พช. ปราจีนฯ ขวนเที่ยวชม “พระคเณศ” หรือ “พระพิฆเนศ” แกะสลักหินองค์สูงใหญ่เก่าแก่ที่สุดในเมืองไทย อายุกว่า 1,400 ปี เป็นศิลปะทวารวดี อายุประมาณต้นพุทธศตวรรษที่ 12
“พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปราจีนบุรี” (พช.ปราจีนบุรี) ตั้งอยู่ที่ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติประจำภูมิภาคภาคตะวันออก ที่นี่เก็บรักษาและจัดแสดงโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ ที่ค้นพบในจังหวัดปราจีนบุรี และจังหวัดในภาคตะวันออก โดยจัดแสดงเป็นห้องต่าง ๆ เช่น ห้องประวัติศาสตร์และโบราณคดีภาคตะวันออก ห้องชุมชนโบราณในภาคตะวันออก และห้องเมืองศรีมโหสถ เป็นต้น
ปัจจุบัน พช.ปราจีนบุรี มีอีกหนึ่งไฮไลต์สำคัญให้เที่ยวชมกันคือ “พระคเณศ” หรือ “พระพิฆเนศ” อายุกว่า 1,400 ปี ถือเป็นพระพิฆเนศแกะสลักหินสูงใหญ่ที่มีอายุเก่าแก่ที่สุด และมีขนาดใหญ่ที่สุดในเมืองไทย เท่าที่พบหลักฐานในปัจจุบัน
พระคเณศมีความสูง 170 เซนติเมตร ไม่มีเครื่องประดับตกแต่งมากนัก และมีลักษณะใกล้เคียงกับธรรมชาติมาก เป็นศิลปะทวารวดี ราวต้นพุทธศตวรรษที่ 12 (1,400 ปีมาแล้ว)
พระพิฆเนศแกะสลักหินองค์นี้ ขุดพบที่โบราณสถานหมายเลข 22 โบราณสถานกลางเมืองศรีมโหสถ ตำบลโคกปีบ อำเภอศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี ซึ่งเป็นกลุ่มอาคารรูปสี่เหลี่ยมฐานก่อด้วยศิลาแลง
พระคเณศประทับอยู่เหนือฐานสี่เหลี่ยม มีร่องรองน้ำสรง เรียกว่า “ฐานโยนิ” หรือ “โยนิโทรณะ” องค์พระคเณศมีลักษณะทางศิลปกรรมที่เหมือนช้างตามธรรมชาติ และไม่ทรงเครื่องประดับ เทียบได้กับพระคเณศสมัยก่อนเมืองพระนครในศิลปะเขมร
หลังการขุดค้นพบพระพิฆเนศองค์นี้ ถูกนำไปจัดแสดงและเก็บรักษาไว้ที่ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร กรุงเทพฯ แต่หลังจากที่ พช.ปราจีนบุรี ได้ปรับปรุงการจัดแสดงแล้วเสร็จ จึงมีการเคลื่อนย้ายองค์พระคเณศกลับคืนสู่ท้องถิ่น โดยมีการจัดบวงสรวงเมื่อเดือนมีนาคม 2562 ก่อนนำมาจัดแสดงให้ประชาชนได้ชมจนถึงปัจจุบัน ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งไฮไลต์สำคัญของ พช.ปราจีนบุรี ที่ผู้มาเที่ยวชม ไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง
