมู่บ้านที่แต่งกายชุดประจำถิ่นเข้าร่วมพร้อมกับขบวนแฟนซี ซึ่งปีนี้มีการส่งจาดเข้าร่วมรวมทั้งหมด 23 หมู่บ้านด้วยกัน
นายธรรมเนียม บำรุง นายอำเภอกะปง กล่าวว่า สำหรับประเพณีวันสารทเดือนสิบของอำเภอกะปง ที่นี่มีกิจกรรมสำคัญที่ไม่เหมือนที่อื่นและมีการอนุรักษ์สืบทอดกันมา คือการ "แห่จาด" หรือ “แห่กระจาด” จาดคือภาชนะที่แล้วแต่ผู้ประดิษฐ์จะตกแต่งในลักษณะใดก็ได้ ส่วนใหญ่จะตกแต่งคล้ายกับบ้านรูปทรงไทยสี่เหลี่ยม คล้ายเสลี่ยง คานหาม
ภายในมีการบรรจุอาหารแห้ง ขนมในงานสารทเดือนสิบ ของใช้ต่าง ๆ และผลไม้เพื่อนำไปถวายวัด เป็นการอุทิศผลบุญส่วนกุศลไปให้ญาติผู้ล่วงลับไปแล้ว
ส่วนในวันแรม 15 ค่ำ เดือนสิบ มีการแห่กระจาดจากหมู่บ้านไปยังวัดที่ใกล้เคียงเป็นประจำทุกปี ถือเป็นเอกลักษณ์ที่ชาวบ้านอำเภอกะปง ร่วมกันสืบทอดกันมาช้านาน
โดยแต่ละหมู่บ้านจะนำจาดที่ตกแต่งจากประชาชนในหมู่บ้าน และในการแห่กระจาดของอำเภอกะปงนั้น จะมีชายฉกรรจ์ในหมู่บ้านจำนวนไม่ต่ำกว่า 10 คน ขึ้นไปร่วมกันหามกระจาดที่มีการตกแต่งให้สวยงามตามประเพณี โดยมีการตีกลองเป็นจังหวะในการแห่ บางจังหวะมีการหมุนกระจาด และเคลื่อนไหวตามจังหวะกลองพร้อมกับจุดประทัดกันอย่างสนุกสนาน อันเป็นที่มาของคำว่า "แห่จาดหมุน" ซึ่งเป็นการแสดงให้รับรู้ว่าเป็นการเฉลิมฉลองก่อนที่กระจาดดังกล่าวจะเข้าวัดเพื่อร่วมก่อนงานบุญประเพณีวันสารทเดือนสิบของชาวอำเภอกะปง จังหวัดพังงา
นายบำรุง ปิยนามวาณิช นายก อบจ.พังงา กล่าวเพิ่มเติมว่า อบจ.พังงา ร่วมกับอำเภอกะปง สภาวัฒนธรรมอำเภอกะปง และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ ร่วมกันจัดงานประเพณีวันสารทเดือนสิบ อ.กะปง จัดขึ้นระหว่างวันที่ 19-21 กันยายน 2568 โดยมีกิจกรรมการประกวดมากมายเพื่อให้เด็ก เยาวชน และประชาชนทั่วไป ได้มีส่วนร่วมในประเพณีครั้งนี้ เช่น การประกวดจาดและขบวนแห่ การประกวดหนูน้อยวันสารท การประกวดร้องเพลงไทยลูกทุ่ง ระดับเยาวชนและระดับประชาชนทั่วไป การประกวดขนมเดือนสิบ ขนมกาละแม และการแสดงศิลปะวัฒนธรรมของนักเรียน เป็นต้น
โดย : อโนทัย งานดี
