สัมผัสเสน่ห์ประเพณีของชาวอีสานในงาน “ประเพณีวัฒนธรรมผู้ไทบุญบั้งไฟตะไลล้าน ประจำปี 2568” วันที่ 17-18 พฤษภาคม 2568 ณ เทศบาลตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
วันนี้ 18 พ.ค. 2568 การท่องเที่ยวแห่งประเทศ (ททท.) ร่วมสนับสนุนและประชาสัมพันธ์การจัดงาน “ประเพณีวัฒนธรรมผู้ไทบุญบั้งไฟตะไลล้าน ประจำปี 2568 ณ เทศบาลตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ เพื่อรักษาไว้ซึ่งวีถีประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามของท้องถิ่นและส่งเสริมการท่องเที่ยว โดยงานประเพณีบุญบั้งไฟตะไลล้านนี้ เป็นอัตลักษณ์เพียงแห่งเดียงที่หาชมไได้ที่ จังหวัดกาฬสินธุ์เท่านั้นกำหนดจัดขึ้นในวันเสาร์ - อาทิตย์ที่สามของเดือนพฤษภาคมในทุกปี
บั้งไฟตะไลในงานนี้มีความโดดเด่นด้วยลักษณะวงกลมคล้ายล้อเกวียน ประกอบด้วยกระบอกอัดแน่นด้วยดินปืน และขนาดของบั้งไฟที่มีเอกลักษณ์เฉพาะหลากหลาย ทั้งบั้งไฟตะไลจิ๋ว ตะไลแสน ตะไลล้าน ตะไล 2 ล้าน และตะไลสิบล้าน
"บั้งไฟตะไล" ถูกคิดค้นเป็นครั้งแรกเมื่อ ปี พ.ศ.2519 โดยนายพิศดา จำพล เป็นผู้คิดค้นและเป็นช่างบั้งไฟ เดิมทีก็มีการจัดทำบั้งไฟหาง แต่พบปัญหาตรงที่เวลาบั้งไฟหางตกลงมาจะเป็นอันตรายต่อชาวบ้านและผู้มาเที่ยวชมงาน จึงมีการคิดค้นวิธีการทำบั้งไฟจากบั้งไฟหางมาเป็นบั้งไฟตะไล และทำการจุดเรื่อยมาผลจากการจุดบั้งไฟตะไล ทำให้ได้แนวคิดใหม่ว่าน่าจะติดร่มด้วย เพื่อเป็นการบังคับทิศทางการลงของบั้งไฟตะไล เป็นการป้องกันอันตราย ที่จะเกิดขึ้นต่อผู้มาเที่ยวชมงาน อีกทางหนึ่งด้วย ต่อมาได้ทำการทดลองติดร่ม จนประสบผลสำเร็จซึ่งถือว่าเป็นการใช้ภูมิปัญญาเพื่อเป็นการแก้ไขปัญหา
ชาวบ้านกุดหว้า ได้คิดค้นการทำบั้งไฟตะไลเพื่อให้แตกต่างจากพื้นที่อื่น เป็นที่มาของการจัดทำบั้งไฟตะไลแสน และมีการจุดบั้งไฟตะไลบั้งแรกในงานบุญบั้งไฟ เมื่อปี พ.ศ.2521
ลักษณะของบั้งไฟตะไล
มีลักษณะเป็นวงคล้ายล้อเกวียน ประกอบด้วยกระบอก หรือแป๊บเหล็ก ข้างในอัดแน่นด้วยดินปืน มีหลายขนาด ได้แก่ ตะไลแสน ตะไล 2 ล้าน และตะไล 10 ล้าน ซึ่งบั้งไฟตะไล ตะไลล้าน และบั้งไฟตะไลสองล้านจะมีความยาวบั้ง 6 เมตร ขอบของบั้งไฟเป็นวงกลมทำด้วยไม้ไผ่ผ่าให้แบนเรียกว่า “กง” มีหน้าที่บังคับทิศทางในการขึ้นสู่ท้องฟ้า หรือเพื่อรักษาความสมดุลของบั้งไฟเวลาที่บั้งไฟอยู่ในอากาศ
ขนาดของบั้งไฟตะไล
- บั้งไฟตะไลหมื่น มีความยาว 1 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 2 นิ้ว
- บั้งไฟตะไลแสน มีความยาว 3 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 4.5 นิ้ว
- บั้งไฟตะไลล้าน มีความยาว 6 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 5.5 นิ้ว
- บั้งไฟตะไล 2 ล้าน มีความยาว 6 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 6.5 นิ้ว
- บั้งไฟตะไล 10 ล้าน มีความยาว 6 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 8.5 นิ้ว
- บั้งไฟตะไล 20 ล้าน มีความยาว 6 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 10.5 นิ้ว
